پس لرزه

زلزله یکی از انواع پدیده ها و مخاطراتی است که به علت تاثیر از لایه های درونی زمین در سطح جهان تاثیر گذار است. در این رهگذر کشور ایران هم بر روی کمربند زلزله قرار گرفته و خطر رخ دادن زلزله بیش از دیگر کشورهاست. در جریان زلزله اقشار مختلف مردم در معرض آسیب و خطر قرار دارند که در بین آنان دانش آموزان نیز چه در محیط مدرسه و چه در محیط منزل از جمله گروههای جامعه هستند که همواره در معرض خطرات ناشی از زلزله قرار دارند. در بحث کاهش تلفات زلزله در مدارس وآماده نگه داشتن دانش آموزان برای مقابله با خطرات ناشی از آن مطلب مهم و کلیدی قابل توجه است که از آن جمله میتوان به لزوم مقاوم سازی فضاهای آموزشی ،بحث آموزش و ایجاد حساسیت بین دانش آموزان اشاره کرد که باعث می شود در صورت وقوع زلزله که هر لحظه بروز آن امکان پذیر خواهد بود تلفات را به حداقل برسانند. در این بین آموزش و مانورهای مستمر برای آمادگی این عزیزان در برابر زلزله بعنوان حلقه گم شده در چرخه مدیریت بحران زلزله در کشور اجتناب ناپذیر و امری ضروری است. به هر حال برای مواجهه با همه بحران ها می بایست به انواع آن آشنا بود و شناخت لازم داشت. به همین دلیل برای رویارویی با خطرات احتمالی، ساز و کار های لازم را باید پیش بینی کرد. عدم توجه به این خطرات باعث بروز خسارات جانی و مالی شدیدوجبران ناپذیر خواهد شد لذا باید خود را همواره برای مواجهه با وقوع بحران ها بالاخص زلزله آماده کرد که مهمترین اقدام به کار گیری مدیریت بحران است.

یکی از مسایل مهمی که بعد از وقوع زمین لرزه های بزرگ باید به آن توجه شود رویداد پس لرزه ها است. در بیشتر موارد، وقوع این پدیده با خسارت های مادی فراوان و تلفات انسانی بالا همراه بوده است. بدین ترتیب آگاهی از مکان و زمان احتمالی پس لرزه ها برای ارزیابی مناطق مستعد زلزله، ارایه الگوی مناسب ساخت و ساز و گسترش شهری و در نهایت کاهش خسارت های جانی و مالی بسیار مفید است. این مطالعه با هدف آزمودن مدل تغییر تنش کولمب برای شناسایی مناطق مستعد خطر لرزه ای یا به عبارتی مناطقی که احتمال وقوع پس لرزه در آن زیاد است، بعد از وقوع زمین لرزه اصلی انجام گرفته است. بدین منظور، زمین لرزه یازدهم فروردین ماه 1385 سیلاخور به عنوان مطالعه موردی انتخاب گردید. محاسبات تغییر تنش کولمب بر روی دو نوع گسل گیرنده، گسل گیرنده با هندسه مشخص و از نوع گسل مرجع و صفحات گیرنده با هندسه بهینه، صورت گرفت. این پژوهش با توجه به این فرض که زمین لرزه های بزرگ، با تغییر در میدان تنش نواحی مجاور خود می توانند سبب تحریک توالی پس لرزه ها شوند، انجام شده است. بررسی های صورت گرفته نشان می دهد که در گسل گیرنده از نوع گسل مسبب زمین لرزه، تطابق بهتری بین مراکز سطحی بیش تر پس لرزه ها و نواحی افزایش تنش وجود دارد. بنابراین می توان نواحی افزایش تنش محاسبه شده بر روی این نوع گسل گیرنده را به عنوان نواحی مستعد خطر معرفی کرد. از این رو وقوع احتمالی حوادث لرزه ای در این مناطق دور از انتظار نیست. بنابراین با توجه به این نتایج، می توان اظهار داشت که مدل تغییر تنش کولمب روش مناسبی برای شناسایی نواحی افزایش تنش و در نهایت محل وقوع احتمالی پس لرزه ها می باشد.