نور گیری

در معماری ایرانی اسلامی، ارزشمند ترین میراث بجا مانده که در راس آن معماری مساجد قرار دارد همواره نور گیری و ارتباط بین فضای داخل و خارج با لحاظ راه کارهای اقلیمی برای هماهنگی با شرایط محیطی انجام شده است. حال این سوال مطرح است که سیر نورگیری در معماری مساجد فلات مرکزی ایران به چه نحوی بوده است. این پژوهش توصیفی تحلیلی می باشد که ابتدا به تعیین منطقه مطالعاتی از فلات ایرن مرکزی با کمک نرم افزار GIS پرداخته و سپس شرایط اقلیمی منطقه اقلیم گرم و خشک ایران را بر اساس روش اقلیمی دمارتون توصیف کرده و در ادامه به بررسی راهکارهای معمارانه مساجد سنتی ایرانی در اقلیم گرم وخشک با ارایه نمونه های موردی از چهار دوره معماری ایرانی طبق سبک شناسی معماری پیرنیا می پردازد. در بررسی دستاورد تحقیق حاضر می توان اشاره نمود که در روند تکامل معماری ایرانی، سیر ظریف شدن سازه بناها مشاهده می شود که باعث افزایش ارتباط بین داخل و خارج و ورود بیشتر نور را در فضاهای داخلی میسر می سازد. اما نکته مهم اینکه در بررسی نمونه های مطالعاتی، همزمان افزایش لایه های مختلف کالبدی، سبب پیچیدگی در پلان، و رابطه بین محیط درون و بیرون که بیان کننده راه کارهای اقلیمی نقش عمده ای در طراحی معماری مساجد ایرانی داشته است.