فرهادی

اگر برحسب نظریه استعاره مفهومی، شالود ه تفکر بشری را استعاری د انسته و زبان را تنها یکی از بازنمایی های استعاره های مفهومی به حساب آوریم، بایدبتوانیم استعاره های مفهومی را د ر بازنمایی های د یگری همچون تصاویر ثابت و متحرک، صد اها، موسیقی و ... نیز ملاحظه کنیم. بر همین اساس، د ر اثر حاضر، مفهوم سازی های استعاری فیلم فروشند ه بر اساس نظریه استعاره مفهومی لیکاف و جانسون (1980 , 2003) و نظریه استعاره چند وجهی فورسویل (2006, 2008) موردبررسی قرار می گیرد . به همین منظور، بازنمایی های زبانی و غیر زبانی استعاره های مفهومی د ر سکانس های مختلف این اثر تحلیل می شوند . با بررسی د اد ه ها مشخص می شودکه استعاره های مفهومی، به طور گسترد ه د ر این فیلم به کار گرفته شد ه اند . برخی از این استعاره ها مانندفیلم فروشند ه به مثابه نمایشنامه مرگ فروشند ه یا تهران به مثابه نیویورک د هه چهل، کل روایت فیلم را د ر بر گرفته اندو تشابه شرایط اجتماعی د و جامعه را مفهوم سازی می کنند . برخی نیز همچون عمادبه مثابه مش حسن، یا عمادبه مثابه حیوان، برای شخصیت پرد ازی نقش ها مورداستفاد ه قرار گرفته اند .

فریب، یکی از مضامین اخلاقی و اجتماعی مهم است که در جامعه ما به مساله تبدیل شده است. از آنجا که رسانه در ساخت اجتماعی معنا موثر است، این مقاله سعی دارد با واکاوی آثار یکی از نخبگان سینمای ایران که در آثارش بر مساله فریب تمرکز کرده، به این مساله بپردازد که رسانه چه بازنمایی از فریب در جامعه دارد؟ از منظر بارت، رسانه، اسطوره ساز است و مسائل ایدئولوژیک را به مثابه اموری طبیعی بر جامعه تحمیل می کند. رویکرد برساختی در نظریه بازنماییِ استوارت هال نیز قائل است، رسانه بازتاب واقعیت نیست و امر اجتماعی را بر مبنای ایدئولوژی شخصی برمی سازد. این مقاله با استفاده از روش تحلیل محتوای کمی و کیفی، درصدد است تا ببیند فرهادی در آثارش چه اسطوره هایی از فریب و دروغ در جامعه ایرانی می سازد. تحلیل محتوای کمی نشان داد، فرهادی از بین 6مولفه فریب، بیش از همه بر «دروغگویی» و «پنهان کاری» در فیلم هایش تمرکز دارد. تحلیل محتوای کیفی نشان داد «شرایط فرهنگی- اجتماعی در ایران»، «مذهب و شریعت مداری»، و «نوع حکومت مداری»، از مولفه هایی است که در آثار وی تکرار شده اند و به عنوان عوامل فریب، بازنمایی شده اند.