کارکرد پژوهشی

هدف پژوهش کاربردی حاضر، بررسی نگرش اعضای هیأت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز در زمینه کارکردهای دانشگاه است. طرح کلی این پژوهش از نوع آمیخته اکتشافی متوالی ناهمزمان (کیفی- کمی- کیفی) است. در بخش کیفی، از روش پدیدارشناسی؛ در بخش کمی، از آمارهای توصیفی میانگین و در بخش کیفی آخر، از روش گروه های کانونی استفاده شده است. جامعه آماری، شامل اعضای هیأت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز (600 نفر)، که مرحله مصاحبه اکتشافی اولیه، با انتخاب هدفمند 54 عضو؛ بخش کمی با انتخاب تصادفی 225 عضو؛ و بخش کیفی آخر (گروه کانونی) با انتخاب هدفمند مطلوب 8 نفر از خبرگان دانشگاه انجام شد. ابزار جمع آوری اطلاعات به ترتیب در سه مرحله کیفی- کمی- کیفی، به شیوه مصاحبه نیمه ساختمند، پرسشنامه محقق ساخته مستخرج از مصاحبه ها و مرحله آخر مصاحبه گروه کانونی است. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه، تأیید شد و پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای [1]کرونباخ برای کل پرسشنامه (78/0=a) بدست آمده که نشانه پایایی مطلوب است. برای تجزیه و تحلیل داده ها در بخش کیفی از روش کد گذاری اشتروس و کوربین (1990)، و در بخش کمی نیز از آماره های توصیفی متناسب با سؤالات پژوهش، استفاده شده است. نتایج بدست آمده بر اساس مصاحبه ها در بخش کیفی پژوهش، حاکی از آن بود که مقوله کارکردهای دانشگاه، دارای 5 حوزه آموزشی، پژوهشی، فرهنگی، کارآفرینی، تجاری سازی و کارکرد اجتماعی است. نتایج بدست آمده از بخش کمی حاکی از آن بود که در دانشگاه شهید چمران اهواز، کارکرد آموزشی مهم ترین کارکرد تلقی می شود و کمترین میانگین، نشان دهنده این مهم است که به کارکرد کارآفرینی در دانشگاه کمتر توجه شده است. مشارکت کنندگان بخش کانونی هم یافته های دو مرحله قبل را تأیید کردند. بنابراین توصیه می شود دانشگاه زمینه را برای پرداختن به کارکردهای جدید از جمله کارآفرینی و تجاری سازی فراهم کند.

تعیین جایگاه و اهمیت گروه های آموزشی در ساختار عملیاتی دانشگاه و نقش به سزای آن در ارتقای کیفیت فعالیت های آموزشی و پژوهشی دانشکده های یک دانشگاه، یکی از مسائل مهم برای دانشگاه ها بوده است. برخی دانشگاه ها مدل های ساده ای برای رتبه بندی گروه های آموزشی ارائه کرده اند، اما هنوز نظام منسجم و کاملی برای رتبه بندی گروه های آموزشی در دانشگاه ها وجود ندارد. هدف اصلی این تحقیق ارائه مدل مناسبی جهت رتبه بندی گروه های آموزشی در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی در سطح کشور بود. در این پژوهش کیفی روش های تحلیل محتوای کیفی و مصاحبه نیمه ساختاریافته مورداستفاده قرار گرفت. تحلیل محتوای کیفی به شیوه استقرایی انجام شد و مصاحبه نیمه ساختاریافته پیرامون موضوع و نحوه امتیازدهی و رتبه بندی طبقه ها و زیر طبقه ها با مشارکت کنندگان پژوهش صورت گرفت. برای تحلیل داده های حاصل از مصاحبه نیمه ساختاریافته، از روش تحلیل تفسیری استفاده شد و درنهایت مؤلفه های مدل و امتیازهای آن ها استخراج گردید. رسالت، اهداف و جایگاه سازمانی؛ دوره های آموزشی و برنامه های درسی و غیردرسی؛ هیئت علمی؛ دانشجویان؛ راهبردهای یادگیری/یاددهی؛ امکانات و تجهیزات آموزشی؛ پایان نامه ها و رساله ها، سمینارها، قراردادهای پژوهشی و کرسی ها و دانش آموختگان مؤلفه های مدل رتبه بندی گروه های آموزشی در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی ایران بودند. نتایج حاصل از این مدل رتبه بندی، می تواند برای همه گروه های آموزشی و رشته های تحصیلی مورداستفاده قرار گیرد. هم چنین تدوین این مدل در قالب یک سیستم مکانیزه برای استفاده های مختلف نظیر مقایسه گروه های علمی در دانشگاه ها و سطح بندی دانشکده ها نیز مفید خواهد بود.