عصر خلفا

ویژگی های جنسیتی یکی از مؤلفه های مهم در تقسیم وظایف اجتماعی زن و مرد است. ازاین رو، نقش مردان در فتوحات و امور نظامی که در تقسیم بندی جنسیتی با جنس آنها منطبق می بود بر عهده آنان بوده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی این پرسش که آیا واگذاری نقش ها به زنان در برهه های مختلف تاریخی مبنای جنسیتی داشته است، به روش توصیفی- تحلیلی انجام شد. براین اساس، کلیه منابع مکتوب مربوطه با تمرکز بر دوره تاریخی عصر خلفا در موضوع خاص فتوحات در این دوره، برای شناسایی و شناخت نقش های جنسیتی و فرا جنسیتی زنان مورد بررسی قرار گرفت. بررسی ها نشان داد که در این عصر، میزان مشارکت زنان در نقش های فراجنسیتی در فتوحات توسعه یافته است؛ چنانچه تعدد نقش های زنان در عناوینی چون رزمندگی، اطلاعات چی، سیاهی لشکر و غیره دیده می شود که این تعدد نقش ها نشان از پویایی و فعالیت های اجتماعی ایشان دراین دوره بوده است.

ارتداد مسئله ای است که با جان افراد ارتباط دارد و در اغلب موارد به اعدام مرتد حکم شده است. حکومت دینی و فقهی در جمهوری اسلامی از یک سو و دیدگاه های مخالف از سوی دیگر اهمیت این موضوع را دوچندان کرده است. نوشته پیش رو درصدد است با نگاهی دوباره به گزارش های تاریخی، چند و چون آنچه را که درباره ارتداد افراد و قتل آنها در صدر اسلام گفته شده است، بررسی کند. بحث اصلی درباره عصر رسالت و سنت نبوی به عنوان منبع اصلی فقه مسلمانان است. پرسش اصلی آن است که چه مستنداتی درباره قتل افراد به دلیل مرتد بودن آنها وجود دارد. نتیجه مقاله آن است که بنا به گزارش های تاریخی اعدام افراد متهم به ارتداد به این دلیل روشن نیست و دستور قتل آنها از سوی رسول خدا به دلایل دیگری مانند قصاص یا سبّ النبی بوده است. همچنین به نظر می رسد بخشی از مباحث قتل مرتد متأثر از فضای دوران خلیفه نخست و جریان ردّه در صدر اسلام است که مسلمانان بسیاری به اتهام بازگشت از دین کشته شدند.