شکل سقف

تأمین روشنایی فضای آتریوم با بهره گیری مناسب از نور روز طبیعی از مواردی است که می بایست در طراحی این نوع از فضا مورد توجه قرار گیرد. نظر به اینکه فرم و ساختار سقف آتریوم می تواند بر نحوه   دریافت روشنایی طبیعی فضا تأثیرگذار باشد، مقاله   حاضر در پی بررسی تأثیر نوع و شکل سقف آتریوم بر میزان دریافت روشنایی داخلی آن در بناهای آموزشی اقلیم سرد شهر تبریز می باشد. جهت انجام پژوهش، آتریوم های دو طبقه با ابعاد 4*4، 6*6، 8*8 و 10*10 و پنج نوع سقف شامل سقف مسطح با نورگیری از بالا و جانبی، سقف دندانه ای، سقف شیب دار یک طرفه و دوطرفه با سطح شیشه خوری 90-50 درصد (با فاصله 10 درصد) طراحی گردید. با استفاده از نرم افزارهای اکوتکت و ردینس مدل های تحقیق بهینه سازی و میزان نور روز دریافتی، فاکتور نور روز و آتونومی نور روز از اول مهر تا آخر خرداد اندازه گیری گردید. دستاورد تحقیق حاکی از آن است که کمترین میزان نور دریافتی در آتریوم با سقف مسطح با نورگیر جانبی و بیشترین مقدار در آتریوم با سقف شیب دار دوطرفه ایجاد شده است. همچنین در آتریوم های با سقف مسطح (نورگیر از بالا)، سقف دندانه ای و سقف شیب دار یک طرفه، ابعاد 6*6 با سطح شیشه خوری 50 درصد و در آتریوم با سقف شیب دار دوطرفه، ابعاد 4*4 با سطح شیشه خوری 90 درصد امکان تأمین مناسب روشنایی طبیعی روز فراهم می گردد. البته می بایست خاطرنشان کرد که نتایج به دست آمده تنها تحت تأثیر تغییرات شکل سقف، ابعاد پلان آتریوم و سطح شیشه خور سقف بوده و تأثیر سایر عوامل مورد کنکاش قرار نگرفته است.

طراحی اقلیمی و توجه به مباحث مربوط به معماری پایدار از مهمترین جریان های معماری معاصر به حساب می آیند که سابقه چند هزارساله به خصوص در ایران دارد. در دوران معاصر طراحی اقلیمی عکس العمل منطقی به بحران های ناشی از کمبود منابع تولید انرژی و افزایش آلودگی های محیطی ناشی از مصرف سوخت های فسیلی بوده است. در ایران، یکی از اقلیم هایی که توجه به شرایط زیست محیطی به منظور ایجاد آسایش حرارتی و رسیدن به معماری همساز با اقلیم در آن نقش حیاتی دارد، اقلیم گرم و مرطوب است که با رطوبت و گرمای بالا مواجه است و به منظور تهویه رطوبتی و سرمایش از راه های غیر طبیعی نیاز به صرف انرژی و هزینه زیاد دارد. این نوشته درصدد است که با توجه به مباحث مربوط به طراحی اقلیمی در اقلیم گرم و مرطوب ایران، فرم مناسب سقف را جهت استفاده بهینه از تهویه طبیعی در خانه های مسکونی شهر چابهار که در اقلیم گرم و مرطوب واقع شده و با مشکلات ناشی از گرما و رطوبت مواجه می باشد، بررسی کند و سودمند بودن استفاده از بادخان و بادخور را در این منطقه مورد سنجش قرار دهد. روش تحقیق مورد استفاده در این مقاله با استفاده از داده های پایگاه های هواشناسی و منابع اسنادی و کتابخانه ای معتبر به منظور جمع آوری اطلاعات، توصیفی تحلیلی و نیز استفاده از مدل سازی رایانه ای در نرم افزار Vasari Autodesk (نرم افزار شبیه ساز تونل باد) به منظور ارایه راهکارهای کالبدی و سنجش درستی آن می باشد. نتایج این نرم افزار با نرم افزار Ansys cfx version 13 (نرم افزار مطرح در زمینه محاسبات دینامیک سیالات) مورد تأیید قرار خواهد گرفت. در ساختمان های کم ارتفاع و محصور (نظیر خانه های شهر چابهار) که جریان هوای زیادی به بدنه ساختمان برخورد نمی کند، سقف در سازوکار تهویه نقش اساسی دارد، علاوه بر این جریان هوای عبوری از سقف پایدار تر و قوی تر است. در این مقاله با مطالعه و مدل سازی سه نوع سقف منحنی، شیب دار و مسطح و همچنین بادخان و بادخور مناسب آن، راهکارهای کالبدی به منظور رسیدن به سازوکار بهینه تهویه طبیعی در ساختمان های یک طبقه و چند طبقه در شهر چابهار بررسی شده است و در نهایت، فرم بهینه شکل سقف (در ارتباط با تهویه طبیعی) و مؤثر بودن استفاده از بادخان و بادخور به منظور تهویه طبیعی در مسکن چابهار مورد ارزیابی قرار می گیرد.