عاملیت کودکان

پژوهش حاضر به دنبال شناسایی نوع درک، توصیف، تعریف و تحلیل دانش و علوم مختلف از جمله تاریخ، روان شناسی، جامعه شناسی و جمعیت شناسی نسبت به کودک و کودکی است. این پژوهش در سطح جامعه شناسی علم و معرفت و با رویکرد کیفی و روش تحلیل اسنادی صورت می پذیرد. نتایج نشان می دهند که نگاه تاریخ به کودکی، نگاهی نسبی گرایانه و برساختی است. تاریخ، کودکی را امری مطلق و ذاتی نمی داند، کودکی از منظر تاریخ امری برساخته اجتماعی است. تاریخ سرآغازی برای مطالعات جامعه شناختی کودکی است. گویی بسترهایی برای اندیشیدن نسبی گرایانه بر اساس شرایط اجتماعی و فرهنگی ایجاد کرده. در بین نگاه های روان شناسانه و جامعه شناختی تر نسبت به کودکی تعارض وجود دارد و در این رابطه همواره شاهد دوالیته روان شناسی و جامعه شناسی هستیم. روان شناسی هنوز متکی به قواعد ثابت فرازمانی و فرامکانی برای رشد کودک است و رشد نیز تکاملی است. کودکی نه هدف بلکه مسیری برای رسیدن به هدف که همان بزرگسالی است، می باشد لذا تأکید بر اهمیت کودکی برای ایجاد مبناهای رشد کالبدی و روانی سالم برای بزرگسالی است. در حالی که جامعه شناسی، کودکی را برساخته اجتماعی می داند که بر اساس شرایط زمانی و مکانی، کاملاً متفاوت است. کودکی از منظر جامعه شناسی مبتنی بر قاعده تکامل نیست؛ کودکی نه مسیر و ابزاری برای رسیدن به بزرگسالی بلکه کودکی خود هدف است. کودکی باید به عنوان هدف و از منظر خودِ کودکان شناخته شود در غیر این صورت بزرگسالی هدف و شناخت کودکی نیز از منظر بزرگسالان خواهد بود. در نهایت چنین امری منجر به مشروعیت بخشی و توجیه اعمال سلطه و قدرت بزرگسالان بر کودکان می گردد.

نویسندگی کودکان یکی از شیوه های بروز عاملیت کودکان در جهان کودکانه خودشان است و جامعه شناسی جدیدکودکی با ایجاد دگرگونی در تعریف کودکی، نوع نگاه و تعامل بزرگسالان جامعه با کودکان ، با اتخاذ رویکرد نوین به دنبال اهمیت بخشیدن به کودک به عنوان سوژه کنونی و عاملیت اوست. در تعریف نویسنده کسی است که حرف یا نگاهی نو را با بیانی نو ارائه و با کاربست روش های گوناگون، برمخاطب خود تأثیر می گذارد یکی از ابزارهای اصلی کودکان برای اندیشیدن، نوشتن است در این پژوهش کودکان نویسنده از دید جامعه شناسی نوین کودکی مورد مطالعه و در این مقاله به مطالعه اهداف و دست آوردهای کودک نویسنده از دید خود کودکان نویسنده پرداخته شده است. این پژوهش کیفی است و به شیوه پدیدارشناسی توصیفی و نمونه گیری هدفمند و اشباع نظری در تعیین حجم نمونه انجام شده است. برای جمع آوری داده ها از روش مصاحبه های عمیق نیمه ساختار یافته استفاده شده است و نمونه ها 35 نفر از میان کودکان نویسنده کانون پرورش فکری کودکان شهر تهران انتخاب شده اند. یافته ها به روش کلایزی و با استفاده از نرم افزار مکی کیودا 2020 تحلیل شد. این بخش از پژوهش شامل 27 کد باز در قالب مقوله فرعی اهداف و دست آوردهای نویسندگی داستان است. روایت کودکان ازاهدافی که با نویسندگی می خواهند محقق شود و دست آوردهای امروز و فردایشان از نویسندگی اساس این مقاله است. کودکان نویسنده داستان پژوهش حاضر اهداف و دست آوردهایی در چشم انداز خود مدنظر دارند که برای رسیدن به آن تلاش می کنند و درپی آنند از مسیر نویسندگی داستان به آن دست یابند و عاملیت خود به به بروز برسانند.