کایزن

در این مقاله سعی شده است تا ابتدا مقدمه ای بر سیستم هزینه یابی بر مبنای هدف تشریح شود و سپس منشا و تاریخچه آن، مثلث سه بعدی بقا در این سیستم و مقایسه آن با کایزن بیان گردد. دو مدل از این سیستم توسط جان دو تون با عنوان مدل کلان و جزیی ارایه شده است. همچنین فرآیند هزینه یابی بر مبنای هدف، نقش مشارکت خرید و عرضه مدیریت در فرآیند و عوامل موثر بر فرآیند همراه با نمودار به طور کامل تشریح شود. یک مثال عددی نیز برای درک بهتر ارایه شده است. در پایان نیز بعد از توضیح و تشریح مراحل اجرای این سیستم، مقایسه آن با سیستم های سنتی، کاربرد آن در صنایع ایران، مزایا و معایب به کارگیری این سیستم نتیجه گیری می شود.

کایزن یا بهبود مستمر کارها، از الگوهای مدیریتی ایجاد شده از سوی ژاپنی هاست که با هدف تلاش بی وقفه و مستمر طراحی شده است. مقاله پیش رو با بررسی ابعاد اسلامی مستتر در مدیریت کایزن در زمینه پیشرفت مداوم و منع درجا زدن، دستور العمل های ارائه شده در روایات پیامبرn و امامان معصومb و الگو برداری از رفتار ایشان در این زمینه را مورد بررسی قرار می دهد. تحقیق حاضر از نظر هدف توسعه ای بوده و با روش توصیفی−تحلیلی انجام شده است. به منظور گردآوری اطلاعات از روش مطالعات کتابخانه ای از ابزار فیش برداری و طبقه بندی گزاره ها استفاده شده است. در این مقاله تلاش شده است تا حد امکان اصول کایزن در منابع اسلامی بررسی شود و منابع مرتبط با این مفهوم استخراج و تحلیل شود تا بتوان افزون بر فهم دقیق تر و کامل تر آن، دیدگاه منابع اسلامی در این زمینه را تبیین کرد و به کار بست. با این حال، کایزن نمونه اجرا شده ای از یک دستورالعمل اسلامی است. دقت در این موضوع اثبات می کند که دانشمندان علوم اسلامی باید توجه ویژه ای به دستورالعمل های ظریف اسلام برای به کارگیری آن در سطوح مختلف مدیریتی بنمایند و با حضور پر رنگ تر در حوزه های مختلف، برای استخراج علوم از مباحث اسلامی، برنامه ریزی و تلاش نمایند.

زمینه و هدف: نظام آراستگی سازمانی 5S، مجموعهای از استانداردها و فعالیتهایی است که در قالب یک نظام فرهنگی/ مدیریتی بر ایجاد محیطی سامانیافته، مرتب، پاکیزه، زیبا، دلپذیر، خلاق و حفظ آن تأکید دارد. 5S به دلیل گستردگی مفهوم و در برگرفتن ابعاد گوناگونی همچون نظم، شناسایی و ردیابی، ایمنی، پاکیزگی، آموزش، انضباط، بازیابی و بهبود، روش مناسبی جهت دستیابی به بسیاری از استانداردهای جهانی مدیریت از جمله سری ISO و EFQM است. هدف این مقاله بررسی چگونگی تأثیرگذاری این نظام در تعالی سازمانهای نظامی است. روش: پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی بوده و برای جمع آوری اطلاعات به منظور تنظیم و تست مدل ارائه شده در مقاله از روش دلفی استفاده شده و بدین منظور از نخبگان و متخصصان این حوزه نظرخواهی شده است. یافتهها: با دقت در مفاهیم 5S میتوان آن را در دو عبارت انضباط و پاکیزگی و استمرار آنها خلاصه کرد که این دو، سرلوحه فعالیتهای نظامی و نظامیگری است و همه کارکنان نظامی میبایست در محل خدمت خود اهتمام ویژهای به رعایت آنها داشته باشند. با توجه به اهمیت و ضرورت برقراری نظم و انضباط در سازمانهای نظامی، در این مقاله با ارائه یک مدل، ارتباط اصول 5S با آییننامه انضباطی نیروهای مسلح و رعایت نظم و انضباط در سازمانهای نظامی و بالاخره نقش آنها در تعالی سازمانهای نظامی مشخص گردید. همچنین مدل مذکور مورد تأیید متخصصین و خبرگان این حوزه قرار گرفت. نتیجهگیری: پیادهسازی نظام آراستگی سازمانی 5s میتواند در رعایت نظم و انضباط سازمانی و اجرای دقیق آییننامه انضباطی نیروهای مسلح تأثیر بسزایی داشته باشد و درنتیجه به عنوان یکی از عوامل مؤثر در تعالی سازمانهای نظامی مورد توجه قرا گیرد. مدل ارتباط این سه مفهوم نیز ارائه شده است.

یکی از مهم ترین عوامل رشد کشورهای توسعه یافته در مدیریت، اعتقادات و ارزش هایی است که انگیزه های رفتاری مردم را شکل داده است. مدیریت یک علم اجتماعی - اجرایی است که برای عملیاتی شدن، باید مقبول مردم قرار گیرد. این پژوهش پس از شناسایی عناصر قابل تطبیقِ اصول مدیریت با فرهنگ اسلامی، به اولویت بندی اجرای آنها با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در سطحی از فرهنگ اسلامی می پردازد که متأثر از ویژگی های ایران است. بسترسازی برای تطبیق این اصول با فرهنگ مردم، موجب افزایش ضمانت اجرایی آنها خواهد شد. نتایج اولویت بندی الگوهای مدیریتی در ایران این گونه به دست آمد: 1. اگر مرتکب اشتباه شدید، در خصوص مشکل به وجود آمده نگرانی به خود راه ندهید و همین الآن برای رفع آن اقدام کنید، 2. نگویید چرا این کار انجام نمی شود، فکر کنید چگونه می توانید آن را انجام دهید. 3. محصولات یا خدمات را کاملاً با نیازهای مشتریان تطبیق دهید.

امروزه چالش بزرگ کشورهای درحال توسعه، بهره وری است و کشور ما نیز با درک این موضوع، چند سالی است که در پی یافتن راهی برای نهادینه کردن این مفهوم در جامعه صنعتی و سازمانی خویش است. چرخه های مدیریت بهره وری که با رویکرد کایزن عملیاتی در بخش عمده ای از سازمانها و صنایع کشور در حال استقرار و یکی از راهکارهای ارائه شده در این زمینه است. کایزن یک الگوی ساده، کم هزینه و موفق ژاپنی است که کلید موفقیت ژاپنی ها بوده، این سیستم که ریشه در فرهنگ شرکت های تولیدی، صنعتی و سازمان های ژاپنی دارد که امروزه در بسیاری از کشورهای صنعتی برای افزایش بهره وری مورد الگوبرداری قرار گرفته است. دستیابی به بهره وری بیشتر و عرضه محصول با کیفیت همیشه جزو اهداف اصلی سازمان هاست، اما برای دستیابی به فرایندهایی که کالا یا خدمات را با کیفیتی بالاتر ارائه کنند تنها به کارگیری تکنولوژی های نوین موفقیت آمیز نخواهد بود و اگر سیستمی برای بهبود فرایندها تعریف و به کار گرفته نشود به جز اتلاف منابع و زمان کار دیگری صورت نپذیرفته است. در واحدها وسازمانها، مواد اتلافی وجود دارند که با حذف آنها می توان هزینه ها را کاهش و بهره وری را افزایش داد. در واقع اجرای کایزن باعث ارتقا عملکرد بهبود سازمان می شود. بنابراین به دلیل توانایی کایزن در کاهش هزینه ها و جلوگیری از اتلاف منابع ارتقا منابع وسطح عملکرد و افزایش بهره وری کاربرد و اجرای آن در همه واحدهای صنعتی و سازمان ها توصیه می گردد.