تأسیسات گردشگری

گردشگری به عنوان یکی از  ابزارهای دستیابی به توسعه مطرح است، به طوری که این فعالیت با ترکیب و به کارگیری همزمان منابع داخلی و خارجی، منافع اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و فرهنگی زیادی دارد. در اغلب کشورها، به منظور هویت بخشی و عینیت بخشی به فعالیت های گردشگری، برای دست یابی به اهداف توسعه ای، مکان هایی برای ایجاد تأسیسات گردشگری و خدمات رسانی به گردشگران، درنظر گرفته می شود. مناطق نمونه گردشگری به عنوان یکی از تأسیسات گردشگری، بر اساس ماده 8 قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، به منظور ارایه خدمات به گردشگران و کاهش یا حذف عدم تعادل منطقه ای و نابرابری درآمد و فرصت های اشتغال، توسط بخش خصوصی و غیردولتی تأسیس و اداره می شوند. این پژوهش به دنبال بررسی کاستی ها و چالش های مناطق نمونه گردشگری کشور است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی-توسعه ای بوده که در قالب سنت کیفی از طریق بررسی اسناد و مدارک معتبر و انجام مصاحبه های اکتشافی و شیوه دلفی انجام شده است. نمونه مورد بررسی به صورت نمونه در دسترس، متشکل از 63 نفر مورد پرسش قرار گرفته اند. روش کار به این ترتیب بوده که پس از جمع آوری داده ها، از طریق اسناد و مدارک و تکمیل مصاحبه ها و پرسشنامه آگاهان و صاحب نظران، نتایج و یافته ها با رویکردی تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است و سپس با استفاده از تکنیک دلفی، نتایج و گزاره های به دست آمده با نمونه مورد بررسی در میان گذاشته شد و پس از بحث و تبادل نظر، مشخص شده است که مناطق نمونه گردشگری کشور با مسایل و مشکلات اجرایی پیچیده ای در زمینه مطالعات امکان سنجی، نامشخص بودن محدوده، نگرش آماری و کمی به آنها، وسعت زیاد، واگذاری اراضی، تغییر کاربری اراضی، تبعات منفی تمرکز منابع مالی، مسایل زیست محیطی، مشکلات اعتباری، تسهیلاتی و زیرساختی و مشکلات نظارتی، مواجه هستند.

از آن جایی که مدیریت ابنیه ی تاریخی و فرهنگی کشور می تواند بسیار حساس و به نوبه ی خود درآمدزا باشد، صندوقی زیر نظر سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، در جهت احیای این ابنیه ی فاخر تأسیس و این رسالت به ایشان محول گردید. صندوق احیا، در گام اول جداولی را جهت ارزیابی متقاضیان بهره برداری از ابنیه ی تاریخی - فرهنگی تدوین کرده و لیستی از اماکن دولتی قابل بهره برداری را در اختیار آن ها قرارداد. به سبب این که سیستم ارزیابی متقاضیان براساس جداول موجود، دچار نواقصی در بعد کیفی بوده و امکان به خطر افتادن بخشی از تاریخ و فرهنگ یک جامعه وجود داشت ، این پژوهش در صدد برآمد تا مهم ترین عامل چارچوبی اصلاحی، جهت ارزیابی صلاحیت های متقاضیان بهره برداری از تأسیسات گردشگری ( ابنیه ی تاریخی - فرهنگی ) را، که عبارت است از ویژگی های بهره برداران ذیصلاح، مورد بررسی قرار دهد. نتایج حاکی از آن است که : عوامل فنی، عوامل اقتصادی-مالی، عوامل حقوقی-قانونی، عوامل فردی-شخصیتی و عوامل حوزه پایداری، وجوه پنج گانه ی مسئله صلاحیت متقاضیان هستند، که می تواند در آینده، رهیافتی به شاکله ی کلی چارچوب ارزیابی، به دست دهد.