خواص دارویی

ذکر برخی میوه ها و خوراکی ها در قرآن کریم با هدفی حکیمانه و دقیق صورت گرفته و امروزه خاصیت آنتی اکسیدانی بسیاری از خوراکی های نام برده شده در قرآن، مورد تأکید دانشمندان قرار گرفته است. از جمله این میوه ها می توان انگور، انار، خرما، زیتون و انجیر نام برد. میوه ها و سبزیجات منبع مهم ویتامین ها، مواد معدنی و فیبر برای انسان می باشند. با این حال از جنبه های زیادی مثل محتوای ویتامین ها، مواد معدنی، فیبر و همچنین توانایی آنتی اکسیدانی آن ها متفاوت هستند. آنتی اکسیدان ها موادی هستند که سلول ها را از آسیب های ناشی از مولکول های ناپایدار موسوم به رادیکال های آزاد محافظت می کند. رادیکال های آزاد مولکول هایی هستند که به وسیله آلودگی محیط، فرآیند محیطی افزایش سن، مصرف مواد غذایی ناسالم و اغلب طی فرایند متابولیسم(مصرف اکسیژن برای تولید انرژی) به وجود می آیند. ترکیبات فیتوشیمیایی یا مواد شیمیایی گیاهی، از نظر زیستی ترکیباتی فعال اند که توسط گیاهان تولید می شوند. واژه فیتوشیمیایی، به مواد شیمیایی گیاهی اطلاق می شود که بر سلامتی تأثیر فراوانی دارند، این ترکیبات زیستی فعال، تنوع ساختاری زیادی، از مولکول های ساده تا پلیمرها نشان می دهند. بنابراین در این مقاله خواص فیتوشیمیایی و آنتی اکسیدانی میوه های قرآنی را مورد مطالعه قرار داده ایم .

هندبا از گیاهان دارویی مورد توجه در منابع پزشکی و داروسازی دوره اسلامی است. حکمای دوره اسلامی از آن با نام هایی چون اَنطوبیا، بِکریذیا، تیفاف، کاسنی و کَسناج یاد کرده و برای اجزای مختلف این گیاه از جمله برگ و ریشه آن خواص درمانی قائل شده اند. پژوهشگران معاصر هندبا را با گیاه Cichorium intybus و C. endivia از تیره Asteraceae تطبیق داده اند. در این پژوهش مدخل هندبا در تعدادی از آثار پزشکی و گیاهداروشناسی دوره اسلامی از سده 3 تا 12 قمری بررسی شده است. غالباً حکمای دوره اسلامی هندبا را به دو نوع بری و بستانی تقسیم کرده و شرح ریخت شناسی هر یک را نیز بیان داشته اند. در آثاری چون الحاوی فی الطب، الجامع لمفردات الأدویه و الأغذیه، اختیارات بدیعی، حدیقه الأزهار، تذکره الأولی الألباب، تحفه المؤمنین و مخزن الأدویه به مواردی چون انواع هندبا و ویژگی های آن، نام هندبا در زبان های مختلف و خواص دارویی آن و در عمده الطّبیب فی معرفه النّبات به انواع، ویژگی ها و نام های هندبا اشاره شده و منبع اخیر کامل ترین شرح گیاهشناسی را در میان منابع مورد بررسی داشته است. در آثاری چون فردوس الحکمه فقط به خواص دارویی هندبا پرداخته شده است. مطالب یاد شده در آثاری چون تذکره الأولی الألباب، تحفه المؤمنین و مخزن الأدویه شباهت زیادی با یکدیگر دارند. در آثاری چون الصّیدنه فی الطّب و تحریر کهن فارسی آن می-توان درباره واژه هندبا آگاهی هایی کسب کرد. طرخشقوق نیز در غالب منابع کاسنی بری دانسته شده است.