قانون ملل

جان رالز برای تبیین مفهوم و جایگاه عدالت در عرصه بین المللی، اصولی را که از عرف بین الملل نشئت گرفته اند و بطور معقولانه ای می توانند مورد توافق همه دولت ها قرار گیرند، بعنوان یک مبنای مشترک و عادلانه مطرح می سازد. وی در راستای بررسی سیاست خارجی «دولت های لیبرال دموکرات» در عرصه بین المللی، رابطه این دولت ها با دول دیگر را تنها با توجه به رعایت اصول مذکور از جانب آنان مورد سنجش و ارزیابی قرار می دهد. بدین ترتیب، رابطه یک دولت لیبرال دموکراسی با دیگر لیبرال دموکراسی ها و یا با «دولت های شریف» می تواند در همه عرصه ها و بطور آزادانه و برابر اتفاق افتد؛ این رابطه با «دولت های تحت فشار» تنها در قالب کمک های مالی و با «دولت های قانون شکن» صرفاً به شکل جنگ عادلانه متصور است. از نظر رالز، این مفهوم واقعی عدالت در عرصه بین المللی خواهد بود؛ مفهومی که امروزه بنیادهای نظری لازم را برای توجیه رفتار مستبدانه و یکه تازی قدرت های جهانی در عرصه بین المللی فراهم آورده است.

این مقاله ضمن توجه به مبانی فکری و تحول دیدگاهی جان راز، کتاب قانون ملل را به بحث و بررسی می گذارد. جان رالز با تالیف کتاب نظریه عدالت جان تازه ای به مباحث فلسفی سیاسی بخشید. در دوره ای که اثبات گرایی و تخصص برخاسته از علوم دقیقه، سایر معارف را به عنوان «غیرعلم# طرد و نفی می کرد، آرای جان رالز نه تنها نقطه عطفی در مباحث فلسفی، بلکه نیز تحولی در تفکر لیبرالیسم به حساب آمد. رالز در کتاب لیبرالیسم سیاسی، ضمن پایبندی به اصول کلی لیبرالیسم در تاکید و تمرکز بر آزادی فردی، آن را به حوزه سیاسی و ساختار بنیادین جامعه محدود کرد و در کتاب قانون ملل، همان نظریه را در سطح بین المللی تعمیم داد. گفتنی است که مقاله بیشتر بر معرفی کتاب رالز متمرکز است و نگاه انتقادی در اینجا مد نظر نیست؛ هرچند که نقدهای چند از سنت اندیشه لیبرال و نقدهایی نیز از خارج از محدوده لیبرالیسم بر این کتاب، نقل می شوند.

جان راولز به عنوان یک اندیشمند تأثیرگذار در مکتب لیبرالیسم برای تبیین جایگاه و مفهوم عدالت در عرصه بین المللی، اصولی را مطرح نموده که در عرف بین الملل به صورت معقولانه می تواند مورد توافق دولت ها قرار گیرد و این اصول را به عنوان یک مبنای مشترک و عادلانه مطرح نموده است. راولز در راستای بررسی سیاست خارجی «دولت های لیبرال دموکرات» در عرصه بین المللی، رابطه این دولت ها با دولت های دیگر را تنها با توجه به رعایت اصول برشمرده از جانب آنان مورد ارزیابی قرارداده. بدین صورت، رابطه یک دولت لیبرال دموکراسی با دیگر لیبرال دموکراسی ها و یا با دولت های شریف می تواند در همه عرصه ها و بطور عادلانه و برابر اتفاق بیافتد. البته این رابطه با «دولت های تحت فشار» تنها در قالب کمک های مالی و با «دولت های قانون شکن» صرفاً به شکل جنگ عادلانه متصور است، که از منظر اندیشه سیاسی راولز این مفهوم واقعی عدالت در عرصه بین المللی می باشد.