مصادیق کرامت

ﮐﺮاﻣﺖ در اﻧﺴﺎن ﻧﻮعی ﮐﻤﺎل ﻧﻔﺴﺎﻧﯽ اﺳﺖ و در اﺻﻞ، ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ روح اﺳﺖ، اﻣﺎ ﺟﺴﻢ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺑﺰار و ﺧﺪﻣﺘﮕﺰار روح از اﯾﻦ ﮐﺮاﻣﺖ ﺑﻬ ﺮه ﻣﻨ ﺪ اﺳ ﺖ. اﻧ ﺴﺎن از دﯾ ﺪﮔﺎه ﻗﺮآن، دو ﻧﻮع ﮐﺮاﻣﺖ ذاﺗﯽ و اﮐﺘﺴﺎﺑﯽ دارد. نوشتار حاضر به روش توصیفی-تحلیلی و با استناد به آیات قرآن کریم با استفاده از منابع تفسیری و روایی، راه های رسیدن به کرامت را بررسی می کند. یافته های پژوهش حاکی از آن است که عوامل متعددی در ارتقای کرامت انسانی دخیل است که به دو دسته ایجابی و سلبی تقسیم می شوند. عواملی مانند اطاعت از خدا، تقوای الهی، گسستن از غیر خدا، صداقت، شهامت، آزادگی، دوری از طمع، ایمان و عمل صالح، کردار و گفتار نیک و... که برخی مرتبط با عزت نفس هستند از مصادیق کرامت است.

کرامت ذاتی انسان به معنای ارزش و حیثیت خاص انسانی ، از قرن دوم هجری، در استنباط حکم فقهی در موارد فاقد دلیل منصوص شرعی، مورد نظر فقیهان اهل سنت قرار گرفت و امروزه برخی گمان ادعا کرده اند حتی می توان ادله شرعی مخالف کرامت را نیز کنار گذاشت. از آنجا که پذیرش این مدعا دارای آثار تحول زا در فقه اسلامی است لازم است که با روش استنباط فقهی، رابطه کرامت انسان با حکم فقهی و راه شناخت مصادیق کرامت که دارای ملازمه اند شناسایی کرد.هدف از این تحقیق تبیین برخی قواعد استنباط فقهی و جلوگیری از انحراف در مسیر اثبات احکام فقهی و دفع تردید در ثبات آنها است. و نتیجه حاصل از این تحقیق آن است که حکم فقهی با مصادیق عقلی و عقلایی کرامت نمی تواند ملازمه ای داشته باشد بر خلاف مصادیق شرعی کرامت که ملازمه دارد.تحقیق حاضر با روش توصیفی- تحلیلی ، برای پاسخ به سوال مذکور، به بازخوانی مصادیق کرامت و توصیف کرامت انسان در جایگاه فلسفه احکام پرداخته است.نوآوری تحقیق ارائه جایگاه اصول فقهی کرامت و بیان ضابطه ای برای استفاده از مقام ثبوت شریعت در مقام اثبات شریعت و پاسخ دهی برخی از چالش های کرامت ذاتی با احکام فقهی است.