سبک زندگی سلامت

از آنجا که بشر امروزی غرق در رسانه های جمعی است، شایسته است با در نظر گرفتن تأثیرات قدرتمند رسانه ها، دریابیم که آیا فراگیری و تراکم پیام های سلامت محور رسانه ای، می تواند بسترساز انتخاب نوعی سبک زندگی سلامت محور برای آحاد جامعه باشد؟ بدیهی است در عصر حاضر اتخاذ سبک زندگی سلامت محور به مردم این امکان را می دهد تا به عنوان اقدامی پیشگیرانه، بر سلامت خود کنترل و مراقبت بیشتری داشته باشند. در این مقاله با استفاده از روش تحلیل محتوا، پیام های سلامت محور تولید شده در چهار رسانه (رادیو سلامت، تلویزیون، وب سایت سلامت نیوز و هفته نامه سلامت) به تفکیک چهار بعد سلامت (جسمانی، اجتماعی، روانی و معنوی) و با نگاهی تطبیقی بررسی و تحلیل شده اند. نتایج به دست آمده در بازه زمانی مورد بررسی (در سال 1392) حاکی از آن است که در هر چهار رسانه مذکور، میزان پرداختن به بعد جسمانی سلامت در رتبه نخست قرار دارد و پس از آن ابعاد «اجتماعی»، «روانی» و در نهایت بعد «معنوی» به ترتیب بیشترین فراوانی و مدت زمان را به خود اختصاص داده اند.

هدف پژوهش حاضر پیش بینی گرایش به رفتارهای پرخطر بر اساس ادراک جو روانی- عاطفی خانواده و سبک فرزندپروری با میانجی گری سبک زندگی سلامت در نوجوانان بود. روش پژوهش، همبستگی از نوع مدل یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش شامل دانش آموزان (نوجوانان) دوره دوم متوسطه شهر قم در سال تحصیلی 1400-1399 بود. نمونه این پژوهش شامل تعداد 375 دانش آموز بود که به شیوه تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده شامل مقیاس خطرپذیری نوجوانان ایرانی(IARS)، سبک های فرزندپروری (PSQ)، جو روانی- عاطفی خانواده (PASFQ) و سبک زندگی سلامت (HLQ) بود. تجزیه و تحلیل داده های پژوهش با استفاده از روش های همبستگی پیرسون و مدل یابی معادلات ساختاری، به وسیله نرم افزار آماری SPSS و Amos ویرایش 23 صورت گرفت. نتایج تحلیل همبستگی پیرسون نشان داد که بین متغیرهای پژوهش به صورت دو به دو رابطه معنادار وجود دارد (001/0>p). علاوه بر این نتایج نشان داد که فرزندپروری مقتدرانه، فرزندپروری سهل گیرانه و فرزندپروری مستبدانه با سبک زندگی سلامت نوجوانان دارای اثر مستقیم معنادار دارد (001/0>p) و توانسته اند به ترتیب 2/27، 4/8 و 2/8 درصد از واریانس این متغیر را تبیین کنند. در ادامه جو روانی عاطفی خانواده بر سبک زندگی سلامت نوجوانان دارای اثر مستقیم معنادار بوده (001/0>p) و توانسته 8/31 درصد از واریانس این متغیر را تبیین نماید. در نهایت سبک زندگی سلامت بر رفتارهای پرخطر نوجوانان دارای اثر مستقیم معنادار است (001/0>p) و توانسته 4/39 درصد از واریانس این متغیر را تبیین کند. بر این اساس علاوه بر این که مدل از برازش مناسبی برخوردار بوده، نقش میانجی سبک زندگی سلامت در رابطه بین ادراک جو روانی- عاطفی خانواده و سبک های فرزندپروری با رفتارهای پرخطر نوجوانان تایید شد. با توجه به نقش میانجی سبک زندگی سلامت در رابطه بین متغیرهای پژوهش حاضر، لازم است که آموزش و پرورش سبک زندگی سلامت را به نوجوانان معرفی نموده و با برگزاری کلاس های آموزشی مناسب، تلاش نماید تا این مدل سبک زندگی را ترویج و گسترش دهد.

هدف: هدف پژوهش حاضر، اثربخشی واقعیت درمانی بر سبک زندگی و شاخص های خودمراقبتی زنان مبتلا به دیابت نوع دو بود. روش: روش پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری همراه با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش شامل بیماران زن مبتلا به دیابت نوع دو مراجعه کننده به کلینیک دیابت دانشگاه علوم پزشکی شهر زاهدان در سال 1398 بود که از بین آن ها تعداد 30 نفر به روش نمونه گیری داوطلبانه در دسترس انتخاب و با استفاده از شیوه تصادفی سازی ساده در دو گروه واقعیت درمانی (15=n) و گروه گواه (15=n) گماشته شدند. آموزش واقعیت درمانی گلاسر طی 10 جلسه، 90 دقیقه ای انجام گرفت و گروه گواه، آموزشی دریافت نکرد. دوره پیگیری دو ماه پس از پایان جلسات اجرا شد. داده ها از طریق پرسشنامه سبک زندگی ملبی، هاینر و زونگ (1985) و پرسشنامه رفتارهای خودمراقبتی لی و همکاران (2010) بدست آمد. داده ها با استفاده از روش تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر (MIX) و نرم افزار SPSS.22 تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که اثربخشی واقعیت درمانی بر سبک زندگی سالم (001/0>P، 25/54=F) و شاخص های خودمراقبتی (001/0>P، 86/32=F) بیماران دیابتی نوع دو اثربخش است. نتیجه گیری: براساس یافته های این پژوهش می توان گفت اثربخشی واقعیت درمانی بر سبک زندگی سالم و شاخص های خودمراقبتی بیماران دیابتی نوع دو اثربخش است و می توان از این درمان در جهت بهبود مشکلات بیماران مبتلا به دیابت نوع دو استفاده کرد.