موالات

اعمال و رفتار های مشروع انسان در شریعت اسلام، گاهی  برگرفته از رفتار های عرفی است و عرف حدود و ثغور آن را مشخص می کند و  گاه توقیفی بوده و نیازمند بیان شارع است. حج از آن جمله  عبادات است که توقیفی بوده و در جای جای آن نیامند بیان شارع هستیم. آنچه در این نوشتار به پژوهش در این باره پرداخته ایم که آیا فاصله میان یک عمل و یا میان اعمال مانع کلیت و صحت این عبادت مرکب می شود یا خیر؟ به بیان دیگر هیات اتصالی بین اعمال و حرکات در حج واجب است یا خیر؟ طبق فحص و جستجویی که انجام گرفت، به این نقطه رسیدیم که در برخی از اعمال موالات واجب بوده و در برخی دیگر خیر. ملاک در تشخیص تحقّق موالات و یا عدم آن، عرف است.

در سال های اخیر با توجه به گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات، کسب درآمد از طریق معامله کالا و خدمات بر این بستر، رونق فراوانی یافته است؛ به گونه ای که همه روزه کاربران از طریق تبلیغات فراوان استارتاپ ها، به انجام این دسته از معاملات تشویق می شوند. قرارگرفتن این معاملات بر سامانه های اینترنتی و مخابراتی برنامه ریزی شده که فاقد مؤلفه ها و دسترسی های واقعی هستند، موجب شده تا دخالت انسانی در آن به حداقل برسد که رهاورد آن، ایجاد فاصله مکانی و زمانی میان ارکان معامله و از آن جمله ایجاب و قبول است. درحالی که به اعتقاد بعضی از فقیهان موالات در ایجاب و قبول، شرط صحت معامله به شمار می رود. این نوشتار با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی، ضمن تضعیف اشتراط موالات در عقد، کیفیت تحقق آن در معامله بر بستر فناوری اطلاعات و ارتباطات را تحلیل کرده و حکم به صحت کسب درآمد از این طریق کرده است.