کیفیات بصری

مسجدجامع شوشتر در دوره خلافت خلیفه المسترشدبالله ابومنصور فضل بن المستظهربن المفتدی (512-529ق) ساخت آن به پایان رسید تاریخ شروع ساخت آن سال 254 ق است. می توان آن را یکی از مساجد اوایل دوره اسلامی در ایران دانست که در دوره های بعد مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است. کتیبه های کوفی گچ بری این مسجد شامل کتیبه کوفی محراب اصلی (آیات سوره اسراء) و کتیبه کوفی (سوره یس) است. کتیبه کوفی (سوره یس) بر دیوار محراب مسجدجامع شوشتر از نمونه های موفق خط کوفی در تزیینات بناست. طول کتیبه سی و دو متر شامل آیات 8 تا 23 سوره یس است. این کتیبه ترکیبی از خط کوفی ساده و برگدار با پس زمینه ای از نقوش اسلیمی است. هدف این پژوهش دستیابی به ساختار و ویژگی های بصری کتیبه کوفی (سوره یس) مسجدجامع شوشتر است. سؤال این است که ساختار تشکیل دهنده در نظام نوشتاری خط کوفی کتیبه (سوره یس) مسجدجامع شوشتر چگونه است و ازچه ویژگی ها و قابلیت های بصری پیروی می کند؟ روش پژوهش پیش رو توصیفی_تحیلی است و جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای_میدانی انجام شده است. تجزیه و تحلیل داده ها به صورت کیفی است. نتایج تحلیل ها نشان می دهد که ساختار این کتیبه از نظام نوشتاری و نظام گیاهی مورد استفاده در کتیبه های کوفی پیروی می کند. نظام نوشتاری کتیبه کوفی (سوره یس) دارای ساختار نظامند دیگری است که شامل خطوط کرسی و خطوط راهنماست. این خطوط با نسبت معینی از یکدیگر قرار گرفته اند و کلمات در سی و دو متر کتیبه روی این خطوط طراحی شده اند. ضخامت حروف عمودی، فاصله بین حروف و کلمات، از خطوط راهنمای عمودی با فاصله یکسان نیز پیروی می کند. ارتفاع کشیدگی های حروف ارتفاع دار مانند الف ها دو برابر نظام نوشتاری در این کتیبه است. فضای خالی بین کشیدگی های حروف ارتفاع دار در کل کتیبه باهم برابر است. تکرار فضاهای برابر در این کتیبه ضرب آهنگی از فضاهای منفی ایجاد کرده است که با طراحی نقوش اسلیمی پر شده است.

بیان مسئله: تکنولوژی در زمینه های مختلف به ویژه آموزش در زندگی انسان بسیار اهمیت دارد. در چند سال اخیر، به علت رشد تکنولوژی و قابلیت های موجود در رسانه های دیجیتال، فضای مجازی به رسانه ای پرکاربرد در بین کودکان تبدیل شده است؛ توجه طراحان این حوزه به انتخاب عناصر بصری متناسب با ویژگی های جسمی و ادراکی کودکان و ایجاد تفکیک در طراحی کودکان و بزرگسالان، موجب می شود که فشار بصری ناشی از طراحی نامناسب برای کودکان کاهش یابد و میزان دریافت و درک کودکان و همچنین سطح تعامل ایشان با رسانه جدید تقویت شود. پرسش اصلی این پژوهش آن است که، ویژگی های بصری متناسب با ادراک بصری در طراحی اپلیکیشن های آموزشی برای کودکان ۶ و ۷ سال کدامند؟ هدف: شناخت عناصر بصری متناسب با ادراک کودکان در طراحی اپلیکیشن های آموزشی برای کودکان ۶ و ۷ سال هدف این پژوهش است. روش پژوهش: روش غالب در روند این پژوهش، ترکیبی-تحلیلی است. عناصر بصری متناسب با ادراک کودکان ۶ و ۷ سال با جست وجوی آنلاین و مطالعات کتابخانه ای استخراج شده است. این عناصر به عنوان شاخص های اصلی در ۸۰ اپلیکیشن ایرانی و غیرایرانی جست وجو و استخراج شد. عناصر متناسب با ادراک بصری کودکان با توجه به کاربردشان در اپلیکیشن های مورد مطالعه معرفی شده است. یافته ها: با بررسی های انجام شده می توان گفت عناصر بصری به کار گرفته شده در اپلیکیشن های مورد بررسی متناسب با ادراک بصری کودکان هستند. کیفیات بصری در راستای ایجاد آرامش و آمادگی ذهنی برای درک مفاهیم آموزشی به کار گرفته شده اند. در ترکیب بندی ها از ایجاد تنش بصری جلوگیری شده که با شاخص های ادراکی کودکان منطبق است.