دیانا بامریند

سبک فرزندپروری یکی از نظریه های مطرح در حوزه روان شناسی است که در آن به بررسی جایگاه خانواده و تعامل آن با فرزندان می پردازد. براساس تقسیم بندی که «دیانا بامریند» از انواع سبک فرزندپروری ارائه کرده، چهار نوع شیوه فرزندپروری اقتدارگرایانه، مسامحه گرایانه، مستبدانه و آسان گیرانه را معرفی می کند و براین اساس به تحلیل نقش والدین در تربیت کودکان می پردازد. خواجه نصیرالدین طوسی، حکیم، فیلسوف و متکلم بزرگ قرن هفتم هجری، در اثر ارزشمند خود، اخلاق ناصری که از مهم ترین رساله های حکمت عملی به شمار می رود، در سه باب اخلاق فردی، تدبیر منزل و سیاست مدن به تحلیل انسان، خانواده، تعلیم و تربیت و جامعه می پردازد. این پژوهش بر آن است تا به شیوه توصیفی تحلیلی به بررسی نمودهای تعلیم و تربیت و شیوه های فرزندپروری در اخلاق ناصری براساس نظریه دیانا بامریند بپردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد، آنچه خواجه نصیرالدین طوسی در کتاب اخلاق ناصری از شیوه های تربیتی فرزندان و نقش والدین ارائه می دهد، براساس سبک فرزندپروری مستبدانه قابل بررسی است. از سویی دیگر، تحلیل مؤلفه های موجود در این اثر ما را به دستاوردهای درخوری در زمینه ویژگی های تربیتی و آموزشی در ادبیات کلاسیک، به ویژه ادبیات تعلیمی می رساند. 

قابوس نامه اگرچه پندنامه عنصرالمعالی برای فرزندش است؛ اما می توان آن را دستورالعملی تربیتی و پرورشی و منبع بررسی علمی و دقیقی برای کشف شیوه های فرزندپروری و سبک های انضباطی مورد پسند مؤلف دانست. در این مقاله سبک های فرزندپروری بر اساس نظریه دیانا بامریند مورد پژوهش قرار گرفته است. تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات از نوع کتابخانه ای است. نتایج نشان می دهد اگرچه لحن و اندیشه پدرسالارانه نویسنده در بعضی از باب های کتاب مشهود است؛ اما شیوه انضباطی غالب در کتاب، سبک مقتدرانه است. همچنین نویسنده، سبک آسان گیرانه و مسامحه کارانه را سبکی ناسالم در حوزه فرزندپروری می داند.