آیین اهل حق

آیین یارسان با فلسفه ای خاص به بیان کیفیت تکامل، سیر و سلوک و چگونگی کشف و شهود انسان پرداخته است. روح انسان پس از طی هزار و یکمین درجه معنوی (دون) مراتب تکامل را طی کرده و پس از مرگ به عالم بقا وارد می شود و در نهایت به حق واصل می گردد. این فرایند تکاملی شرایط، آداب و ارکانی خاص دارد. چهار رکن پاکی، راستی، نیستی و رداباری عامل تکامل دانسته شده است. انسان با مراعات ارکان مزبور می تواند با طی دون های مختلف به خود شناسی، جهان شناسی، ذات شناسی و خداشناسی راه یابد. در این اندیشه تکامل انسان بر مبنای اصل دونای دون است. نگاه متون آیینی یارسان و نیز آرای عالمان اهل حق در باره مفهوم دونای دون متفاوت و گاه متناقض است. بررسی نشان می دهد تعریفی که یارسانیان از دونای دون ارایه کرده اند، مصون از تحربف معنایی نبوده است. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی با رمزگشایی و تحلیل محتوا به تبیین سیر تکاملی انسان از نگاه کلام یارسان که شبیه به عرفان اسلامی می باشد، پرداخته است. بیان آثار و ثمرات سیر و سلوک از دیگر اهداف این مقاله است. نتایج این مقاله نشان می دهد که ارکان یارسان در تکامل انسان نارسا و در مواجه با قرآن مورد نقد است.