کاتولیسم

دین در دوره ای طولانی از تاریخ مغرب زمین نقشی محوری، تعیین کننده، و مشروعیت بخش در عرصه های مختلف حیات سیاسی، اجتماعی، و اقتصادی آن دیار داشته است. بنابراین، در این پژوهش بر آنیم تا نشان دهیم عقب نشینی دین از بیش تر قلمروهای ذی نفوذ قبلی اش، به ویژه اجتناب از دخالت در حوزة سیاست، و ظهور آموزة سکولاریسم و نهادینه شدن آن، که با قرون جدید آغاز شد، حادثه ای صرفاً تاریخی نیست، بلکه زمینه های نظری یا همان الهیات مسیحیت بسترهای لازم را در پذیرش نهادمند سکولاریسم فراهم و تسهیل کرد. به عبارت بهتر، زمینه هایی از پیش مهیا در خوانش سکولاریستی از الهیات مسیحیت چنان مساعد بود که همة گروه های متداخل در جریان مذهبی ، اعم از ارتدوکس و اصلاح طلبان، به پذیرش آن، به مثابة برترین قرائت سیاسی از دین، مجاب شدند. البته، زمینه های اجتماعی را در استقبال از سکولاریسم نمی توان نادیده گرفت، که سزاوار کوششی جداگانه است

در دوره قرون وسطی، حوزه «اقتصاد »، در چارچوب اندیشه غالب کلیسا، شاخ های از علم الهیات به حساب می آمد که در مبحث «خداشناسی اخلاقی » معنا می یافت. بدین ترتیب روحانیون بر جزئیات آن نظارت داشتند. استبداد دینی کلیسا لوتر را از آراء آگوستینی خود برگردانید و وی را به دیدگاه ی انتقادی نسبت به باورهای کلیسای کاتولی ک رساند. ماکس وبر در کتاب «اخلاق پروتستان »، ارتباط میان پروتستانیزم زهدگرایانه و روح سرمایه داری را کشف کرد. زهدگرایی این جهانی که اصلاح و کنترل جهان را جستجو می کند. نتایج تجربی صحت مدعای وبر را کاملاً تأیید میک ند. با این وجود، مسئله اساسی پژوهش حاضر آن است که گرچه اعتراف به نقش بزرگ لوتر در گذر به دوران جدید و اشارت صحیح و ظریف وبر به آن طبیعی می نماید، اما در زمان رفرماسیون مذهبی، به ضرورت زمان، اصلاح گران بزرگی نیز از درون کلیسای کاتولیک سربرآوردند. بنابراین پرسش اصلی پژوهش آنست که آیا در گذار به دوران جدید و در پیدایش سرمای هداری م یتوان در کلیسای کاتولیک نشانی یافت؟فرضیه اصلی مقاله بیان م یدارد که بخشی از آن آزاد سازی و عرفی سازی تاریخی از درون کاتولیسم و با نق شآفرینی نحله «ژزوئیت ها » اتفاق افتاده و تنها مختص به نهضت پروتستان نیست. این امر تا بدانجا پیش رفت که روحانیون ژزوئیتی، ربا را نیز حلال اعلام کردند و محققان آنان، مبلغان اقتصاد آزاد در سراسر دنیا شدند.