اصل جذب

مقاله حاضر به بررسی فرایند قلب در گویش تالشی دیگه سرایی در چارچوب نظریه بهینگی می پردازد. قلب واجی فرایندی واجی است که در آن ترتیب زنجیره ها معکوس می شود و موضوع مطالعات فراوانی بوده است. این فرایند بر طبق حوزه عملکرد می تواند منظم یا نامنظم باشد. معمولاً قلب فرایندی نظام مند تلقی نمی شود و در میان انواع فرایندهای واجی به صورت فرایندی نامنظم در نظر گرفته می شود. اما در برخی از زبان ها فرایندی منظم و قاعده مند است.  به نظر می رسد فرایند قلب اگر هدف ساختاری خاصی را تأمین کند، می تواند منظم باشد. این هدف ساختاری ممکن است ماهیتی عام و واجی داشته باشد. تحلیل آن در زبان فارسی نشان می دهد که این فرایند در فارسی میانه، پس از حذف واکه های پایانی واژه ها در غالب موارد به طور منظم عمل کرده و با تغییر توالی واج ها، آن ها را تابع اصل توالی رسایی یا توزیع رسایی می کند که ناظر بر نوعی خوش ساختی واجی است. اما در مورد داده های مورد تحلیل در این مقاله که به گویش تالشی دیگه سرایی مربوط می شوند، نمی توان از نظم آن سخن گفت. زیرا در حالی که در مواردی برون داد فرایند قلب با اصل توالی رسایی و اصل جذب مطابقت دارد، در موارد دیگر توالی واج هایی را که تابع اصل توالی رسایی و اصل جذب بوده اند، در جهت عکس تغییر داده است.