اصول تعاون

تعاون در ایران سابقه ای طولانی دارد. اما برای اولین بار پس از انقلاب به عنوان یکی از بنیان های اساسی در قانون اساسی نفوذ پیدا کرده و به عنوان یک رویکرد حمایتی مطرح شده است. از نظر تدوین کنندگان طرح قانون اساسی، تعاون با همان اصول و ارزش هایی که در دنیا بر اساس آن پایه ریزی شده است، مورد توجه قانون اساسی قرار گرفته است و با موازین اسلامی نیز سازگار، بلکه هماهنگ است. شیوه ای است برای پایان دادن به تصدی گری دولت و سلطه جویی و استثمار توسط بخش خصوصی که استعدادهای نهفته را بیدار نموده و ابزار کار را در اختیار طبقات ضعیف قرار می دهد تا واسطه های غیر ضروری را از تجارت حذف نموده و امورشان را خود به دست گیرند. به علاوه تعاون در ایران با تکیه بر اصول عضویت آزاد و داوطلبانه وخودسامانی و کنترل دمکراتیک به همان اندازه که در برابر سلطه سرمایه بر اقتصاد، رقابتی مسالمت آمیز دارد، با دولتی شدن خود نیز ناسازگار است. بنابراین زمینه مناسب برای مشارکت مؤسسات تعاونی ایرانی در اتحادیه بین المللی تعاون به عنوان عضو فراهم است. اجرای سیاست های کلی اصل 44 و ارتقای سهم بخش تعاون به 25 درصد در اقتصاد ملی تا پایان برنامه پنجم، باید با این دغدغه همراه باشد که ... .

تبادل کلامی و زبانی میان انسان ها، به صورت توالی عبارات و جملات منفک و منفصل نیست. این عبارات زبانی، دست کم تا حدودی، تلاش هایی تعاونی هستند که هر یک از افراد مشارکت کننده در گفتگو، هدف یا مجموعه اهدافی را در آنها تشخیص می دهند و یا سمت و سوی مورد توافق در گفتگو را به رسمیت می شناسند. این هدف یا سمت و سو، می تواند از ابتدا ثابت باشد؛ یا اینکه در طول تبادل کلام متحول شود. پاول گرایس، اصل همکاری را با چهار قاعده کلی آن، به عنوان رهنمود ارتباط ایده آل در معنی شناسی و ارتباط مطرح کرده است. اما این اصل، همیشه به صورت کامل رعایت نمی شود زیرا به دلایل گوناگونی ممکن است از قاعده های کلی آن، تخطی صورت بگیرد. با هر بار تخطی از اصول گرایس، معانی ضمنی ای تولید می شود، که معنای صریح را دچار خلل می کند. در این مقاله، اصل گرایس در دو متن خبری مورد ملاحظه قرار گرفته است. اصول گرایس که به اصول تعاون شهرت دارند، دارای چهار اصل کیفیت، کمیت، ارتباط و شیوه هستند که رعایت آنها در هر مکالمه ای باعث ایجاد ارتباط کامل و مشترک می شود.

معرفی هرساله تعاونیهای برتر توسط وزارت تعاون با هدف توسعه و ترویج فرهنگ تعاون و ایجاد انگیزه در تعاونگران انجام می شود. این بررسی نیز با استفاده از اطلاعات و داده های مربوط به 351 شرکت تعاونی برتر در سال 1387 - که توسط وزارت تعاون (سومین جشنواره تعاونیهای برتر) اعلام و منتشر شد- انجام پذیرفته است. هدف اصلی این مطالعه بررسی و تحلیل ویژگیهای تعاونیهای برتر سال 1387 بوده است. به این منظور ویژگیهای این  تعاونیها در سه دوره قبل از سال 1370، سال 1370 تا 1380 و دوره بعد از سال 1380 بررسی و مقایسه شده است.نتایج نشان می دهد که بیشترین تعداد تعاونی برتر از سال 1380 به بعد ثبت شده اند و تقریباً در تمامی تعاونیها تعداد متوسط اعضا در طول زمان روند کاهشی داشته است. همچنین نقش این تعاونیها در ایجاد اشتغال روند رو به رشد داشته است. 6 ویژگی شاخص و مطرح نیز برای این تعاونیها در نظر گرفته شد که در بین این ویژگیها بیشترین سهم مربوط به اشتغال زایی و رضایتمندی اعضا و کمترین آن نیز مربوط به کارآفرینی وکیفیت ارائه کالا و خدمات است. درخصوص 7 اصل تعاون بیشترین تأکید تعاونیهای برتر بر اصل آموزش و اطلاع رسانی بوده است. 

در پژوهش پیمایشی حاضر، عوامل اجتماعی مؤثر بر مشارکت در تعاونی های تولیدی (صنعتی و کشاورزی) استان تهران بررسی شده است. داده ها با استفاده از پرسش نامۀ محقق ساخته ای که روایی و پایایی آن قبلاً برآورد شده بود جمع آوری شد. جامعۀ آماری این تحقیق شامل کلیه اعضای تعاونی های استان تهران به تعداد 16960 عضو بوده است. از بین این تعداد، با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای،400 نفر برای پاسخ به پرسش نامه ها انتخاب شدند. یافته ها نشان داد که میزان مشارکت در تعاونی های تولیدی استان تهران، با میانگین 46 از 100، در حد پایین است. میزان مشارکت اعضا در تعاونی ها به ترتیب از متغیرهای سرمایه اجتماعی، باورهای مشترک، پایگاه اجتماعی، سود دریافتی از تعاونی، آگاهی از اصول تعاونی و میزان استقلال تعاونی از دولت تأثیر مثبت و معنی دار می پذیرد. همچنین اعضای زن در مقایسه با مردان مشارکت بیشتری در تعاونی دارند. در کل، متغیرهای مذکور قادرند 44% تغییرات میزان مشارکت را تبیین کند. 

هدف این پژوهش بررسی ارتباط میان روحیۀ کارآفرینی و پایبندی به اصول تعاون با موفقیت تعاونی های برتر تولید کشاورزی شهرستان دهلران بود. این تحقیق با توجه به هدف، از نوع تحقیقات کاربردی و از لحاظ گردآوری داده ها از نوع تحقیقات توصیفی بود. نمونۀ آماری این تحقیق را 20 نفر از مدیران و کارشناسان 5 تعاونی برتر تولید کشاورزی شهرستان دهلران تشکیل دادند. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه بسته استفاده شد. روایی محتوایی ابزار تحقیق با استفاده از نظرسنجی از متخصصان و صاحب نظران در زمینه موضوع تأیید گردید. برای سنجش پایایی ابزار تحقیق ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد که میانگین آن برای متغیرهای مطالعه 81/0 بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های میانگین و ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شد. مطابق یافته ها، بین کنترل درونی، تحمل ابهام و تحمل فشار و سخت کوشی از ابعاد روحیه کارآفرینی و نیز میان اصول کنترل دموکراتیک، آموزش و اطلاع رسانی و توجه به جامعه از ابعاد پایبندی به اصول تعاون با موفقیت تعاونی ها ارتباط معناداری وجود داشت.