حضرت حمزه

این پژوهش به منظور بررسی جایگاه حضرت حمزه (ع)  در فضای دیجیتال انجام شده است. برای دستیابی به این هدف، مهمترین پایگاه های اینترنتی و نرم افزارهای تولیده شده مرتبط با موضوع، مورد بررسی قرار گرفته است. تعداد و مشخصات مقالات در پایگاه های معتبر و مقایسه آماری آنها با یکدیگر، فراوانی و دسته بندی اطلاعات مربوط به موضوع مقاله در نرم افزارها، مقایسه فراوانی نتایج بین آنها و بررسی برخی از شبهات مربوط به حضرت حمزه (ع)  در منابع، در این پژوهش مد نظر بوده است. در بین دیتاهای بررسی شده، نرم افزارهای مرکز نور به لحاظ دسته بندی و گونه شناسی اطلاعات در جایگاه بالاتری قرار گرفته است.

مقاله حاضر حاوی محورهایی چون بحث از دیدگاه عباس (م 32ق)، عبدالله بن عباس (م 68ق)، خلفای عباسی (حک. 132-656ق) و محدثان و مورخان نزدیک به دستگاه خلافت عباسی درباره با حضرت حمزه (م 3ق) به این سوال پاسخ می دهد که خاندان عباس در طول تاریخ پرفراز و نشیب شان چه دیدگاه و تعاملی با حضرت حمزه داشته اند؟ خاندان عباسی بخصوص پس از رسیدن به خلافت طولانی مدت شان سعی در تبلیغات سوء پیرامون سایر نوادگان هاشم بن عبدمناف کرده و متقابلا درصدد تطهیر عملکرد و توجیه سیاست های خویش بوده اند. از این رو به نظر می رسد ضروری است تا نسبت به دیدگاه و نحوه تعامل عباسیان و مناسبات این خاندان با سیره و تاریخ حمزه تحقیقی صورت گیرد. یافته های پژوهش حاکی از نوعی دوگانگی رفتاری جهت کسب منافع سیاسی در خلفای عباسی بوده که تا حدودی به موفقیت آنان در کسب قدرت و فریب افکار عمومی منجر شده است. این تحقیق با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام شده است.

حمزه (ع) فرزند عبدالمطلب، عموی پیامبر (ص) و از سرداران شجاع و دلیر اسلام بود که در جنگ احد به شهادت رسید و مفتخر به لقب اسدالله و سیدالشهداء شد. با مسلمان شدن حضرت حمزه (ع)، اسلام قدرت پیدا کرد و پیامبر (ص) حامی بزرگی در برابر دشمنان اسلام یافتند. آشنایی با تمام ابعاد زندگی چهره های شاخص و بزرگ اسلام، اهمیت بسیاری دارد ولی متاسفانه برخی از ابعاد زندگی این بزرگان مغفول مانده و اطلاعات چندانی در منابع متاخر و پژوهش های معاصر وجود ندارد. در این نوشتار با مراجعه به منابع متقدم و کهن انساب و تراجم و با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی شرح حال همسران حضرت حمزه پرداخته ایم. بررسی های انجام شده نشان می دهد در منابع از سه بانو به عنوان همسران حضرت حمزه یاد شده است؛ سلمی بنت عمیس، خوله بنت قیس و بانویی از انصار و از قبیله اوس. سلمی بنت عمیس و خوله بنت قیس در زمره زنان صحابی شمرده شده و از کسانی هستند که از پیامبر(ص) روایت نقل کرده اند.

این پژوهش، به منظور بررسی جایگاه حضرت حمزه (ع) در فضای دیجیتال با تکیه بر تولیدات مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور انجام شده است. برای دستیابی به این هدف، پایگاه های اینترنتی و نرم افزارهای تولیدشده مرتبط با موضوع، مورد بررسی قرار گرفته است. تعداد و مشخّصات مقالات در پایگاه ها و مقایسه آماری آنها با یکدیگر و فراوانی و دسته بندی اطّلاعات مربوط به موضوع مقاله در نرم افزارها و مقایسه فراوانی نتایج بین آنها و بررسی برخی از شبهات مربوط به حضرت حمزه (ع) در منابع، در این پژوهش مدنظر قرار گرفته است. در بین تولیدات بررسی شده مرکز نور، نرم افزارهای سیره معصومان (ع) و نورالسیره 2 به لحاظ دسته بندی و گونه شناسی اطّلاعات، در جایگاه بالاتر قرار گرفته است. بدیهی است، موضوع انتخابی، یک نمونه و مطالعه موردی است و نوشتار پیشِ رو، در واقع، شیوه شخصیت شناسی تاریخی در تولیدات نور را ارائه می کند.