داروهای زیستی

ارزیابی توانمندی فناورانه، یکی از پیش نیازهای تدوین راهبردها و سیاست های توسعه فناوری است. به همین جهت، در این مقاله تلاش شده تا با استفاده از ابزار ممیزی توانمندی فناورانه ( TCAT ) توان فناورانه شرکت های داروساز زیستی در ایران ارزیابی شود. به این منظور، پرسش نامه توسعه یافته TCAT برای 18 شرکت ارسال شد. نتایج تحلیل پرسش نامه ها نشان می دهد که شرکت های داروساز زیستی ایران به طور متوسط در مرحله «استراتژیک» از چهار سطح توانمندی فناورانه قرار دارند. هم چنین نتایج نشان می دهد که از میان 9 بعد توانمندی، به لحاظ بعد «آگاهی» شرکت ها در وضعیت مناسبی قرار دارند و مهم ترین عامل مانع در حرکت بنگاه ها به سمت توانمندی خلاق، ضعف آن ها در شبکه سازی و استفاده از توان شرکت ها و مؤسسات بیرونی برای ارتقاء توان تولید و توسعه توانمندی فناورانه است. افزون بر این، ضعف بنگاه های داخلی در همکاری مشترک با یکدیگر ناشی از ضعف های فرهنگ همکاری، نبود نظام مالکیت فکری مناسب و نیز معضلات موجود در قانون تجارت کشور است که ادغام و اکتساب ( M&A ) بنگاه ها را دشوار کرده است.

تغییرات سریع فناورانه و نوآوری های فراوان، حاصل تغییر دیدگاه شرکت ها و دولت ها از فعالیت های منزوی و جزیره ای به سمت همکاری ها و فعالیت های جمعی است. این رویکرد در پیشینه موضوع تحت عنوان نوآوری باز شناخته شده و توجه محققان بسیاری را به خود جلب کرده است. به منظور شناسایی این مفهوم و آشنایی با چگونگی پشتیبانی سیاست ها از آن، در این مقاله ضمن بررسی مفهوم، سابقه و روش های نوآوری باز، به شیوه های سیاست گذاری و ابزارهای سیاستی ارتقاء آن پرداخته شده است. بر این اساس یک ماتریس 3×3 مشتمل بر دو بُعد برای نوآوری (درون سو، برون سو و دوسویه) و فرآیند دانش (خلق، انتشار و بهره برداری) ارائه و ابزارهای سیاستی تقویت هر یک از این ابعاد پیشنهاد شده اند. در پایان نیز شیوه همکاری فناورانه و نوآورانه در طول زنجیره ارزش داروهای زیستی در ایران، از طریق مطالعه موردی یک شرکت داروساز بررسی شده است.