احمد محرم

عشق به وطن و میهن دوستی در دوره ی معاصر، حوزه ی گسترده ای از تأملات شاعرانه را برانگیخته و در سروده شاعران بروز خاصی داشته است. در دوره ی معاصر پیرامون وطن و مسائل وابسته به پیرامون آن دیدگاه های متفاوتی ارائه شده است. مقاله ی حاضر به بررسی دیدگاه أحمد محرّم (1877- 1945) شاعر معاصر مصر در مورد وطن و آزادی خواهی در اشعار وی می پردازد. با توجه به شرایط و زمینه های سیاسی و اجتماعی ای که این شاعر در آن به سر می برده است، میهن دوستی و آزادیخواهی در اشعار وی تراوش جدیدی به خود گرفته است. این پژوهش براساس سبک و متد تحقیق وصفی - تحلیلی داده های مفهوم میهن دوستی و آزادی خواهی را در چند بخش مورد بررسی قرار می دهد. در این راستا جلوه هایی چون عشق به میهن در قالب افتخار به تاریخ گذشته و اهتمام به فرهنگ و تمدن کشور و توجه به مفاخر قومی و ملّی، دعوت به اتّحاد و همبستگی، مخالفت با حاکمان مستبد، مقابله با استعمارگران و... در دیوان این شاعر مورد بررسی قرار گرفته است.

ادبیات شهادت و ایثار، ادبیاتی است که آزموده های جهاد و مبارزه یک نسل مقاوم و مبارز برای رهایی سرزمین، دین، فرهنگ و سنت هایشان از چنگال متجاوزگران و یغماگران به حریم ارزش ملی و انسانی را برای نسل های آینده، در بیان محکم شعری و ادبی ترسیم می کند. بسیاری از شاعران معاصر در اشعارشان به این موضوع پرداخته اند. احمد محرم شاعر مصری ازجمله شاعرانی است که مقاومت مردم مصر باعث تجلی و انعکاس فرهنگ شهادت و ازخودگذشتگی در اشعار او شده است. محرم حبّ وطن را در درون خود پرورده است و برای بهتر مجسم کردن دفاع از وطن، از شهید و شهادت و جایگاه آنان به قلم فرسایی دست زده است. این پژوهش با روش تحلیلی – توصیفی، جایگاه شهید و نقش او در بیداری مردم را بررسی کرده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که محرم، تصاویری زیبا از عزم راسخ و نیت صادق شهیدان خلق کرده است او شهیدان را رهبران و الگوهای جاودانه مقاومت و جهاد در جامعه می داند که شهادت مانند تاجی بر سر آنان همواره درخشان است و مسیر هموطنان را روشن می کند. بازتاب مفاهیم احترام و تقدیر شهیدان، الگوپذیری، تشویق به مجاهدت و اقدام علیه ظلم و ستم از مهم ترین اهدافی است که در اشعار شاعر دیده می شود او معتقد است عطر شهادت و یاد جان فشانی شهیدان، همواره تلنگری برای رفتار و کردار و گفتار ما در این دنیای فانی خواهد بود.