آموزش پایداری

مسئله اصلی در این پژوهش، طراحی و اعتباریابی مدل آموزش پایداری در صلاحیت های دروس ریاضی دوره ابتدایی می باشد، آموزشی که با ظرفیت سازی و ایجاد برنامه ای جامع به منظور تعادل بخشی ابعاد پایداری در دروس ریاضی به عنوان یک زمینه تربیتی به منظور پرورش و نظم فکری و بالا بردن قدرت اندیشه و استدلال منطقی همراه با رشد قوه خلاقیت ذهنی برای رسیدن به جامعه پایدار طرح و حل مسئله است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نوع تحقیقات کیفی- کمی (آمیخته) با رویکرد اکتشافی است. ابتدا به روش مطالعه اسنادی مهم ترین مؤلفه های آموزش پایداری دروس ریاضی شناسایی و استخراج گردید. مقوله های شناختی، ارزیابی و عملکردی با 26 مقوله فرعی در صلاحیت های ریاضی در آموزش پایداری انتخاب و مدل پیشنهادی ارائه گردید. برای اعتباریابی عناصر اصلی مدل پرسشنامه ای با 112 گویه طراحی شد. روایی محتوایی (CVR) و پایایی آن با آلفای کرونباخ تأیید شد و در اختیار 38 نفر از متخصصان و خبرگان قرار گرفت. اعتباریابی مدل پیشنهادی از طریق مدل معادلات ساختاری PLS انجام شد. بر اساس یافته های به دست آمده بعد عملکردی بالاترین سهم را در تبیین مدل برخوردار شد. «توسعه دانش و مهارت در رابطه با جوامع و محیط» در تبیین بعد شناختی، «توسعه مهارت های حل مسئله» در بعد ارزیابی و «طراحی روش هایی کارآمد برای رفع نیازهای شخصی و رفع نابرابری ها» در بعد عملکردی، بالاترین سهم را در بین دیگر مؤلفه های هر بعد دارند. همچنین نشان داده شد مدل ساختاری آموزش پایداری صلاحیت های دروس ریاضی دوره ابتدایی از برازش مناسبی برخوردار است؛ بنابراین می توان نتیجه گیری کرد گنجاندن مفاهیم پایداری در برنامه های درسی در دروس ریاضی با رویکردی میان رشته ای می تواند در به کارگیری راهبردهایی نوآورانه در فرایند یادگیری و توجه به حل مسئله و طرح مسئله در دنیای واقعی مؤثر باشد.  

پژوهش حاضر به منظور ارزیابی محتوای کتاب های ریاضی دوره دوم ابتدایی براساس انطباق آن با آموزش پایداری، انجام گرفت. پژوهش از نظر روش از نوع توصیفی - تحلیلی است و با روش تحلیل محتوای کمّی انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش، کتاب های ریاضی دوره دوم ابتدایی بود که کل محتوای کتاب های یادشده تحلیل شد. بنابر این، سرشماری انجام گرفت. ابزار پژوهش، فرم های تحلیل محتوای محقق ساخته بود. به منظور تعیین روایی و صحت یافته های از روایی صوری و محتوایی با نظرها و دیدگاه های صاحب نظران و متخصصان به کار گرفته شد. همچنین، پایایی آن 92 / 0 از روش هولستی به دست آمد و برای پردازش داده های گردآوری شده از روش آنتروپی شانون استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد، تعادل و انسجام لازم بین سه مؤلفه آموزش پایداری برقرار نمی باشد. همچنین، از بین مؤلفه های آموزش پایداری، مؤلفه اقتصادی دارای کمترین توجه در کلیه کتاب های ریاضی پایه های دوره دوم ابتدایی برخوردار است.

تحقیق حاضر به منظور بررسی مسئله عدم ارتقای صلاحیتهای اعضای هیئت علمی برای آموزش پایداری و ارائه راهکارهایی برای بهبود آن صورت گرفته است. با توجه به ماهیت مسئله از روش تحلیل پویاییهای سیستم استفاده شد. بر اساس مراحل روش تحقیق، پیمایشی در میان اعضای هیئت علمی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران با سابقه کار 20 سال و کمتر از طریق پرسشنامه و مصاحبه انجام شد. به منظور تشریح مسئله تحقیق و تدوین فرضیات پویا از تحلیل لایه لایه ای علّتها استفاده شد. بر مبنای شناخت مسئله، الگوی پویای صلاحیتهای اعضای هیئت علمی برای آموزش پایداری تدوین شد که با آن مسئله تحقیق توصیف و با استفاده از شبیه سازی، رفتار آن در افق زمانی 20 سال آینده پیش بینی می شود. الگو دارای هشت حلقه بازخوردی تقویت کننده و چهار حلقه باخوردی متعادل کننده است. پس از اطمینان از اعتبار الگو، شش سازکار برای ارتقای صلاحیتهای اعضای هیئت علمی از بطن الگو استخراج شد و به منظور بررسی آثار آنها بر مسئله، در محیط شبیه سازی و آزمون شدند. این سازکارها شامل در نظر گرفتن دو واحد درسی اجباری برای دانشجویان تازه وارد در خصوص آشنایی با مفاهیم پایه صلاحیتهای پایداری، برگزاری دوره های آموزشی مهارتی در خصوص راهبردهای مناسب آموزش پایداری ویژه اعضای هیئت علمی، بازنگری در محتوای دروس تخصصی الزامی رشته های مختلف آموزشی، برگزاری جلسات گفت و گوی راهبردی، تغییر نظام ارتقای اعضای هیئت علمی از طریق در نظر گرفتن امتیازهای ویژه برای تحقیقات مبتنی بر پایداری و تغییر نظام ارتقا مبتنی بر فرایندهای آموزشی هستند.

چالش های جهانی نظیر تغییرات اقلیمی، امنیت منابع انرژی و غذا، فقر و حقوق بشر در سال های اخیر به طور جدی مورد توجه قرار گرفته اند. راهکارهای ارائه شده توسط سیاست گذاران و محققان مشخصاً نتوانسته است در مقیاس جهانی مؤثر واقع شود. برای نمونه، هنوز حدود یک سوم جمعیت زمین از دسترسی کافی به آب آشامیدنی سالم محروم هستند، اثرات مخرب گرمایش جهانی سلامت محیط زیست و مردم را به خطر انداخته و در اقصی نقاط جهان فقر نسبی و منازعه گسترده تر شده است. این عوامل منجر به اهمیت نگاه جهانی و آینده نگر به توسعه پایدار شده است. از آنجایی که مفهوم پایداری دارای پیچیدگی های ذاتی و ماهیت میان رشته ای با ابعاد اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی است، آموزش توسعه پایدار در همه رشته های دانشگاهی، به خصوص برای دانشجویان مهندسی، ضروری به نظر می رسد. این مقاله با توصیف ویژگی های آموزش مهندسی پایدار و بررسی جامع مقالات داخلی و خارجی در این زمینه، سعی در ارائه راهکاری برای گنجاندن ابعاد فرارشته ای توسعه پایدار در برنامه درسی دانشجویان مهندسی دارد. در همین راستا، درون مایه درسی واحد با تأکید بر تقویت دانش اجتماعی مهندسان و افزایش توانایی ایشان در یافتن و درک اثرات متقابل ابعاد مختلف پایداری پیشنهاد و تحلیل شد. تشریح شد که چنین درسی می تواند مهندسان آینده را آماده روبه رو شدن و یافتن پاسخ پایدار برای چالش های پیچیده دنیای کنونی کند.

آموزش ابزارهای بررسی پایداری برای مهندسان عمران باید با هدف اتخاذ پایدارترین تصمیمات مهندسی در پروژه ها صورت گیرد. هدف اصلی این پژوهش مقایسه به کارگیری رویکرد پایداری در آموزش مهندسی عمران در ایران با برخی کشورهای توسعه یافته است. در این پژوهش از روش توصیفی_ مقایسه ای جهت سنجش عوامل مورد بررسی استفاده شده است. در همین راستا، ضمن بررسی دیدگاه های سازمان های حرفه ای داخلی و خارجی، به اهمیت آموزش پایداری پرداخته شده و با شرح مباحث آموزشی پایداری در برخی دانشگاه های مطرح جهان و مقایسه آن ها با برنامه مصوب آموزشی مهندسی عمران در کشور، راهکارهایی را برای آموزش پایداری در مهندسی عمران ارائه می دهد. با توجه به مطالعات انجام شده، مشخص گردید در برخی جنبه ها می توان در برنامه های آموزشی مراکز آموزش عالی کشور، در جهت آموزش مفاهیم پایداری تجدید نظر گردد. با اصلاح و به روزرسانی شیوه های تدریس و ارتباط دانشجویان با صنعت و شرکت های دانش بنیان، مفاهیم پایداری به صورت عملیاتی آموزش داده شود، به گونه ای که دانشجویان بتوانند پس از گذراندن دروس مربوط، آمادگی لازم جهت اعمال این مفاهیم در طراحی ، ساخت و بهره برداری از زیرساخت های عمرانی را کسب کنند. استفاده از رویکردهای تعاملی _ تشویقی و فعالیت های گروهی میان دانشجویان و مهندسان عمران می تواند به ارتقای کیفیت آموزش پایداری کمک کند.