گروه هشت

اگرچه انتظار می رفت با شکل گیری نهادهای بین المللی امکان مشارکت بیشتری برای همه کشورها اعم از توسعه یافته و در حال توسعه در مناسبات جهانی فراهم گردد اما تفاوت در توان اقتصادی و سطوح توسعه یافتگی کشورها این فرصت را برای برخی از آن ها فراهم ساخت تا با تشکیل مجامع محدود و چندکشوری عملاً نقش قطب و صدای واحد را در فرآیندهای تصمیم گیری بین المللی ایفا نمایند. گروه هفت کشور صنعتی و توسعه یافته (G7)که بعدها درمواجهه با بحران نفتی و فرو پاشی نظام برتون وودز و در پاسخ به انتقادات مبنی بر عدم عضویت برخی کشورهای مهم و تأثیرگذار به گروه 8 و سپس گروه ۲۰ (G20) توسعه یافت از این نوع است. اگرچه دستورکار این گروه پرداختن به مسائل کلان اقتصادی و نظام مالی بین المللی است اما ترکیب اعضا و برخی تصمیمات گروه نشان از عقبه سیاسی شکل گیری این جریان و تلاش اعضای اصلی به ویژه آمریکا برای مدیریت روند تحولات اقتصاد جهانی در دوران پس از جنگ سرد دارد. به طوری که برخی معتقدند این گروه در حال تبدیل شدن به مهم ترین نهاد سیاسی و اقتصادی جهان می باشد. در این نوشتار ضمن بررسی زمینه های شکل گیری و روند تحول گروه 7 و گروه 20، زوایای اثرگذاری آن بر اقتصاد جهانی و ابعاد تعامل دیگر دولت ها با این نهاد بین الدولی مورد توجه و ارزیابی قرار خواهد گرفت.

در سال های اخیر مطالعات فراوانی توسط پژوهش گران و سیاست گذاران علمی کشورها در رابطه با همکاری های علمی پژوهشی صورت گرفته و اهمیت و مزایای این همکاری ها و همچنین جنبه های گوناگون آن به شدت مورد توجه قرار گرفته است. هدف از این پژوهش بررسی میزان همکاری های علمی پژوهش گران ایرانی و پژوهش گران هشت کشور صنعتی جهان در پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس طی سال های 2011-1998 است. پژوهش حاضر، پژوهشی پیمایشی توصیفی است و از روش علم سنجی برای انجام این پژوهش استفاده شده و وضعیت تولید علم ایران و کشورهای گروه هشت و نیز مشارکت علمی آن ها در تولید مدارک و مقالات علمی مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته است. یافته ها نشان می دهد که در سال های مورد بررسی، همکاری های علمی ایران و کشورهای گروه هشت روند رو به رشدی را طی کرده و از سال 2004 به بعد رشدی سالانه 26 درصدی داشته است. همچنین دانشگاه های تهران، صنعتی شریف و دانشگاه علوم پزشکی تهران به عنوان پرکارترین مراکز و مؤسسات ایرانی در همکاری علمی بین المللی با این هشت کشور به حساب آورده می شوند و پژوهش گران حوزه های مهندسی، پزشکی، فیزیک و اخترشناسی بیشترین میزان تولیدات علمی مشترک را به چاپ رسانده اند. بخش قابل توجهی از این مدارک به زبان انگلیسی بوده و بیش از 92 درصد از آن ها به شکل مقاله مجله و یا مقاله کنفرانس تولید شده است.