بختیاری ها

در فرهنگ سنتی ما همواره مراسم آیینی و اسطوره ای با مفاهیم متنوع برگزار شده اند. سوگواری از اعمالی است که دنباله رو آیین کهن و بازتاب اساطیر کهن ایران است. این آیین در شاهنامه به صورت گسترده در میان داستان های شورانگیز بیان شده است. به دنبال کشته شدن و یا مرگ شخصیتی در شاهنامه ناله و خروش و نوحه سرایی به شکلی جانسوز بیان می شود. همچنین دیگر اعمال سوگواری از جامه دریدن و نگونسار کردن کوس و تبیره تا آتش برسرریختن و گنج و کاخ را به آتش کشیدن و ... همچنین آداب مربوط به تدفین و خاکسپاری به طور کامل نشان داده شده است. سوال های اساسی در این مقاله آن است که چه همانندی و ناهمانندی هایی بین روایات داستانی شاهنامه و واقعیت های تاریخی درباره آیین های سوگ نزد اقوام کهن و باسابقه ایرانی بختیاری ها وجود دارد. نتیجه این تحقیق بیان مشابهت این سنت ها و مراسمی است که با ارایه شواهد در این دو فضا رخ می دهد.

با وجود جنگ جهانی دوم و آغاز هجوم نیروهای انگلیس و شوروی در سال 1320ش/ 1941م و پیوستن امریکا به آنها ایران اشغال شد و پایه های استبداد رضاشاه در شهریور 1320ش ازهم پاشید و فرزند جوان وکم تجربه او به نام محمدرضاه شاه بر اریکه قدرت تکیه زد، شرایط جهت فعالیتهای سیاسی، اجتماعی، برای احزاب و اقوام فراهم شد بعد از سقوط رضاشاه پهلوی در گوشه و کنار ایران شورش هایی شکل گرفت، تعدادی از خوانین بختیاری،قشقایی و بویراحمدی که از وضعیت پیش آمده استفاده کردند و به مناطق خود بازگشتند. از جمله این خوانین ابوالقاسم خان بختیار( ابول خان بختیاری) بود. با گسترش هرج و مرج در کشور در سال ۱۳۲۰ه ش به میان بختیاری ها آمد و در سال ۱۳۲۲ ه ش دست به قیام و شورش زد. دومین قیام او در نیمه دوم سال ۱۳۳۱ ه ش خورشیدی آغاز و در نیمه اول سال ۱۳۲۲ ه خاتمه پیدا کرد که به غائله ابوالقاسم خانی معروف شد0

یکی از مهم ترین ایلات و عشایر ایران، بختیاری ها بودند که همیشه در تاریخ ایران منشا تحولات و وقایعی بوده اند، به ویژه در تاریخ معاصر ایران فعالیت و عملکرد آنها بیشتر و پر رنگ تر شد، بنابراین نقش آنها در دوره ی قاجار از اهمیت بیشتری برخوردار است. انگیزه و علاقه شدید ایل بختیاری و رؤسای آن برای نیل به قدرت و مقابله آنها با ظلم قاجارها باعث گردید تا دولت قاجار، همیشه با آنها در حال جنگ و ستیز باشد. دولت قاجار برای کنترل بختیاری ها و اداره ی امور، سیاست هایی از جمله مطیع کردن کردن خوانین، تفرقه افکنی، اخذ مالیات، گروگانگیری، گرفتن سوار و سرباز از ایل بختیاری و قلع و قمع آنها اتخاذ نمود. موفقیت در سیاست ها و روش هایی که شاهان قاجار در برابر ایل بختیاری به کار بردند، ناشی از ساختار درونی ایل بختیاری بود. منطق درونی ایل یعنی تمایز، جدایی، تفرقه و فقدان کنش ارتباطی- کلامی از جمله عناصر فرهنگی بختیاری ها بود.