نظارت بدنی

خودشیءانگاری از جمله مسائل حوزه زنان است که در سال های اخیر، توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. در پژوهش حاضر، با استفاده از نظریه مک کینلی و هاید (1996) و روش کمّی از نوع پیمایشی رابطه میان اثرپذیری از تبلیغات لوازم آرایشی و خودشیءانگاری در زنان 18 تا 35 سال شهر تهران مورد بررسی قرار گرفته است. به منظور جمع آوری داده ها، پرسش نامه ای متشکل از  پرسش نامه کوان، احمد و احمد (2019) برای سنجش تأثیرپذیری از تبلیغات لوازم آرایشی و پرسش نامه مک کینلی و هاید (1996) برای سنجش خودشیءانگاری استفاده شده است. به وسیله نرم افزار «سمپل پاور» به شیوه نمونه گیری در دسترس  270 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای تحلیل داده ها از آزمون های تی تک نمونه، ضریب رگرسون ساده و همچنین از مدل رگرسیونی هایس (برای سنجش اثر متغیرهای تعدیل گر) استفاده شده است. نتایج تحلیل داده ها نشان می دهد که متغیر اثرپذیری از تبلیغات لوازم آرایشی به عنوان یک متغیر پیش بین در سطح متوسط برای متغیر خودشیءانگاری و دو مؤلفه نظارت بدنی و شرم بدنی به حساب می آید. ضرایب تبیین به ترتیب  50/0، 546/0 و 48/0 به دست آمد. این ضریب برای مؤلفه باور به کنترل بدن 18/0 از نوع منفی و معنادار است. متغیرهای تحصیلات مادر و پایگاه اقتصادی – اجتماعی به طور محدود در رابطه میان دو متغیر اصلی پژوهش نقش تعدیل گر را دارد.

امروزه، پدیده خودشیءانگاری به مفهوم ارزیابی دیگران براساس ظاهر فیزیکی، زیبایی و جذابیت جنسی، پدیده ای است که منبع عمده درد و رنج زنان، به ویژه دانشجویان دختر، به شمار می آید و موجب کاهش تاب آوری و خوددلسوزی و تهدید سلامت روانی آن ها می شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه خودشیءانگاری با تاب آوری و خوددلسوزی دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی سبزوار انجام شد. این پژوهش از نوع توصیفی همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش شامل همه دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی سبزوار ورودی 1393 به تعداد 647 نفر بود. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 242 نفر تعیین شد که با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه های استاندارد خودشیءانگاری مک کینلی و هاید، تاب آوری کونور و دیویدسون و خوددلسوزی نف استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که بین متغیرهای خودشیءانگاری با تاب آوری و خوددلسوزی رابطه منفی و معناداری وجود دارد. همچنین، براساس نتایج تحقیق مشخص شد که مؤلفه های خودشیءانگاری (شرم بدنی، نظارت بدنی و کنترل ظاهر) توانستند حدود 31 درصد واریانس تاب آوری و 18 درصد واریانس خوددلسوزی را تبیین کنند. بنابراین، کاهش خودشیءانگاری می تواند سبب افزایش تاب آوری و خوددلسوزی دانشجویان دختر شود.

در جامعه مصرفی امروز، زنان به گونه ای اجتماعی می شوند که بدن خود را به مثابه کالا درنظر بگیرند. از این حیث، بدن متنی است که به کالایی همواره مسئله دار بدل شده که بازنمایاننده هویت و پایگاه طبقاتی فرد است. هدف این پژوهش بررسی شی ءانگاری بدنی دانشجویان و رابطه آن با ارزش های مادی گرایانه است. روش پژوهش پیمایشی است و داده ها با استفاده از پرسشنامه گردآوری شده است. جامعه آماری پژوهش شامل دانشجویان دختر دانشگاه ارومیه است که 182 نفر از آنان به شیوه نمونه گیری طبقه ای انتخاب شده اند. یافته های تحقیق نشان داد میانگین ارزش های مادی گرایانه دانشجویان 28/61 درصد و میانگین شی ءانگاری بدنی 67/59 درصد است. بررسی آماره های توصیفی مربوط به ابعاد شی ءانگاری بدنی نشان می دهد بعد نظارت بدنی حائز بیشترین میانگین (22/65 درصد) و بعد شرم بدنی دارای کمترین میانگین (40/48 درصد) بوده است. از بین متغیرهای زمینه ای، دانشکده محل تحصیل، درآمد ماهیانه خانوار و طبقه اجتماعی شی ءانگاری بدنی دانشجویان را تحت تأثیر قرار می دهند. ارزش های مادی گرایانه با شی ءانگاری بدنی دانشجویان رابطه مثبت و معنی دار دارد (307/0=r). در میان ابعاد شی ءانگاری بدنی، ابعاد کنترل ظاهر بدن و شرم بدنی با ارزش های مادی گرایانه ارتباط مثبت و معنی دار دارند، به جز بعد نظارت بدنی که ارتباط معنی داری با ارزش های مادی گرایانه ندارد. مدل رگرسیونی نشانگر آن است که ارزش های مادی گرایانه 11 درصد از تغییرات واریانس شی ءانگاری بدنی را تبیین می کنند. می توان گفت شی ءانگاری بدن دانشجویان دختر، ناشی از تمایل آن ها به ارزش های مادی گرایانه است.