مدرسه محوری

این پژوهش با هدف شناسایی ابعاد و مؤلفه های نظام مدیریت مدرسه محوری و ارائه چارچوب مناسب اجرا گردیده است. جامعه آماری این تحقیق کلیه مدیران، معاونان و معلمان مدارس شهر تهران (95905 نفر) و نمونه آماری به کمک جدول تعیین حجم نمونه مورگان و با روش تصادفی طبقه ای (1093 نفر) می باشند، ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه و مصاحبه است که بعد از تعیین روایی و محاسبه پایایی آن (93/0) اجرا گردید. داده ها به کمک آمار توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل گردید. نتایج به دست آمده از آزمون فرضیه ها نشان می دهد که ابعاد و مؤلفه های نظام مدیریت مدرسه محوری عبارت انداز: فرضیه اول. در بعد تصمیم گیری شامل مؤلفه های، پذیرش متقابل، مشارکت، مشارکت اکثریت آرا، آموزش نیروی انسانی. فرضیه دوم. در بعد کنترل و نظارت شامل مؤلفه های، خودکنترلی، پاسخگویی فرد در برابر جمع، نظارت و پاسخگویی جمع به جمع و نظارت عالی اداره های آموزش و پرورش. فرضیه سوم. در بعد ارزیابی عملکرد و پاداش عوامل انسانی شامل مؤلفه های، ویژگیهای اخلاقی، شخصیتی، مهارتهای مدیریتی و ارتباطی منابع انسانی، تحصیلات رسمی، مهارتهای فنی و دوره های آموزشی است. همچنین نتایج به دست آمده از مصاحبه با متخصصان و صاحب نظران مدیریت آموزشی نشان می دهد که مهمترین نظریه هایی که به کارگیری آنها در آموزش و پرورش زمینه استقرار نظام مدیریت مدرسه محوری را فراهم می آورد شامل: نظریه فراشناختی، نظریه مدیریت مشارکتی، نظریه آموزش مجازی، نظریه سازمان یادگیرنده، نظریه مدیریت کیفیت جامع و نظریه توانمندسازی نیروی انسانی هستند. پژوهشگر با توجه به نتایج به دست آمده از تحقیق حاضر و تجربیات عملی مدل مفهومی را برای استقرار نظام مدیریت مدرسه محور در آموزش و پرورش کشور به مدیران نظام آموزشی پیشنهاد کرده است.

معلم، محور اصلی نظام اجتماعی کلاس درس است که با برقراری ارتباط با دانش آموزان می تواند در تحول روانی و اجتماعی آنان نقش مؤثر ایفا کند. یکی از ابعاد این تحول، خودکارآمدی دانش آموزان است که با برقراری این رابطه شکل می گیرد. هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه مدیریت کلاس معلمان با خودکارآمدی دانش آموزان بوده است. روش پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی است. برای دستیابی به این هدف از میان معلمان ناحیه 2 شهرستان همدان که شمار آنان 132 نفر بود، 88 نفر و از میان دانش آموزان معلمان انتخاب شده در هر کلاس چهار نفر به عنوان نمونه پژوهشی انتخاب شدند. مدیریت کلاس با پرسشنامه ای که الوانی (1386) طراحی کرده بود و خودکارآمدی دانش آموزان با پرسشنامه خودکارآمدی ویلر و لد (1982) مورد ارزیابی قرار گرفت. پایایی پرسشنامه ها با روش آلفای کرونباخ محاسبه شد که پایایی پرسشنامه مدیریت کلاس 91/0 و خودکارآمدی کودکان نیز 78/0به دست آمد. نتایج پژوهش نشان داد که: رابطه میان مدیریت کلاس مدرسه- محور معلمان و خودکارآمدی دانش آموزان معنادار نیست. میان مدیریت کلاس دانش آموز-محور معلمان و خودکارآمدی رابطه معنادار وجود ندارد. میان مدیریت کلاس معلمان برحسب زن و مرد تفاوت معنادار به دست نیامد. میان خودکارآمدی پسران و دختران تفاوت معنادار وجود دارد و دختران از سطح خودکارآمدی بالایی نسبت به پسران برخوردار بودند.

در چند ساله اخیر مدیریت مدرسه محوری به عنوان یک ضرورت اساسی در حوزه آموزش و پرورش درآمده است. برای اینکه بسیاری می دانند که هر تغییر و تحولی از عصر مدرسه ریشه میگیرد. مدیریت مدرسه محوری به عنوان یک روش و رویکرد مؤثر به معنی استقلال تصمیم گیری و اختیارات در نظام آموزش و پرورش در سطح مدرسه تعریف می گردد. در ادبیات مدرسه محوری می توان ملاحظه نمود ولی متأسفانه تحقیقات زیادی بجز اندکی در ایران انجام نشده است. در این مقاله مدل پیشنهادی مدرسه محوری (SBM) متناسب با نظام آموزش و پرورش ایران و مبتنی بر سه تئوری: 1- آموزش فراشناختی، 2- مدیریت کیفیت جامع (TQM) و 3- عدم تمرکز و مدیریت مشارکتی و ازهفت مؤلفه فلسفه، اهداف، مبانی نظری، چهارچوب ادراکی، نظام بازخورد و ارزشیابی که تشکیل گردیده و در فرایند یک تحقیق توصیفی – پیمایشی اعتبار سنجی ارائه شده است. نتایج حاصله از مقاله اشاره به این دارد که مدیریت مدرسه محوری می تواند ابزاری اثر بخش برفائق آمدن بر نارسایتهای مدرسه و تغییر و تحول در امر یاددهی و یادگیری باشد. کاربست با اسقرار مدل مدیریت مدرسه محوری، و توزیع امر تصمیم گیری و اختیارات گروهی و مشارکتی از این طریق یکی از سفارشات دین اسلام است که عملاً می توان آنرا در مدارس جامعه عملیاتی نمود.

 هدف اساسی این پژوهش، تعیین شاخصه های سند تحول در سطح مدرسه  از منظر بومی در مدل مدرسه محوری بود.پژوهش با توجه به هدف، کاربردی و به لحاظ  ماهیت ، توسعه ای و به شیوه آمیخته(کیفی و کمی) بود.ابتدا با رویکرد کیفی به واکاوی و تحلیل تمامی مدل های جهانی مدرسه محوری و سپس از روش کمی و پیمایشی استفاده شده است.تمام مدیران مقطع ابتدایی مدارس استان بوشهر(۴۸۷نفر)  جامعه آماری و طبق جدول مورگان وبه شیوه نمونه گیری تصادفی ۲۱۷نفر نمونه انتخاب گردید.نتایج حاصل از یافته های پژوهش نشان می دهد که شاخصه های سند تحول بنیادین در سطح یک مدرسه با تمام  ویژگی های جزیی تحقق حیات طیبه ،کانون عرضه و خدمات و فرصتهای  تعلیم و تربیت ،زمینه ساز درک و اصلاح  موقعیت توسط دانش آموز با توجه به مولفه های مدرسه محوری بومی در وضیعت مطلوب  می باشد. تمرکز بر ظرفیت های بومی وارزیابی اثربخشی آن  نشان از صحت مدل طراحی شده، عوامل و مولفه های آن منطبق با سند تحول می باشد.

مقدمه و هدف: پژوهش حاضر با هدف طراحی چارچوبی برای مدیریت مدرسه محور سبز انجام شده است که با استفاده ارروش فرا ترکیب انجام شد. روش شناسی پژوهش در این راستا ابتدا با جستجو در پایگاههای اسناد ملی، 76منبع اولیه که درآنها به نوعی به مدیریت مدرسه محور سبز اشاره شده بود استخراج گردید . سپس با در نظر گرفتن میزان ارتباط با موضوع پژوهش منابع اولیه، غربال وتعداد20 منبع برای بررسی نهایی انتخاب شد. در ادامه با استفاده از تحلیل محتوا به روش آتراید استرلینک مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته ها: برای اعتبار نتایج تحقیق در مراحل جمع آوری داده ها و کدگذاری آنها از شاخص های تاثیر پذیری وتایید پذیری استفاده شد نتیجه این تحلیل، شناسایی 12مولفه در سه مقوله اصلی 1-مدرسه محوری .2-مدیریت سبز 3-تفکر زیست محیطی.به عنوان مولفه های اصلی در مدیریت مدرسه محور سبز شناخته گردید. در نهایت به منظور نشان دادن میزان اهمیت اولویت مولفه ها ضمن بهره گیری ازنظرات ده تن از صاحب نظران وکارشناسان اهل فن که در حوزه آموزش عالی و آموزش وپرورش بودند محاسبه وارائه گردید. براین اساس سه مقوله مدرسه محوری، مدیریت سبز، وتفکر زیست محیطی در مدیرست مدرسه محور سبز دارای بیشترین وبالا ترین اهمیت بودند . بحث ونتیجه گیری: نتایج نشان داد که اجرای طرح مدیریت مدرسه محور سبز در آموزش وپرورش مورد توجه قرارگیرد وبه نظام ارزشیابی مستمر از عملکرد مدارس سبز به صورت بازخورد، کیفیت و اثر بخشی توجه شود وبرای رسیدن به تمام این دستاوردها باید به آموزش خود باوری ،اعتماد بنفس، هدف گذاری در زندگی وتقویت روحیه، حل مسائل زندگی در باور های افراد سازنده جامعه توجه خاصی کردو از تخصص افراد در سطوح بالاتر استفاده نمود.

ورود به هزاره سوم از نظر نظام جهانی تعلیم و تربیت، دارای وجوه ممیزه و شرایط ویژه ای است. بدین مفهوم که همزمان با تغییر در ابعاد فناوری، مدیریتی و ساختاربندی نوین منابع، لازم است از هر فرصتی در راستای توسعه مدارس و حرکت به سوی توانایی محوری فراگیران و نقش پذیری بهتر عوامل بهره مند گردید. تصویب طرح ایجاد مجتمع های آموزشی و پرورشی در سال 1389 ش. از جمله اقدامات نظام آموزشی ایران برای تحقق شعار مدرسه محوری به عنوان یک سیاست اصولی به شمار می آید. پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان بهره وری مجتمع های آموزشی و پرورشی از بعد آموزشی در سال تحصیلی 1393-1392، پژوهشی توصیفی از نوع پیمایشی است.با توجه به جامعه آماری 153 مجتمع، تعداد 85 مدیر و 243 معلم به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب باهر منطقه انتخاب شدند. به منظور گردآوری اطلاعات از مصاحبه، مراجعه به کتابخانه و دو پرسشنامه محقق ساخته برای مدیران و معلمان استفاده شد. روایی محتوایی و صوری آن ها از طریق مراجعه به مبانی نظری و اساتید متخصص مورد بررسی قرار گرفت. اعتبار پرسشنامه معلمان به روش آلفای کرونباخ محاسبه و مقدار آن 2/98 و مقدار آلفای کرونباخ پرسشنامه مدیران نیز 8/95 به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات گردآوری شده از آمار توصیفی و همچنین برای معناداری از آمار استنباطی از طریق نرم افزار spss استفاده شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که مجتمع ها در بعد آموزشی به اهداف خود رسیده اند. هم چنین میزان تحقق اهداف آموزشی در مجتمع های آموزشی و پرورشی روستایی و شهری به جز تجارب دست اول دانش آموزان، در سایر مؤلفه ها تفاوت معنی داری نداشت. از دیگر سو، تشکیل کلاس های تقویتی و فوق برنامه، مهمترین برنامه مدیران برای جلوگیری از افت تحصیلی میباشد و اغلبمعلمان ومدیرانمعتقدند که کمبود امکانات و فناوری های نوین، مهمترین چالش پیش روی مجتمع ها در ارائه آموزش اثربخش و با کیفیت می باشد.