تدریس معکوس

امروزه تدریس معکوس به عنوان یک روش آموزشی کاربردی، محبوبیت فزاینده ای پیدا کرده است. هدف اصلی پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی روش های تدریس معکوس و سخنرانی بر یادگیری دانشجویان در درس روان شناسی صنعتی-سازمانی بوده است. در پژوهش حاضر که به روش شبه تجربی انجام شده است، از طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه های غیرتصادفی استفاده شده است. جامعه پژوهش را کلیه دانشجویان رشته روان شناسی تشکیل می دادند. تعداد 78 نفر (۳۹ نفر در هر کلاس) از دانشجویان دختر که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده بودند، در دو کلاس آموزشی تدریس معکوس و سخنرانی، محتوای آموزشی یکسانی را در حوزه موضوعات مربوط به درس روان شناسی صنعتی-سازمانی فراگرفتند. قبل از شروع آموزش ها و بعد از اتمام آخرین جلسه آموزش، آزمون محقق ساخته یکسانی از هر دو گروه به عمل آمده و داده ها با استفاده آزمون کواریانس یک راهه (با استفاده از نسخه ۲۰ نرم افزار SPSS) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج مقایسه اثربخشی روش تدریس معکوس و سخنرانی بر یادگیری دانشجویان در درس روان شناسی صنعتی-سازمانی پس از حذف اثر پیش آزمون (۵۷۶/۱۱f = ؛۰۰۱/۰ > p) نشان داد که بین عملکرد یادگیری دانشجویان تفاوت معناداری وجود دارد. با توجه به میانگین بزرگتر دانشجویان آموزش دیده به روش تدریس معکوس می توان ادعا نمود که روش تدریس معکوس به طور معناداری بیش از روش تدریس سخنرانی به بهبود عملکرد دانشجویان کمک می کند. روش تدریس معکوس می تواند به عنوان روشی بسیار مفید و اثربخش در تدریس درس روان شناسی صنعتی-سازمانی مورد استفاده قرار گیرد.

با ظهور فناوری های جدید، آموزش معکوس اهمیت قابل توجهی پیداکرده است. این مقاله با هدف بررسی میزان تأثیر آموزش معکوس بر درگیری تحصیلی دانش آموزان در درس انسان و محیط زیست در سال تحصیلی 99-98 انجام شد. این مطالعه به صورت نیمه آزمایشی انجام شد. جامعه آماری شامل دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه ناحیه 2 شهر ری بود که 60 نفر از دانش آموزان پایه یازدهم یک مدرسه در دسترس، به روش نمونه گیری تصادفی ساده در دو کلاس 30 نفری در دو گروه «آزمایش» و «کنترل» جایگزین گردیدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استاندارد درگیری تحصیلی شوفلی و بکر (2006) به عنوان پیش آزمون و پس آزمون برای هر دو گروه استفاده گردید. برای تجزیه وتحلیل، از تحلیل کواریانس با نرم افزار Spss24 استفاده شد. یافته ها نشان داد که آموزش معکوس 25% از درگیری تحصیلی دانش آموزان را در درس انسان و محیط زیست را تحت تأثیر قرار می دهد. لذا پیشنهاد می گردد که معلمان این درس می توانند با بهره گیری از آموزش های نوین از جمله تدریس معکوس، پسماندها را مدیریت نمایند.       

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر تدریس به شیوه معکوس بر فرسودگی و اشتیاق تحصیلی دانش آموزان پایه چهارم دوره ابتدایی است. طرح پژوهش کمی و روش نیمه آزمایشی، طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل صورت پذیرفت. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه دانش آموزان پایه چهارم دوره ابتدایی مشغول به تحصیل در سال تحصیلی 1401-1400 در شهر بابلسر به تعداد 1726 نفر بودند. نمونه پژوهش نیز از پایه چهارم به صورت نمونه گیری تصادفی جایگزینی انتخاب شد. به تعداد 30 نفر به گونه ای که 15 نفر در گروه کنترل و 15 نفر در گروه آزمایش انتخاب شدند. . داده های پژوهش با استفاده از پرسشنامه فرسودگی تحصیلی مسلش(2002) و اشتیاق تحصیلی شافلی و همکاران(2002) جمع آوری شد. پایایی پرسشنامه اشتیاق تحصیلی بر اساس آلفای کرونباخ 94/0، عامل وقف خود 92/0 و عامل جذب 79/0 محاسبه شد و روایی آن با تحلیل عاملی و با ضریب کرونباخ تأیید شد. پایایی و روایی پرسشنامه فرسودگی تحصیلی مسلش بر اساس روش همسانی درونی و بازآزمایی مورد تأیید قرار گرفته است. ضریب آلفای کرونباخ برای خرده مقیاس های خستگی عاطفی 88/0، شک و تردید 90/0 و خودکارآمدی 84/0 به دست آمد، که نشان از پایایی مناسب این ابزار داشت. روایی عاملی آزمون نیز به روش تحلیل عوامل و چرخش واریمکس نیز محاسبه شد. ضریب آلفای به دست آمده برای روایی واگرا برای خرده مقیاس های خستگی عاطفی، شک و تردید و خودکارآمدی به ترتیب 21/0-، 53/0- و 32/0- به دست آمد. نتایج حاکی از آن است که تدریس معکوس بر متغیرهای خستگی هیجانی، بی علاقگی تحصیلی، ناکارآمدی درسی و نمره کلی فرسودگی تحصیلی مؤثر بوده است(05/0>P). یعنی استفاده از تدریس معکوس در کلاس موجب کاهش فرسودگی تحصیلی در دانش آموزان می شود.

توجه به رویکردهای نوین در آموزش نقش مهمی در رفع چالش های موجود آموزشی دارد. رویکرد آموزش ترکیبی، الگویی نوین در آموزش است که به تلفیق رویکرد مجازی و سنتی در آموزش می پردازد از سویی روش تدریس معکوس نیز به عنوان مدلی نوین در آموزش به شمار می آید. لذا هدف پژوهش حاضر شناسایی ابعاد و مؤلفه های الگوی برنامه درسی آموزش ترکیبی مبتنی بر روش تدریس معکوس می باشد. رویکرد پژوهش حاضر کیفی و روش آن سنتزپژوهی است. جامعه پژوهش کلیه مقالاتی هستند (124 مقاله) که از سال 2005 میلادی و 1390 شمسی تاکنون در مورد الگوی برنامه درسی موزش ترکیبی مبتنی بر روش تدریس معکوس در پایگاه های تخصصی و علمی ارائه شده اند. نمونه پژوهش 34 مقاله است که این تعداد بر اساس پایش موضوعی، اشباع نظری داده ها و به صورت هدفمند انتخاب شده اند. داده های پژوهش از تحلیل کیفی اسناد مورد مطالعه، گردآوری شده اند. با تجزیه و تحلیل داده ها، مولفه ها و شاخص های الگوی برنامه درسی آموزش ترکیبی مبتنی بر روش کلاس معکوس در 10 بُعد، 42 محور و 136 مقوله شامل ابعاد ویژگی های فراگیران، ویژگی معلم، رویکردهای یاددهی-یادگیری، محتوا، محیط، عوامل زمینه ای، ویژگی های ارزشیابی، مزایا، الزامات و چالش ها و موانع شناسایی شدند.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی روش تدریس معکوس بر سواد اطلاعاتی و اشتیاق تحصیلی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه دوم بود.روش شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا نیمه آزمایشی با گروه پیش آزمون-پس آزمون و پیگیری یک ماهه با گروه کنترل بودند. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر دوره متوسطه دوم شهر اهواز در سال تحصیلی 99-1398 بودند که نمونه ای 50 نفره به صورت هدفمند انتخاب و سپس به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 25 نفر) گمارده شدند. ابزار اندازه گیری پژوهش پرسشنامه سواد اطلاعاتی تریلز (2007) و مقیاس اشتیاق تحصیلی فردریکز و همکاران(2004) بود. به گروه آزمایش 8 جلسه 70 دقیقه ای آموزش روش تدریس معکوس برگمن و سمز (2014) ارائه شد و گروه کنترل هیچ گونه مداخله ای دریافت نکردند برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از روش های آماری استنباطی (تحلیل اندازه گیری های مکرر و آزمون تعقیبی بنفرونی) با نرم افزار Spss24 استفاده شد.  یافته ها: نتایج نشان داد که روش تدریس معکوس بر سواد اطلاعاتی و اشتیاق تحصیلی دانش آموزان گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل به طور معناداری باعث افزایش نمرات آنان شد و این اثر تا دوره پیگیری یک ماهه ادامه داشت (05/0>P).بحث و نتیجه گیری: بر اساس یافته ها می توان نتیجه گرفت روش آموزش کلاس معکوس باعث افزایش اشتیاق تحصیلی و سواد اطلاعاتی در دانش آموزان متوسطه (دوم) می شود و از این رو، برنامه ریزان نظام آموزشی باید با معرفی و تشریح بیشتر این روش زمینه استفاده بیشتر معلمان در فرایند یاددهی- یادگیری را فراهم کنند.