اوردالی

بررسی تاریخی جرم جادوگری در دوران باستان، ریشه های تاریخی جرم انگاری این رفتار را نمایان می سازد. همچنین نوع کیفر و بازخورد آن در جوامع، مسولیت ها و آیین دادرسی حاکم در ادیان و نظام های باستانی را مشخص می نماید. ضمن شناخت زمینه های اجتماعی جرم، علل عدم استمرار آن در طول تاریخ آشکار می گردد. در این تحقیق با مطالعه قانون نامه های عهد باستان و بررسی مواد قانون نامه های مختلف، ضمن بیان مختصری از حقوق جزایی حاکم در آن دوران، در خصوص جرم جادوگری به صورت متمرکز، واکنش های ادیان و نظام های باستانی و چرایی و چگونگی جرم انگاری آن بررسی می شود. ادیان و نظام های باستانی مورد تحقیق شامل قانون های منتسب به نظام های باستانی بین النهرین، ایران باستان، مصر، روم، یونان، یهود و مانوی هند می باشد. استفاده غیر اجتماعی از جادو در دوران باستان محکوم و از نظر ادیان و اقوام مختلف باستان ممنوع و کیفر مرگ برای آن لحاظ گردیده است. علی رغم عدم بیان مجازات جرم جادوگری در برخی قانون نامه ها با این حال در آن عصر مجازات مرگ برای جادوگران قابل تصور می باشد. اغلب به دلیل ناشناس بودن علوم و پدیده های اطراف و ایجاد وحشت در بین مردم و گاهاً به واسطه اعمال جادوگران که به نوعی نشانه بی ایمانی، بی تقوایی و اهانت به مقدسات عنوان شده به مجازات این جرم محکوم می شدند.

محققان شیوه عملی آیین «سوگند خوردن» را بازتابی از سنت دیرین آزمایش ایزدی می دانند که برای اثبات حقانیت میان طرفین دعوی به کار می رفته است. ای ن آزمون ها در ای ران و جهان باستان با ن ام هایی همچون وَر، ایلونرو، دیویه، اوردالی و جز اینها خوانده ش ده اس ت. در تاریخ عیلام نیز «سوگند» تحت عناوین و شیوه های خاصی رواج داشته است؛ چنان که الواح سنگی تمدن عیلام به مثابه قراردادهای حقوقی آن دوران، این امر را تأیید می کند. لیکن سیر تطور این مفهوم و ارزیابی میزان وفاداری عیلامی ها به سوگندهای خویش و احیاناً تاوان سوگندشکنی نزد ایشان، همچنان در هاله ای از ابهام است. درحالی که با واکاوی سوگندهای این دوران، می توان به نمادها، باورها و ارزش های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی جامعه عیلامی پی برد و علل تحکیم و یا افول سوگند و پیمان ها را درک کرد. بنابراین، مقاله حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش بنیادین بوده است که پیشینه فرهنگی انواع سوگند و نقش آن در ابعاد مختلف حقوقی و اجتماعی تمدن عیلام چیست؟ از نتایج تحقیق برمی آید که سوگندهای شفاهی و عملی در این دوران ابتدا مبنایی مذهبی و حقوقی داشته و به تدریج کارکردهای وسیع تری جسته و به حوزه های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی تسری یافته اند.