مدیریت دانشگاه

این پژوهش به منظور ارایه مدلی مناسب جهت ارتقاء سرمایه اجتماعی اعضای هیأت علمی در نظام آموزش از دور انجام گرفت. روش پژوهش، کمی و توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه اعضای هیأت علمی دانشگاه پیام نور کشور تشکیل دادند. روش نمونه گیری از نوع خوشه ای چندمرحله ای با توزیع نسبتی بود. حجم نمونه بر اساس جدول کرجسی و مورگان 280 نفر تعیین شد. جهت جمع آوری داده ها از دو پرسش نامه محقق ساخته استفاده شد. پرسش نامه اول برای سنجش مؤلفه های اثرگذار بر روی کیفیت نظام آموزش از دور و پرسش نامه دوم برای اندازه گیری سرمایه اجتماعی تدوین گردید. روایی محتوایی پرسش نامه ها را صاحب نظران تأیید کردند و برآورد تحلیل عاملی نیز نشان داد که روایی سازه عامل های استخراج شده در هر دو پرسش نامه مطلوب می باشد. پایایی پرسش نامه ها با استفاده از آلفای کرونباخ به ترتیب 87/0 و 95/0 برآورد گردید. برای تحلیل داده ها، علاوه بر آمار توصیفی، از آمار استنباطی (رگرسیون سلسله مراتبی و معادله ساختاری) استفاده گردید. نتایج به دست آمده از رگرسیون سلسله مراتبی نشان داد که در سطح اول از بین عوامل زمینه ای، بیشترین اثر روی سرمایه اجتماعی، مربوط به سواد فرهنگی خانواده (48/0) و در سطح دوم، از بین عوامل سازمانی، بیشترین اثر به ترتیب مربوط به متغیرهای کارکرد آموزشی (58/0) و فضای ارتباطی (52/0) و کمترین میزان، مربوط به متغیر فن آوری الکترونیکی (34/0) است. هم چنین، نتایج به دست آمده از معادلات ساختاری، مناسب بودن مدل طراحی شده با داده ها را مورد تأیید قرار داد.

هدف پژوهش حاضر بررسی انتقادی مدیریت دانشگاه ها در دستیابی به رتبه برتر در رتبه بندی های جهانی است که از رویکرد تحقیق کیفی از نوع تحلیل انتقادی بهره گرفته است. شرکت کنندگان در تحقیق، افراد صاحب نظر در  موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دانشگاه تهران، موسسه آموزش عالی بیمه اکو، دانشگاه علامه طباطبایی و دانشگاه فنی و حرفه ایی بود. شرکت کنندگان 16 نفر از افراد آگاه به حوزه مورد مطالعه بودند که با روش نمونه گیری گلوله برفی مورد مصاحبه قرار گرفتند. برای این منظور از مصاحبه نیمه ساختارمند استفاده شد. پژوهش حاضر از دو روش بازبینی مشارکت کنندگان و مرور خبرگان غیر شرکت کننده در پژوهش به منظور اعتبار سنجی استفاده شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از دو نوع تحلیل موضوعی و تحلیل متون گفتاری که از روش های تحلیل CDA هستند،  استفاده شده است.  نتایج نشان داد مشکلات مدیریت دانشگاه های کشور با دو عامل مرتبط است که عبارتند از : - عوامل درون فردی (سیاست زدگی افراطی مدیران دانشگاه ها، عدم توجه به تفویض اختیار و تلاش برای حفظ وضع موجود، یکی پنداشتن مدیریت دانشگاهی با مدیریت سایر سازمان ها، تصمیم گیری و برنامه ریزی نامناسب)، -عوامل برون فردی (سیستم نظارت و ارزیابی معیوب، سازماندهی و هماهنگی نامناسب). در این راستا، راهبردهایی به منظور بهبود رتبه دانشگاه های ایران در رتبه بندی های جهانی ارائه شده است.

هدف: محیط های خاص سبک مدیریت و سائقه های انگیزشی متفاوتی دارند. انگیزش کارکنان دانشی در محیط های آموزشی، فرای تمامی نظریات موجود در زمینه انگیزش در رفتار سازمانی، می تواند دارای ابعاد و مؤلفه های خاص خود باشد. شرح این نوع انگیزه ها در توصیفات علم، علم آموزی، عالم و جویای علم در بیان روایات فراوان است؛ ضمن اینکه انسان شناسی اسلامی، انسان را موجودی نه تنها مادی، بلکه دارای ابعاد معنوی می داند. توجه به این مؤلفه ها در محیط های علمی و آموزشی، موجب زمینه سازی مدیریت اسلامی از یک سو و رخداد پیامدهای صحیح علم آموزی در جامعه اسلامی از سوی دیگر خواهد شد. روش: در پژوهش پیش رو، با تکیه بر روش شناسی کیفی تحلیل مضمون با منبع قرار دادن روایات باب علم و رزق کتاب میزان الحکمه به احصای ابعاد و زمینه های انگیزش کارکنان دانشی و اساتید به دسته بندی آنها پرداخته شد. یافته ها: یافته ها نشان می دهد می توان پنج الگو را در انگیزش محیط های علمی و پژوهشی به کار بست. نتیجه گیری: راهبردهای تجلیل، ترغیب، تکلیف، تبشیر و تنذیر و تحکیم، به عنوان راهکارهای مؤثر در انگیزش سه ساحت فردی، اجتماعی و ذی نفعان محیط علمی کشف و تبیین شده اند.

مقدمه: امروزه رهبری دانشگاه ها برای سازش و یا کنارآمدن با پدیده های پیچیده و ناشناخته به الگویی جدیدتری نیاز دارند تا بتوانند در سایه آن، سازمان ها را به طریق مقتضی هدایت نمایند. هدف این پژوهش بررسی میزان کاربست مؤلفه های الگوی سایبرنتیک در مدیریت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بود. روش کار: این مطالعه از نوع توصیفی- پیمایشی بود که جامعه آماری آن را کلیه اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال تحصیلی 1389– 1388 تشکیل می دادند که از میان انها 207 نفر عضو هیأت علمی با بهره گیری از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده های مورد نیاز هفت سؤال با در نظر گرفتن مؤلفه های الگوی سایبرنتیک (نظارت و کنترل، پیوندهای سست و سخت، تعاملات، تصمیم گیری، سلسله مراتب، رهبری، توازن در مدیریت) از پرسشنامه محقق ساخته الگوی سایبرنتیک که روایی و پایایی آن به تأیید رسید، استفاده شد. تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی (فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی (آزمون t تک متغیره) انجام شد. یافته ها: از آنجایی که میانیگن هر هفت مؤلفه مذکور از سطح متوسط (3) بالاتر می باشد، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در میزان استفاده از الگوی سایبرنتیک در سازماندهی فعالیت های خود، از جایگاه مناسبی برخوردار است. همچنین نتایج حاکی از آن است که دانشگاه مذکور، گرایش به این الگو دارد و بیشترین گرایش در پیوند با مؤلفه سلسله مراتب با میانگین 3.66 بوده است. بحث: از آنجا که مدیران دانشگاه طبق نقشه ای معین منطبق بر الگوی سایبرنتیک، به سازماندهی فعالیت های دانشگاه مبادرت نکرده اند چنین استنباط می شود که در صورت تدوین الگویی برای مدیریت دانشگاه در چارچوب مفهومی سایبرنتیک، می توان انتظار داشت که مدیران دانشگاه برای توسعه کاربرد الگوی سایبرنتیک در فضای سازمانی خود آمادگی بیشتری داشته باشند.

هدف اصلی از اجرای این پژوهش، بررسی میزان کاربست مؤلفه های مدیریت استراتژیک در دانشگاه های دولتی شهر اصفهان بود که به روش توصیفی – پیماشی انجام گرفت. جامعه آماری شامل340  نفر از مدیران بودند که از این تعداد 181 تن با نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با حجم به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. 151 نفر به پرسشنامه محقق ساخته مدیریت استراتژیک بر اساس نظریه هیل و جونز (2007)، در پنج مؤلفه هدف گذاری، تحلیل محیطی، تنظیم استراتژی، اجرای استراتژی و ارزیابی استراتژی با 33 گویه پاسخ دادند. روایی پرسشنامه، از طریق روایی محتوایی و سازه و پایایی پرسشنامه با آلفای کرونباخ به میزان 83/0 به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی (توزیع فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار) و در سطح آمار استنباطی (آزمون های t تک متغیره، t مستقل، t2 هتلینگ، تحلیل واریانس یک راهه و آزمون تعقیبی توکی) صورت گرفت. نتایج نشان داد که میزان کاربست مؤلفه ها، به جز مؤلفه هدف گذاری، کمتر از حد متوسط بود. نتایج حاصل از t2هتلینگ نیز نشان داد که میزان کاربست مؤلفه ها یکسان نیست، به طوری که بیشترین توجه به مؤلفه هدف گذاری و کمترین توجه به مؤلفه های تحلیل محیطی و تنظیم استراتژی بوده است. (05/0P<).

هدف از انجام پژوهش، شناسایی پیشایندها و پسایندهای مرزگستری در ارتباط صنعت و دانشگاه بود. پژوهش از نوع مطالعات کیفی بود که به روش مرور نظام مند و با شیوه فراترکیب آمیخته انجام گرفت. جامعه بررسی شده، پژوهش های منتشرشده به زبان انگلیسی در سال های 2012 تا 2023 در پایگاه های علمی بود. یافته های پژوهش نشان داد مرزگستری در ارتباط صنعت و دانشگاه، مشتمل بر پیشایندهای ساختاری-فناوری، ساختاری-سازمانی، فردی-سازمانی، سبک های رهبری، روان شناختی-فردی، تیم سازی و پسایندهای توسعه مهارت های مدیریت دانش، ارتقای خلاقیت-نوآوری سازمانی، ارتقای سرمایه اجتماعی، توسعه شبکه ارتباطی، عملکرد و پیامدهای سازمانی، ارتقای سرمایه روان شناختی، پیامدهای شغلی-فردی، توسعه فردی-شخصی، ارتقای تعهد سازمانی و آسیب نقش سازمانی بود. با در نظر گرفتن پیشایندها به عنوان مقدمات و الزامات مرزگستری، آنها عناصر برنامه ریزی توسعه راهبردهای ارتباط صنعت و دانشگاه در نظر گرفته می شوند که در تقویت تعامل و همکاری صنعت و دانشگاه نقش آفرینی می کنند . همچنین با توجه به پسایندهای مرزگستری ارتباط صنعت و دانشگاه، انتظارات از پروژه های مرزگستری ترسیم و پیش بینی های لازم بر مبنای نتایج آینده انجام می شود.