صنعت مروارید

فرهنگ صید و تجارت مروارید، سازوکاری سنتی و باستانی داشته است و نقش مهمی در شناخت مبانی تاریخی مناسبات اجتماعی و اقتصادی ساحل نشینان خلیج فارس و هویت تاریخی این منطقه دارد. معیشت ساکنان بنادر و جزایر تاحد چشمگیری به این کالای مهم وابسته بوده است. این وابستگی همراه با اتکای آن بر مهارت و دانش بومی، باعث شده است این کالا در تداوم حیات سنتی و فرهنگ و هویت ساحل نشینان، در دوران استعمار، نقش مؤثری ایفا کند. این مهم، پژوهشگرهای حوزۀ خلیج فارس را به بررسی ابعاد اجتماعی و اقتصادی و سیاسی مروارید سوق می دهد. ازجمله زمینه های تاریخی مهم، شناخت و بازتعریف نقش مروارید در همگرایی ساحل نشینان خلیج فارس در ابعاد محلی و منطقه ای است که واکاوی ماهیت آن، باتوجه به وجود برخی پرسش ها دربارۀ تعامل های تاریخی ساحل نشینان شمالی و جنوبی بنادر و جزایر خلیج فارس، اهمیت دارد. این مقاله با رویکردی تحلیلی و براساس برخی شواهد تاریخی، به دنبال پاسخ به این پرسش اساسی است: باتوجه به سازوکار صید و تجارت مروارید، این کالا در ایجاد تعامل و همگرایی میان ساحل نشینان خلیج فارس چه نقشی ایفا می کرد؟ فرض غالب بر این است که باتوجه به اهمیت صید و تجارت مروارید و تأکید پژوهشگرها بر وجود ضوابط و عرفی سنتی، فرایند حضور در صیدگاه ها و ضوابط و قواعد فرهنگ صید، در ایجاد همگرایی و تعامل میان ساحل نشینان وظیفه ای مهم داشته است.

ارتباط حکومت ایران با فرهنگ صید و تجارت مروارید در بنادر و جزایر خلیج فارس که در قالب یک صنعت با سازوکاری سنتی و باستانی تلقی می شود، نقش مهمی در بازشناسی مفاهیم تاریخی و سنتی حاکم بر مناسبات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ساحل نشینان خلیج فارس و هویت تاریخی این منطقه دارد. معیشت ساکنان بنادر و جزایر تا حدود زیادی به این کالای مهم و درآمدزا وابسته بوده است، این وابستگی همراه با اتکای این صنعت بر مهارت و دانش بومی، سبب نقش مهم این کالا در تداوم حیات سنتی و فرهنگ و هویت ساحل نشینان در دوران استعمار شد. این مقاله با رویکردی تحلیلی و بر اساس برخی شواهد تاریخی وبا هدف بررسی ماهیت و ابعاد نظام دیوان سالاری غیرمستقیم و نیابتی در منطقه خلیج فارس به دنبال پاسخ به این پرسش اساسی است که ابعاد حضور دیوانسالاری ایرانی در صید و تجارت مروارید در منطقه خلیج فارس را از چه زوایای باید مورد بررسی قرار داد؟ فرض غالب بر این است که با توجه به اهمیت صنعت مروارید و تأکید محققین بر وجود ضوابط و یک عرف باستانی، دیوان سالاری به طور غیر مستقیم در مدیریت صیدگاه ها و انتظام امور مربوط به صیدگاه ها و صیادان مروارید نقش داشته است.