طلبه

حضور طلاب در فضای مجازی پدیده ای است که در سالیان اخیر به دلیل گسترش ابزارگونه این فضا افزایش یافته است. با شیوع ویروس کرونا و افزایش استفاده از این ابزار و تاثیر آن در زندگی اجتماعی حضور مردم و طلاب رشد چشمگیری در این فضا داشته است. اگرچه استفاده و بهره گیری حداکثری از فضای مجازی، یک اصل و ضرورت انکارناپذیر است ولی دغدغه حاکمیت نسبت به چگونگی حضور مردم در این فضابه دلیل رشد اخبار منفی، فیک و شایعات و ضعف سواد رسانه ای عموم مردم در مواجهه با این داده ها و توانمندی پایین آن ها در انتخاب و تحلیل اطلاعات به ویژه در هنگام وقوع بحران هایی مانند کرونا، دغدغه ای به حق و درست است. یکی از راه های موثر و قوی برای کاهش این نگرانی و تبدیل چالش ها و تهدید ها به فرصت، استفاده از ظرفیت نیروهای انقلابی و طلبه در شبکه های اجتماعی است. برای استفاده بهینه از این ظرفیت، لازم است در گام اول شناخت صحیحی از توانمندی و فعالیت ها به دست آید. براین اساس، مسئله اصلی این مقاله گونه شناسی فعالیت های بانوان طلبه در شبکه اجتماعی اینستاگرام در ایام شیوع ویروس کرونا است و به دنبال پاسخ به این سوال است که بانوان طلبه، برای افزایش سواد رسانه ای مخاطبین خود در این ایام چه اقداماتی انجام دادند. در مقاله با استفاده از گلوله برفی 110 صفحه طلبه خواهر شناسایی شده و با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، به این نتیجه رسیدیم که فعالیت هایشان در این دوران در 3 گونه 1)ترویج سبک زندگی2)معرفت افزایی دینی، 3)فعالیت های جهادی کرونایی خانگی قابل دسته بندی خواهد بود.

باتوجه به اهمیت بی بدیل دانشجویان و طلاب در تحولات اجتماعی سیاسی تاریخ معاصر ایران و ازسوی دیگر، نقش چندوجهی سرمایه اجتماعی در ثبات و توسعه جامعه، پژوهش حاضر با هدف سنجش میزان سرمایه اجتماعی در بین دو گروه دانشجویی و حوزوی انجام شده است. روش تحقیق از نوع پیمایشی بوده که طی آن 620 نفر از دانشجویان و طلبه ها با استفاده از نمونه گیری تصادفی انتخاب و مطالعه شده اند. یافته ها نشان می دهد میانگین میزان سرمایه اجتماعی نزد کل پاسخگویان سطح پایینی دارد و همچنین، این میانگین در بین طلبه ها بیشتر از دانشجویان است. بُعد مشارکت اجتماعی تنها بُعدی از سرمایه اجتماعی است که تفاوت معناداری بین دو گروه یادشده مشاهده نشده است. حدود 70 درصد مشارکت کنندگان −اعم از طلاب و دانشجویان− برای خویش دلیل اعتراض (علیه ساختار قدرت) دارند؛ یعنی این دسته از پاسخگویان مایل به مشارکت در پویش های اعتراضی در صورت تعبیه سازوکارهای مسالمت آمیز هستند. تقویت کارآمدی های سیاسی، تقویت گفتمان جذب حداکثری به همراه زمینه سازی برای تقویت بسترهای دموکراتیک و مشارکت طلبانه از مهم ترین تجویزهای راهبردی می باشد.