کشش مقیاس

در این مطالعه، منابع رشد بهره وری کل عوامل تولید محصول برنج در استان های مختلف با استفاده از رهیافت اقتصاد سنجی با استفاده از تابع تجزیه پذیر مرزی مورد بررسی قرار گرفته است. در ابتدا تابع تولید ترانسلوگ با استفاده از داده های جمع آوری شده برای دوره زمانی ۱۳۸۴-۱۳۹۲ برآورد شد. سپس، رشد بهره وری کل عوامل تولید به چهار جزء تغییرات فنی، تغییرات کارایی فنی، تغییر کارایی مقیاس و تغییر کارایی تخصیصی تجزیه گردید. نتایج نشان داد بهره وری کل عوامل تولید برنج درکشور و در فاصله سال های مورد بررسی بطور متوسط سالانه به میزان ۳/۴ درصد رشد داشته است. بیشترین رشد مربوط به استان مازندران و کمترین آن در استان گلستان بوده است. همچنین بیشترین سهم در رشد بهره وری کل عوامل عمدتاٌ به کارایی مقیاس و کارایی فنی بر می گردد. همچنین متوسط کشش مقیاس برای مجموع مزارع (مقادیری بین ۱۲/۱ و ۱۸/۱)، بازده به مقیاس قابل توجهی را در فناوری تولید در همه دوره ها نشان می دهد. با این فرض که فناوری تولید در تمامی استان ها تا حدود زیادی مشابه می باشد، تفاوت های استانی در کارایی مقیاس می تواند ناشی از تفاوت در اندازه مزارع باشد. مزارع کوچکتر در مقایسه با مزارع بزرگتر، دارای بازده به مقیاس بزرگتری هستند. در نهایت می توان گفت که با افزایش سطح مزارع می توان کارایی فنی را افزایش می یابد.

هدف اصلی این پژوهش، ارزیابی و تحلیل ظرفیت های رشد بخش صنایع کارخانه ای ایران با برآورد کشش مقیاس و بررسی تحولات آن با استفاده از روش شناسی تابع هزینه ترانسلوگ است. یافته های این پژوهش نشان می دهد، صنایع ایران تقریباً طی دو دهه گذشته هنوز از منافع حاصل از صرفه های مقیاس خود، استفاده نکرده اند و از این منظر،کوچک مقیاس محسوب می شوند. نسبت ارزش افزوده به تعداد بنگاه و نسبت سرمایه گذاری حقیقی به تعداد بنگاه ها، به عنوان شاخص هایی از اندازه مقیاس تولیدی در سال های دهه1390نسبت به دهه1380 کوچک تر شده است. به عبارت دیگر مقیاس تولید در بخش صنایع کارخانه ای ایران طی یک دهه اخیر،کاهش یافته است و این موضوع موید رکودی بلندمدت در بخش صنعت ایران است. همچنین نتایج بررسی در سطح کدهای دو رقمی نیز نشان می دهدکه صنایع فرآورده های غذایی، تولید فرآورده های توتون و تنباکو، تولید پوشاک، تولید چرم و فرآورده های وابسته، تولید سایر وسایل حمل و نقل و تولید مبلمان در جهت کاهش مقیاس حرکت کرده اند. در مقابل، صنایع تولید انواع آشامیدنی، تولید کاغذ و فرآورده های کاغذی، چاپ و تکثیر رسانه های ضبط شده، تولید موادشیمیایی و فراورده های شیمیایی و تولید داروها و فراورده های دارویی شیمیایی و گیاهی به طور مشخص به سمت افزایش مقیاس ها حرکت کرده اند. مهمترین توصیه سیاستی این مطالعه، پیش بینی پذیر کردن قیمت و دسترسی به مواد اولیه، دسترسی به منابع مالی، اصلاح ساختار مالکیتی و مدیریتی شرکت های بزرگ صنعتی با حرکت به سمت بخش خصوصی و به خصوص توسعه بازار برای محصولات صنعتی داخلی و امکان دسترسی به بازارهای هدف خارجی با هدف افزایش صادرات صنعتی همراه با افزایش رقابت پذیری در بازارهای جهانی است.