مطالب مرتبط با کلیدواژه

ازدواج دائم


۱.

ازدواج دائم با اهل کتاب در فقه اسلامی و حقوق مدنی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مقالات و بررسی ها ۱۳۸۵ شماره ۸۰

کلیدواژه‌ها: اهل کتاب اجماع ازدواج دائم زنان و مردان مسلمان

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی حقوق حقوق خصوصی حقوق مدنی خانواده
  2. حوزه‌های تخصصی حقوق حقوق خصوصی حقوق مدنی حقوق مدنی تطبیقی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه فقه زن و خانواده فقه خانواده ازدواج
تعداد بازدید : ۲۳۱۶ تعداد دانلود : ۱۱۸۹
ازدواج دائم مردان و زنان مسلمان با مردان و زنان اهل کتاب، از جهت مبانی و ادلّة فقهی همواره مورد بحث و اختلاف نظر بوده است. برخی از فقها در این مورد بسیار سختگیر و برخی دیگر اهل تسامح بوده¬اند. ایشان گرچه در مقام رأی و نظر منع آن را مطرح نموده¬اند، امّا در عمل بر آن صحّه گذارده، به ثبت آن پرداخته و آثار آن را نیز مترتب نموده¬اند. از ملاحظه و مداقه در مستندات آرا می¬توان گفت بر منع ازدواج دائم مردان مسلمان با زنان اهل کتاب دلیل محکمی در دست نیست.
۲.

واکاوی مشروعیت ازدواج عرفی از دیدگاه اهل سنت، عواقب و چالش های آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زن و خانواده دوره دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۴)

کلیدواژه‌ها: نکاح ازدواج ازدواج موقت ازدواج عرفی ازدواج دائم

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان حقوق زن
  2. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در اسلام جایگاه زن
  3. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان حقوق زن خانوادگی و مالی
تعداد بازدید : ۲۱۴۴ تعداد دانلود : ۱۱۲۴
ازدواج عرفی که در عصر حاضر در میان برخی از مردم کشورهای سنی مذهب؛ بویژه گردشگران عرب کشورهای حوزه خلیج فارس مرسوم شده، نکاحی است که خارج از دادگاه و بدون نظارت آن انجام می گیرد، و غالباً بدون حضور ولی و محرمانه رخ می دهد. در صحت و بطلان آن میان مفتیان اهل تسنن اختلاف نظر وجود دارد. با توجه به شباهت ها و تفاوت هایی که با ازدواج دائم و نیز موقت دارد، بررسی ماهیت و مشروعیت آن در میان دانشیان اهل سنت، تبیین انگیزهای روی آوری به آن و تعیین وضعیت آن در حیطه قیود و شرایطی که ازدواج شرعی در دین اسلام دارد، از اهمیت و ضرورت بسزایی برخوردار است. در این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی انجام پذیرفته، ضمن برشمردن مهم ترین عوامل گرایش به این نوع ازدواج، به دست آمده است که ازدواج مذکور به دلیل دارا نبودن برخی ارکان و شرایط ازدواج دائم؛ از قبیل مهریه، تهیه مسکن و نفقه، و نیز برخی از ارکان ازدواج موقت؛ مثل تعیین مدت نکاح، مشروعیت ندارد و گرایش بخشی از جوامع سنی مذهب به آن، اذعان به صحت اعتقاد شیعه به مشروعیت ازدواج موقت می باشد.
۳.

حکم ازدواج با زنان اهل کتاب در قرآن کریم(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: قرآن، فقه و حقوق اسلامی سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: ازدواج موقت اهل کتاب کافر ازدواج دائم ازدواج با اهل کتاب مشرک

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن احکام فقهی وحقوقی در قرآن
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه فقه زن و خانواده فقه خانواده ازدواج
تعداد بازدید : ۶۹۰۴ تعداد دانلود : ۱۱۵۸۰
این مقاله فقط از منظر قرآنی و فارغ از روایاتی که در این موضوع از ائمه اطهار س وارد شده است، به بررسی حکم ازدواج با زنان اهل کتاب می پردازد. البته روایاتی که در آنها به آیات قرآن کریم اشاره شده است، در موارد نیاز مطرح می شود. از مجموع این بررسی ها مشخص می شود که از میان آیات حلیت، فقط دلالت آیه پنجم سوره مائده «وَالْمُحْصَناتُ مِنَ الَّذینَ أُوتُواالْکتابَ مِنْ قَبْلِکمْ» بر جواز ازدواج با زنان اهل کتاب تام است؛ ولی در دلالت تمامی آیات دالّ بر حرمت خدشه وجود دارد. اما فارغ از اشکالاتی که بر استناد به تک تک آیات دالّ بر حرمت وارد می شود، آنچه مشکل را حل می کند اینکه همه این آیات عام اند و آیه سوره مائده خاص است. از سوی دیگر، در عموم و خصوص مطلق، جمع عرفی بر تقدیم خاص بر عام است؛ بنابراین عمومات نهی از ازدواج با مطلق کفار به وسیله آیه «والمحصنات» که ازدواج با گروهی از کفار (اهل کتاب) را جایز دانسته است، تخصیص می خورد و با وجود جمع عرفی، نوبت به نسخ آیات و یا تعارض آنها نمی رسد و بی هیچ اشکالی حلیت ازدواج با اهل کتاب از قرآن کریم استفاده می شود.
۴.

بازپژوهی استدلال فقهای شیعه به آیات قرآن کریم در مورد حکم ازدواج با اهل کتاب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فقه و اصول سال چهل و نهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱۰۹

کلیدواژه‌ها: مشرک اهل کتاب ازدواج دائم قرآن کریم مسلمان آیات فقهاء

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۸ تعداد دانلود : ۴۸۴
در این مقاله بعد از ذکر نظرات مختلف در خصوص ازدواج مرد مسلمان با زن یهودی یا نصرانی به اینکه کدام یک از این نظرات از منظر قرآن کریم صحیح می باشد پرداخته است و در این راستا ابتدا آیاتی که بر تحریم ازدواج با زنان اهل کتاب به آن ها استدلال شده است مطرح و دلالت این آیات بر موضوع مورد بررسی قرار گرفته است و همچنین بعد این مرحله آیات معارض با این دلالت بررسی شده و در آخر به جمع بندی پرداخته شده است که از مهم ترین نکات مورد بررسی شمول کلمه مشرکین در آیه ۲۲۱ سوره بقره است بر اهل کتاب می باشد که بر فرض این شمول که بنا بر توضیحات ذکر شده در متن نتیجه تحقیق بر خلاف آن است، به بررسی تعارض دو آیه ۲۲۱ سوره بقره و آیه ۱۰ سوره ممتحنه با آیه ۵ سوره مائده پرداخته شده و نتیجه گرفته شده آیه ۵ سوره مائده منسوخ نشده است و در طرح مطالب نظر مشهور در این موضوع نیز مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.
۵.

دستور جلسه برای سیاست گذاری مسئله روابط جنسی در ایران؛ روابط جنسی به شیوه مدرن یا سنتی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و مطالعات اجتماعی سال اول پاییز ۱۳۹۲ شماره ۲ 56 - 87

کلیدواژه‌ها: سیاست گذاری فرهنگی تحلیل سیاست خانواده ازدواج دائم حکمت و فرهنگ فلسفه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۸ تعداد دانلود : ۴۵۳
روابط جنسی نامشروع تهدیدی جدی برای ایمان و حیات انسانی است. «پیامدهایِ» منفیِ چنین روابطی را نمی توان انکار کرد؛ از هتک حرمت ها و به خطر افتادن بنیان خانواده گرفته تا روسپی گری، تجاوز، سقط جنین و مخاطرات جمعیتی. در این مقاله پس از آن که مسئله و علت اصلیِ این روابط از پیامدها و زمینه های این ناهنجاری تفکیک شد، «مسئله» و ناهنجاری در روابط جنسی ناشی از نبود الگوهای فرهنگی بهنجار برای رفع یک «نیاز» واقعی تعریف گردید. موقعیتهای بسیاری را می توان دید که در آن ها افراد نیازهای جنسی دارند، اما امکان ازدواجِ دائمِ تک همسری برایشان وجود ندارد و این درحالی است که روش بهنجار دیگری در عرصه فرهنگ برای این شرایط تعریف نشده است و گویی سیاست ها و سیاست گذاری در جمهوری اسلامی ایران نیز به این مسئله بی توجه است. بدین ترتیب بازاندیشی در این زمینه یکی از ضروری ترین و در عین حال مغفول ترین حوزه های سیاست گذاری فرهنگی در ایران به شمار می آید. این مقاله با صورت بندی تصویری از مسئله، آن را بر روی میز سیاست گذاری نهاده و با بررسی نظریه های موجود، نشان داده است که نظام سیاستگذاری، نیازمند نظریه ای جدید برای ساماندهی و سالم سازی روابط جنسی در جامعه است. همچنین نگارنده با معرفی معیارهای سه گانه ، سعی کرده است، چارچوبی برای ارزیابی و انتخاب نظریه مناسب در این زمینه ارائه نماید.
۶.

حکم اولیه تعدد زوجات از منظر فقه امامیه

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه و اصول سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ 160 - 144

کلیدواژه‌ها: استحباب اباحه تعدد زوجات حکم اولیه ازدواج دائم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۵ تعداد دانلود : ۳۷۳
مسئله تعدد زوجات از جمله احکام امضایی است که در نظام حقوقی اسلام مورد شناسایی قرارگرفته است. پدیده چندهمسری از مباحثی است که در قرن اخیر بسیار مورد توجه اندیشمندان اجتم اعی قرار گرفت ه اس ت نکته درخور تأمل در این تبیین ها، اتخاذ سرسختانه موضع دفاع یا مخالفت با چندهمسری اس ت. هدف پژوهش حاضر، بررسی فقهی حکم اولیه تعدد زوجات است. بدین منظور منابع دست اول فقهی به دقت نقد و بررسی گردید. یافته ها به روش کتابخانه ای و توصیفی - تحلیلی مقایسه و تحلیل گردید. و نتایح ذیل به دست آمد: اگرچه اصل جواز تعدد زوجات براساس ادله قطعی مورد اجماع و اتفاق همه مذاهب اسلامی است، ولی پرسش جدی درباره خصوصیت این حکم وجود دارد. مشهور میان متقدمین ادعای اجماع بر جواز تعدد زوجات و استحباب اکتفای به یک زن در اصل شرع جدای از حیثیات افراد و شرایط متفاوت شده است. بنابراین حکم فی نفسه تعدد زوجات از نظر شرع اباحه می باشد و با عروض شرایطی تعدد زوجات مستحب، مکروه و احیانا حرام می شود.
۷.

تحلیل و نقد آراء مفسران درباره ارث زن از شوهر در قرآن با تأکید بر آراء صاحب تفسیر الفرقان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال دوازدهم زمستان ۱۴۰۰شماره ۴۷ 125 - 146

کلیدواژه‌ها: ارث ارث زن سهم الارث زوجیت ازدواج دائم طلاق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳۴ تعداد دانلود : ۳۰۹
مسأله ارث زن از شوهر از مباحثی است که فقها و مفسران شیعه و دیگر مذاهب به طور ویژه به آن پرداخته اند. قرآن کریم نیز در آیه 12 سوره نساء، جزئیات احکام آن را بیان کرده است. از سوی دیگر در روایات متعددی شرایط تحقق ارث زوجه، از قبیل وجود رابطه زوجیت، استمرار زوجیت تا هنگام فوت مورث، دائمی بودن زوجیت، ممنوع نبودن زوجه از ارث و مسائلی همچون میزان و چگونگی سهم الارث زوجه در اموال منقول و غیر منقول و مانند این ها مطرح شده است. این روایات افزون بر مخالفت با ظاهر آیات، دارای اختلاف و تعارض بوده و به سبب همین اختلاف روایات، اقوال و آراء متفاوتی از سوی فقها ارائه شده است. مشهور فقها با استناد به دسته ای از این روایات، آیات را تخصیص زده و دیدگاه هایی مخالف با ظاهر آیات ارائه کرده اند. در مقابل صاحب الفرقان در برخی از شرایطِ تحقق ارث زوجه، دیدگاهی خلاف مشهور فقها دارد و بر آن است که به دلیل تعارض این روایات نمی توان آیات قرآن را با آن ها تخصیص زد. این پژوهش با هدف دست یابی به رأی صحیح، در نظر دارد نظرات صاحب الفرقان را با آراء مشهور فقها مقایسه کند، و ادله هرکدام از آنها را مورد بررسی و کنکاش قرار دهد.
۸.

بررسی فقهی حقوقی ماهیت طلاق توافقی

نویسنده:
منبع: پیشرفت های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش سال پنجم شهریور ۱۴۰۱ شماره ۵۱ 565 - 575

کلیدواژه‌ها: ازدواج دائم طلاق خلع مبارات فسخ

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۵ تعداد دانلود : ۲۰۸
طلاق بخش مهمی از سرنوشت یک انسان در طول زندگی اجتماعی می باشد؛ همان گونه که ازدواج دارای اهمیت است. زندگی مشترک همان گونه که تولدی با نام ازدواج دارد، برای انقصای آن نهادی با نام طلاق پیش بینی شده است که برای خاتمه ازدواج دائم و اتمام آن به کار می رود. در اندیشه فقهی تشیع، طلاق انواع و اقسامی دارد که بر هر کدام از آنها، احکام خاصی مترتب می باشد و زوجین در صورتی که قصد طلاق و جدایی را داشته باشند باید شرایط خود را با آن تطبیق دهند. بر اساس اصل چهارم قانون اساسی، تقنین در اندیشه حقوقی نظام جمهوری اسلامی، باید تطابق با اصول فقه داشته باشد و از همین رو نهادی با نام طلاق توافقی وارد اندیشه حقوقی شده است که در نظام قضایی کشور با عناوین خلع و مبارات شناسایی می شوند. در این نوشتار قصد داریم با بررسی مبانی فقهی و آراء فقها در این زمینه و بررسی کتب و آثار و نظرات دکترین حقوق خصوصی به بررسی این موضوع و سوال بپردازیم که آیا طلاق توافقی نهادی مستقل می باشد یا همان عناوین فقهی خلع و مبارات است که به نظر می رسد با توجه به ادله و نظرات ارائه شده، نهاد طلاق توافقی می تواند نهادی مستقل از دو نوع خلع و مبارات باشد.
۹.

مطالعه کیفی شرایط و زمینه های شکل گیری ازدواج موقت زنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در توسعه و سیاست دوره ۱۲ زمستان ۱۳۹۳ شماره ۴ 507 - 523

کلیدواژه‌ها: ازدواج دائم ازدواج موقت روش کیفی زنان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۴ تعداد دانلود : ۱۴۵
هرچند ازدواج موقت یکی از اشکال ازدواج های مشروع به لحاظ تطابق با نهادهای حقوقی و دینی حاکم بر جامعه ایران است، در پژوهش حاضر به منزله یک سنت اجتماعی و قرائت عرفی شده یک حکم دینی مورد توجه بوده است. در این مطالعه، به درک و تصوری که از عوامل زمینه ساز و انگیزه های ازدواج موقت زنان وجود دارد پرداخته شده است. این مهم از طریق روش کیفی و با اتخاذ تکنیک مصاحبه عمیق انجام پذیرفته است. یافته های پژوهش از خلال مصاحبه با 26 زن ساکن شهر تهران، که برخی دارای تجربه ازدواج موقت و برخی فاقد این تجربه بوده اند، به دست آمده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد از نظر مشارکت کنندگان، «فشار اجتماعی»، «تسهیل دینی»، «فشار فرهنگی»، «احساس نیاز اساسی»، «ناکارآمدی تعاملات زناشویی (به خصوص برای برخی مردان)»، «فراهم نبودن موقعیت ازدواج دائم»، «فرار از تعهدات ازدواج دائم»، «زمینه سازی برای ازدواج دائم»، «تنوع طلبی سیالیت»، و «رجحان نسبی ازدواج موقت به رابطه خارج از چارچوب»، شرایط و زمینه های تأثیر گذار بر ازدواج موقت زنان اند. ذکر این نکته ضروری است که یافته ها، ماهیت بسترمند و موقعیتی دارند و به هیچ وجه از تعمیم آماری کمّی برخوردار نیستند.