شهر کوهدشت

کیفیت زندگی شهری یکی از مهمترین زمینه های مورد مطالعه در حوزة برنامه ریزی شهری در کشورهای مختلف است کهتحت تأثیر مؤلفه هایی چون زمان و مکان، ارزش های فردی و اجتماعی، مفهومی پیچیده و چندبُعدی داشتهو اغلب با استفاده از شاخص های عینی یا ذهنی و به ندرت با استفاده از هر دو شاخص، اندازه گیری می شود. شهرها در مقیاس های متفاوت، از این شاخص، بهره ای کاملاً متفاوت برده اند؛ به ویژه شهرهایی که در پی موج انبوه مهاجرت به رغم جمعیت پذیری بالا و پیوستن به رده های بالاتر نظام شهری، فاصله بسیاری از شهرهای هم ردة خود در شاخص های کیفیت زندگی دارند. هدف پژوهش حاضر، ارزیابی کیفیت زندگی در شهرهای متوسط بروجرد و کوهدشت است که با وجود یکسانی رتبه، تفاوت های بارزی با یکدیگر دارند. این پژوهش با روش توصیفی از نوع علی- مقایسه ای، صورت گرفته است. داده های مورد نیاز پژوهش با روش اسنادی- کتابخانه ای و روش پیمایش میدانی، از نوع پرسشگری صورت گرفته است. در این راستا، 643 نفر از شهروندان بالای 15 سال دو شهر بروجرد و کوهدشت به عنوان نمونه انتخاب شدند. نتایج این پژوهش نشان داد که میزان رضایت شهروندان بروجرد از کیفیت زندگی، نسبت به شهروندان کوهدشت در شرایط بهتری قرار دارد که هم رضایت از شاخص های عینی و هم رضایت از شاخص های ذهنی کیفیت زندگی را شامل می شود. این میزان رضایت می تواند به دلایل عمده ای از جمله میزان جمعیت، سطح سواد، میزان درآمد خانوار، عملکرد مسئولین شهری و زیرساخت های آن شامل حمل و نقل، امکانات آموزشی، بهداشت و درمان و ... باشد. از دیگر یافته های این پژوهش می توان به این نکته اشاره کرد که میزان رضایت شهروندان از کیفیت زندگی در شهر بروجرد بالاتر از شهر کوهدشت است. بر خلاف شاخص های عینی، در بُعد شاخص ذهنی در شهر کوهدشت، بیشترین میزان رضایت مربوط به تأمین نیازهای اساسی و روزمره (مواد غذایی و پوشاک و ...) و احساس راحتی از زندگی در این شهر است که به تفکر قناعت گونه مردم این شهر برمی گردد. به طور کلی فاصله زیاد شاخص کیفیت زندگی شهر کوهدشت تا شهر بالای ردة متوسط استان، گویای این واقعیت است که شتابزدگی کوهدشت در جمعیت پذیری و پیوستن آن به جرگة شهرهای میانی استان، به منزلة توسعة شاخص های زندگی در این شهر نبوده است. همان طور که از بررسی وضعیت شاخص های کیفیت زندگی مشخص است، کمبود امکانات شهری و حاکمیت فرهنگ روستایی در کنار مشکلات ناشی از مهاجرپذیری شهر کوهدشت، سطوح این شاخص را تا حد بسیاری پایین نگه داشته است.

فضاهای سبز از یکسو موجب بهبود وضعیت زیست محیطی شهرها میشود، و از سوی دیگر شرایط مناسبی را برای گذران اوقات فراغت شهروندان فراهم میسازد. مهمترین اثرات فضای سبز در شهرها کاهش آلودگی هوا، کاهش آلودگی صوتی، تعدیل دما، افزایش رطوبت نسبی و... است. سایر اثرات فضای سبز در شهرها نسبی هستند. در این راستا پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل تأثیرات پارک چنگری در توسعه گردشگری و گذراندن اوقات فراغت شهر کوهدشت میپردازد. روش تحقیق، توصیفی -تحلیلی و نوع آن کاربردی است. برای جمعآوری اطلاعات مورد نیاز از دو شیوهای کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. در بخش کتابخانهای به گردآوری اطلاعات توصیفی از کتابها، مقالات، گزارشها، و سالنامههای آماری پرداخته شده و در بخش میدانی، گردآوری اطلاعات از طریق نمونهگیری و با استفاده از ابزار پرسشنامه و مشاهده در دو بخش مورد بررسی قرار گرفته است، ابتدا به منظور ارزیابی و بررسی تأثیرات پارک چنگری در توسعه گردشگری و رونق بخشیدن به صنعت و توریسم در شهر کوهدشت که از روش تصادفی و تعداد حجم نمونهها با توجه به آمار شهرداری در سال چند نفر گردشگر از پارک چنگری دیدن میکنند و در بخش دوم نظرسنجی از مردم بومی کوهدشت در باب گذران اوقات فراغت و پارک چنگری با در نظر گرفتن جمعیت شهر کوهدشت از فرمول کوکران استفاده شده و تحلیل نهایی بر روی آنها صورت گرفته است. برای تجزیه و تحلیل دادهها از تکنمونهای استفاده شده است. نتیجه حاصل از میانگین مجموع گویهها با استفاده از آزمون T آزمون % تک نمونهای نشانگر آن است که سطح معناداری به دست آمده از این آزمون در سطح آلفا با 95 T اطمینان کوچکتر از سطح آلفا 5% است. بنابراین پارک چنگری میتواند تأثیر به سزایی در توسعه گردشگری و صنعتتوریسم در شهر کوهدشت داشته باشد و همچنین احداث و تجهیز پارک چنگری تا حد زیادی در رفع نیاز اوقات فراغت مردم کوهدشت ضروری است.

کیفیت زندگی مفهومی فرارشته ای است که طی دهه های اخیر بسیاری از شاخه های علوم انسانی بدان توجه کرده اند. این مفهوم در تحلیل های اجتماعی و اقتصادی درباره توسعه جوامع شهری نیز مطرح شده و بر منابع موجود در شهرها تأکید دارد؛ بنابراین هدف از این پژوهش بررسی تأثیر شرایط محلات شهری بر میزان رضایت مندی شهروندان از کیفیت زندگی در شهر کوهدشت است. نوع پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش و ماهیت توصیفی تحلیلی است. برای گردآوری اطلاعات از روش های کتابخانه ای و میدانی (پرسش نامه، مشاهده و مصاحبه) استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش ۹۵هزار نفر جمعیت ساکن در شهر در نظر گرفته شده است که با خطای ۰۵/۰ و حجم نمونه ۳۲۲ پرسش نامه محاسبه شده است. پرسش نامه به صورت تصادفی بین مردم توزیع شده تا اصل فرصت بین مردم به طور مساوی تقیسم شود. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از روش های تحلیل کمّی و کیفی استفاده شده است. نتایج نشان داد که بیشتر شرکت کنندگان از قلمرو جغرافیای و محیط طبیعی رضایت کامل داشته اند و از قلمرو کالبدی ناراضی بودند، به طوری که در بین قلمروها، قلمرو جغرافیا و محیط بالاترین و قلمرو کالبدی پایین ترین میانگین امتیاز را به خود اختصاص داده اند. همچنین نتایج نشان داد که محله کونانی ها دارای بالاترین رتبه و محله شیراوند دارای پایین ترین رتبه در بین محلات شهری از لحاظ کیفیت زندگی در محدوده مورد مطالعه بوده است.

امروزه با عنایت به پیچیدگی و تنوع نیازهای شهروندان و ملزومات نظام شهرنشینی، سازمان ها و نهاد های متعددی عهده دار عرضه خدمات مورد نیاز شهروندان می باشند. بدیهی است کمیت و کیفیت ارائه این خدمات نقش بسزایی در ارتقاء کیفیت زندگی شهروندان و افزایش میزان رضایتمندی آنها دارد. هدف این تحقیق سنجش میزان رضایتمندی شهروندان از سازمان های خدمات رسان شهری (عمومی، خصوصی و دولتی) در شهر کوهدشت می باشد. روش پژوهش در مقاله حاضر توصیفی – تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است. بخشی از این تحقیق که مربوط به ادبیات موضوع است به روش توصیفی و بخش دیگر آن که مربوط به فعالیت های میدانی تحقیق است، به روش تحلیلی- پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش ساکنان شهر کوهدشت می باشند. برای برآرود حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شده که حجم نمونه 383 نفر به دست آمده است. روش نمونه گیری استفاده شده در این تحقیق تصادفی ساده است. ابزار اصلی تحقیق پرسشنامه ای بود که روایی آن توسط پانل متخصصان و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ (83/0=α) تأیید شده است. برای تحلیل داده ها از نرم افزار آماریSPSS استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که میزان رضایتمندی شهروندان از سازمان های خدمات رسان شهری در شهر کوهدشت پایین می باشد. همچنین رضایت شهروندان از سازمان های خدمات شهری در بین گروه های مختلف (جنس، سن، تحصیلات، مدت اقامت و اشتغال) تفاوت وجود دارد.

مکان یابی[1] فرآیندی که از طریق آن می توان بر اساس شرایط تعیین شده برای یک کاربری مشخص و با توجه به منابع و امکانات موجود, بهترین محل مناسب را تعیین نمود. مکان یابی درواقع تجزیه وتحلیل توأمان اطلاعات فضایی و داده های توصیفی به منظور یافتن یک یا چند موقعیت فضایی با ویژگی های توصیفی موردنظر است. از سوی دیگر منطق فازی که می توان در تعریف آن گفت که از منطق ارزش های "صفر و یک" نرم افزارهای کلاسیک فراتر رفته و درگاهی جدید برای دنیای علوم نرم افزاری و رایانه ها می گشاید، زیرا فضای شناور و نامحدود بین اعداد صفر و یک را نیز در منطق و استدلال های خود به کار می گیرد (جورابیان، محمود و همکاران: 1381)، نیز می تواند در امر مکان یابی بسیار به کار آید چراکه مقادیر میان صفر و یک را در بر می گیرد. با توجه به تعریف فوق و نیز توجه به این مطلب که همه ساله شاهد افزایش نرخ رشد جمعیت هستیم ناگزیر با رشد و توسعه شهرها مواجه هستیم که این امر ضرورت مکان یابی محدوده های مناسب برای گسترش های بعدی هر شهری را ضروری می سازد. شهر کوهدشت واقع در استان لرستان نیز اگرچه نه به صورت گسترده ولی شاهد این توسعه در چند دهه گذشته بوده است آنچه در این پژوهش انجام شد بیانگر این واقعیت بوده است که شهر کوهدشت در ادامه توسعه فیزیکی خود، با محدودیت های گسل (در بخش جنوبی شهر)، شیب، انواع فرایندها (هوازدگی، دامنه ای، جریانی و فرسایشی)، خطرات ناشی از گسل (تخریب سدها، آب های زیرزمینی، تأسیسات و ...) و درنتیجه اثرات مخاطرات محیطی بر روی سازه های انسانی و افزایش هزینه های ساخت وساز ناشی از این مخاطرات مواجه است، به استثنای اراضی واقع در شرق و غرب (مناسب ترین مکان ها برای توسعه فیزیکی آتی)، دیگر جای برای توسعه فیزیکی شهر کوهدشت وجود ندارد.