لیت

لیت" ازحروف مشبهه بالفعل است که بر سرجمله ی اسمیه وارد شده، اسم را منصوب و خبر را مرفوع می نماید واصلی ترین و رایج ترین کاربرد آن برای تمنّی است. تمنّی آرزویی است که دست یابی به آن محال، یا دور از انتظار است لذا معانی"لیت" کاش و ای کاش است. در قرآن کریم 14 مرتبه واژه ی "لیت" استعمال شده است، پژوهش حاضر با شیوه ی توصیفی-تحلیلی بر آن است تا به بررسی آیات حاوی "لیت" ازنظر ساختاری و معنای بلاغی آن از دید مفسّران و نحویان بپردازد و علت بیان "لیت" و ای کاش های قرآنی و گویندگان و زمان بیان آن را نیز بررسی کند. برآیند این پژوهش نشان می دهد که در هر 14 مورد"لیت"در معنای اصلی یعنی تمنّی (غیرممکن یا دور از انتظار) به کاررفته است و غرض بلاغی آن در اکثر موارد اظهار حسرت و ندامت از کاری است که زمان آن پایان یافته است و اغلب آن ها نیز در آخرت و از زبان کسانی جاری می شود که از قوانین الهی سرباز زده و هوی و هوس و آرزوهای شخصی و غریزی خود را دنبال کرده اند و از نظر ساختار نیز غالباً به صورت یا+ لیت + ضمیربارزمنصوبی+ جمله ی فعلیه با فعل ماضی بیان شده است.