قصیده تائیه

سبک شناسی می کوشد تا از طریق مطالعه ساختار متن و تجزیه و تحلیل عناصر آن، جنبه های ادبی، زیبایی شناسی و عاطفی ورای متن را کشف کند. یکی از مهم ترین موضوعات قابل بررسی در سبک شناسی، سبک شناسی آوایی یا موسیقایی اثر ادبی است که افزون بر تشریح واحدهای آوایی (صدا و آهنگ) در یک موقعیت زبانی، به کشف واکنش های روحی و عاطفی آفریننده اثر کمک می کند. از جمله متونی که شایستگی بررسی و تحلیل سبک شناسانه را دارد، قصیده «تائیه» مشهور به «مدارس آیات» دعبل خزاعی است که آن را در محضر امام رضا (ع) و در مدح آن امام همام و اهل بیت (ع) سرود. دعبل از برجسته ترین شاعران متعهد شیعی است که آوازه شجاعت و ظلم ستیزی اش زبانزد همگان بوده و سوزوگداز وی در مصیبت های اهل بیت (ع) در تک تک ابیات این قصیده موج می زند. این پژوهش، با رویکرد سبک شناسی توصیفی و روش توصیفی تحلیلی، به تبیین نمودهای برجسته سبک شناسی آوایی این قصیده پرداخته و نقش آن را در ارتباط با اهداف و اندیشه شاعر بررسی کرده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد در سطح آوایی هر یک از عناصر آوایی، موسیقی بیرونی (وزن عروضی)، موسیقی کناری، موسیقی درونی (واج آرایی، تکرار، جناس، ردالعجز الی صدر)، موسیقی معنوی (تضاد، مقابله و مراعات نظیر) علاوه بر زیبایی و مجذوب ساختن مخاطب به موسیقی قصیده، امکان درک و فهم معانی را نیز برای او فراهم می کند.