هوسا

از اواخر سده هجده میلادی جنبش های اصلاح طلبی در منطقه غرب افریقا رونق گرفت. قیام شیخ عثمان بن فودی(عثمان دان فودیو) در سرزمین هوسا یکی از مهم ترین جنبش های جهادی در غرب افریقا محسوب می شود که جرقه بیداری اسلامی را در این منطقه برافروخت. چرایی و چگونگی این جنبش مسئله این پژوهش است. ( مسئله ) سؤال اصلی نوشتار حاضر این است که جنبش عثمان بن فودی چگونه شکل گرفت و چه نتایجی دربرداشت؟ ( سؤال ) روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و روش گردآوری داده ها اسنادی و کتابخانه ای است. ( روش ) یافته های پژوهش نشان می دهد شیخ عثمان با مشاهده فساد دینی، اخلاقی و سیاسی در جامعه و دستگاه حاکمه امرای هوسا، بر مبنای وجوب جهاد برای حفظ اسلام، در پی اصلاح این وضعیت برآمد. وی در مرحله اول با دعوت به اسلام به تبلیغ وسیع تعالیم دینی پرداخت و در مرحله دوم علیه حاکمان ستمگر منطقه اعلان جهاد کرد و با پیروزی بر امرای هوسا توانست خلافت اسلامی سوکوتو را تشکیل دهد. انگیزه و هدف اصلی قیام بن فودی تجدید حیات اسلامی در جامعه و بازگشت به اسلام اصیل و ناب بود. جنبش بن فودی باعث عمق نفوذ اسلام در منطقه غرب افریقا شد و جنبش های اصلاحی دیگری با الگوپذیری از قیام شیخ عثمان در منطقه شکل گرفت. ( یافته ها )