محمد مشهدی

پدیده غلو و اندیشه های غالیانه یک واقعیت پیچیده در فرهنگ شیعه محسوب می شود. این پدیده بعد از رحلت پیامبر اکرم (ص) ظهور نمود. مبارزات مستمر اهل بیت (ع) و عالمان شیعه با پدیده غلو با ابراز نگرانی های ایشان از ترویج خرافات و تخریب چهره دین پیوند خورده است. غالیان برای دست یابی به اهداف خویش با ترویج باور های اساطیری کهن، اختلاف افکنی و ترویج اباحی گری روایاتی را در کرامات و فضائل اهل بیت (ع) جعل و منتشر می کردند که نمونه هایی از آن ها در منابع رِوایی و تفاسیر مأثور شیعه قابل ردیابی است. یکی از تفاسیر روایی به زبان فارسی تفسیر تبیان سلیمانی است که محمد مشهدی (درگذشته حدود 1125ق) مؤلف تفسیر مشهور کنزالدقائق و بحرالغرائب در سده 12 هجری آن را نوشته است. در این مطالعه با تحلیل متون تفسیری و استفاده از داده های رجالی و حدیثی نمونه هایی از روایات غالیان را که در این متن تفسیری رسوب کرده است برپایه تحلیل سند و متن روایت ها بازخواهیم شناخت.