عزت ملی

پژوهش حاضر باهدف بررسی عزت ملی در جهت گیری های سیاست خارجی ایران از دیدگاه مقام معظم رهبری صورت گرفته است. به طور خلاصه می توان گفت عزت ازجمله مفاهیمی است که با مفاهیم دیگری نظیر کرامت، قدرت و اقتدار قرابت معنایی دارد. صحنه جهانی، امروز شاهد پدیده هایی است که تحقّق یافته یا در آستانه ظهورند: تحرّک جدید نهضت بیداری اسلامی بر اساس الگوی مقاومت در برابر سلطه آمریکا و صهیونیسم؛ شکست سیاست های آمریکا در منطقه غرب آسیا و زمین گیر شدن همکاران خائن آن ها در منطقه؛ گسترش حضور قدرتمندانه سیاسی جمهوری اسلامی در غرب آسیا و بازتاب وسیع آن در سراسر جهان سلطه است. دولت جمهوری اسلامی باید مرزبندی خود را با دقّت حفظ کند؛ از ارزش های انقلابی و ملّی خود، یک گام هم عقب نشینی نکند؛ از تهدیدهای پوچ آنان نهراسد؛ و در همه حال، عزت کشور و ملّت خود را در نظر داشته باشد و حکیمانه و مصلحت جویانه و البتّه از موضع انقلابی، مشکلات قابل حل خود را با آنان حل کند. نکات ویژه ای که در اینجا موردبررسی قرارمی دهیم، صورت های مختلف استراتژی است، استراتژی انزواطلبی، استراتژی عدم تعهد و استراتژی اتحاد و ائتلاف. آنچه که در اینجا در پی بررسی و تبیین آن هستیم این است که راهبردها را با اصل مهم عزت بسنجیم و نحوه ارتباط و همخوانی و یا عدم ارتباط آن ها را مورد تجزیه وتحلیل قرار دهیم.

هدف این مقاله، تحلیل جایگاه عزت ملی در روابط خارجی در بیانیه گام دوم انقلاب است که مقام معظم رهبری در 22 بهمن 1397 خطاب به ملت ایران صادر کردند. در این بیانیه «عزت ملی، روابط خارجی و مرز بندی با دشمن» به مثابه قدرت نرم به عنوان شاخه هایی از اصل« عزت، حکت و مصلحت» که راهنمای سیاست خارجی جمهوری اسلامی است، مطرح شده است. سؤال اصلی مقاله اینگونه مطرح شده است:«عزت ملی در روابط خارجی به مثابه قدرت نرم در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی دارای چه جایگاهی است ؟» فرضیه مقاله نیز اینگونه صورت بندی شده است:« عزت ملی در روابط خارجی و مرزبندی با دشمن به عنوان قدرت نرم برآمده از اصل استقلال و آزادی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی است، با عزت ملی در روابط خارجی، اصل استقلال و آزادی نهادینه شده در گام دوم انقلاب بیشتر تثبیت می شود.» یافته های مقاله که با روش کیفی و تحلیل محتوای بیانات مقام معظم رهبری بویژه در بیانیه گام دوم و نیز سایر بیانات مرتبط از پایگاه دفتر حفظ و نشرآثار ایشان استخراج و با منابع معتبر علمی تحلیل شده، بیانگر آن است که مجموعه تحولاتی در منطقه غرب آسیا موجب برتری منطقه ای جمهوری اسلامی شده و با حفظ این دستاوردها و نیز با تدقیق مرز با دشمن، بی اعتمادی به طرف اروپایی و عدم مذاکره با آمریکا در باره مسائل هسته ای و سایر مسائل مورد اختلاف، عزت ملی جمهوری اسلامی در گام دوم انقلاب اسلامی نهادینه می شود.

بیانیه گام دوم انقلاب که توسط رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران در بهمن ماه ۱۳۹۷ منتشر و ابلاغ گردید، سندی نوین و عمیق برای تعیین چشم انداز چهل ساله آینده ایران اسلامی است. یکی از محورهای مهم این سند، محور عزت ملی، روابط خارجی و مرزبندی با دشمن است که ششمین توصیه از هفت توصیه در بیانیه گام دوم را برای دستیابی به تمدن نوین اسلامی، شامل می گردد. به دلیل اهمیت یکپارچگی در سیاستگذاری های کلان جمهوری اسلامی برای دستیابی به اهداف این سند، ضروری است که تمام دستگاه های اجرایی، سیاست های خود را بر مبنای این سند بازتعریف نمایند؛ بدین منظور، این پژوهش با ترسیم هدف خود مبنی بر بررسی و احصای نقش ناجا در محور مذکور، به دنبال پاسخ به این سوال است که «دستاوردها و الزامات ناجا در محور عزت ملی و روابط خارجی و مرزبندی با دشمن کدامند؟» و جهت تحقق این امر، در مرحله نخست، با رویکرد کیفی به تحلیل محتوای محور عزت ملی، روابط خارجی و مرزبندی با دشمن با استفاده از مفاهیم نظری مستخرج از بیانات و سخنرانی های رهبر معظم انقلاب پرداخته شد و گزاره های مرتبط از این بیانات استخراج گردید و در مرحله دوم، با رویکرد کمی و روش اکتشافی با طراحی پرسش نامه و ارتباط سنجی بین ابعاد و مولفه های تحقیق با کاربست شیوه جمع آوری اطلاعات از طریق توزیع پرسش نامه بین 91 نفر از نخبگان حوزه نظم و امنیت، به تبیین روابط بین گزاره های مستخرج در نیروی انتظامی در سه دوره زمانی گذشته، حال و آینده حول این محور پرداخته شد و درنهایت، دستاوردها و الزامات حاصل در این محور از طریق ناجا معرفی گردید.