خودآرایی

ایجاد نوسازی فرهنگی براساس الگوهای غربی، از برنامه های حکومت پهلوی دوم بود. تغییر در سبک زندگی زنان، به ویژه در زمینۀ پوشش و خودآرایی آنها، از اقداماتی بود که در این نوسازی فرهنگی صورت گرفت. برای رسیدن به این منظور، نهادهای فرهنگی دولت پهلوی با کمک رسانه ها، به ویژه مطبوعات، الگوهای جدید خودآرایی و مُد را بین قشرهای مختلف تبلیغ می کردند و ترویج می دادند. هفته نامۀ اطلاعات بانوان در زمرۀ نشریات مربوط به بانوان در دهۀ سی شمسی/1950م بود که الگوهای پسندیده شدۀ دولت را منتشر می کرد.هدف این مقاله بررسی مؤلفه ها و چگونگی ترویج الگوهای مد و خودآرایی در نشریۀ مزبور از سال 1336تا1340ش/1957تا1961م، به روش توصیفی تحلیلی است. یافتۀ پژوهش نشان می دهد این نشریه به علت همسوبودن با سیاست های فرهنگی دولت پهلوی دوم، به ویژه در زمینۀ پوشش و خودآرایی زنان، در تبلیغ مُد و خودآرایی به سبک غربی نقش مؤثری ایفا می کرد؛ اما هم زمان با آگاهی از پیامدهای تغییر سبک زندگی و نوع پوشش زنان به سبک غربی و بروز بحران های اخلاقی و اجتماعی، تلاش می کرد علاوه بر بهره مندی زنان از خودآرایی و پوشش، آنها را با مفاهیم دیگری از مد و خودآرایی آشنا کند؛ همچنین آنها را به رعایت اصولی همچون سادگی، متانت، وقار، عفت و حیا و رعایت اعتدال براساس باورهای سنتی وادارد. باوجود تلاش وافر، این نشریه برای رواج توأمان مدگرایی غربی و صیانت اخلاقی زنان به راه حل مناسبی دست نیافت.

امامان معصوم: همواره الگویی مناسب برای انسان ها بوده اند و برسی ابعاد مختلف سیره آن بزرگواران می تواند به عنوان راهنمایی کامل در همه امور زندگی قرار گیرد. بخش مهمی از زندگی امام علی7 پرداختن به خودآرایی ظاهر و محیط آرایی پیرامون خود بوده است. مسئله اصلی در این مقاله این است که خودآرایی ومحیط آرایی در سیره امام علی7 چگونه بوده است؟ به همین منظور سیره خودآرایی و محیط آرایی در دوران حیات امام علی7 مورد برسی قرار گرفت. روش تحقیق در این مقاله به لحاظ جمع آوری اطلاعات، کتابخانه ای است و از روش اجرای تحقیق؛ توصیفی وتحلیلی است. در پاسخ به پرسش حاضر به این نتیجه دست یافتیم که که اقتضائات اجتماعی هر دوره از زندگی معصومان: به ویژه میزان سطح درآمد و زندگی عموم مردم جامعه از شاخصه های مهم وتاثیر گذار در میزان زیادی وکمی خودآرایی ومحیط آرایی بوده است. چون در دوران امیر مومنان علی7 مردم مدینه در سختی قرار گرفته و اقتضای شرایط جامعه ایجاب می کرد که حضرت در حضور جمع به خودآرایی کمتر و ساده زیستی بیشتری پرداخته اما این گونه ساده زیستی هیچ گاه به منزله دوری کردن از خودآرایی سیمای ظاهری ومحیط آرایی پیرامون خود به خصوص در محیط خانه نبود بلکه امام علی7 در حضور خانواده به خودآرایی پرداخته وهمیشه سعی در ایجاد محیطی آراسته برای اهل خانه بوده است و در ایجاد محیط مناسب پیرامون خود از هیچ تلاشی فرو گذاری نکرده است.

ایرانیان از دیرباز به امر حمام و استحمام کردن توجه ویژه ای داشته اند. اگرچه آنان در دوره قاجار نیز همچون ادوار قبل توجه زیادی به استحمام و رعایت بهداشت و پاکیزگی داشته اند، این پژوهش در پی آن است تا تمایزات اجتماعی را که در میان طبقات فرادست و فرودست جامعه ایران عصر قاجار نسبت به احداث حمام و امر استحمام وجود داشته است، نشان دهد. در این پژوهش با استفاده از منابع تاریخی و به روش توصیفی- تحلیلی کوشش شد تا با کاربست نظریه تمایز اجتماعی بوردیو به این سؤالات پاسخ داده شود: نگاه طبقات فرادست جامعه ایران عصر قاجار به ساخت حمام و امر استحمام چگونه بوده است؛ آیا آنان از پرداختن به امر حمام و استحمام، به جز حفظ بهداشت و سلامت و پاکیزگی بدن اهداف دیگری نیز داشته اند؛ نگاه طبقات فرودست جامعه به حمام و استحمام چگونه بوده است؟ فرض پژوهش بر این مبنا قرار دارد که اگرچه هدف اقشار پایین جامعه از رفتن به حمام و انجام عمل استحمام، مبتنی بر ضرورت مندی هایی همچون پاکیزه نمودن بدن برای انجام طهارت و حفظ نظافت، بهداشت و سلامتی بوده است، هدف طبقات اعیان و اشراف از احداث حمام و امر استحمام، علاوه بر رفع ضرورت هایی چون حفظ پاکیزگی، بهداشت و سلامتی جسم، این بود که از طریق به کار بردن تزیینات و آرایه ها در ساخت حمام یا به واسطه تفریح، زیباسازی و خودآرایی به هنگام استحمام، وجوه تشخّص آمیز و تمایزطلبانه خود را نیز به دیگر اقشار و طبقات منعکس کنند.