شخصی سازی یادگیری

هدف اصلی این پژوهش، بررسی فعالیت های جاری معلمان برای شخصی سازی یادگیری دانش آموزان در دوره دوم ابتدایی نظام آموزشی ایران در سال تحصیلی 98-1397 بود. این پژوهش از نوع پژوهش کیفی و با روش نظریه داده بنیاد انجام شد. جامعه آماری شامل معلمان دوره دوم ابتدایی شهر بیرجند هستند که شیوه انتخاب آنها هدفمند بود. در مجموع با 22 نفر از معلمان مصاحبه شد و به اشباع نظری رسید. ملاک انتخاب 22 نفر اصل اشباع نظری بوده است. داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختارمند در طی سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و انتخابی صورت گرفت و با استفاده از نرم افزار مکس کیودا تحلیل شد. یافته ها در قالب مدل مفهومی به این صورت شکل گرفت: شرایط علی (موجبات و فرصت ها)؛ عوامل محوری (عناصر شخصی سازی یادگیری)؛ راهبردها (اقدامات کاربردی معلمان)؛ عوامل زمینه ای (زیرساخت-ها)؛ عوامل مداخله گر: تسهیلگرها (پشتیبان کننده ها) و محدودکننده ها (فاصله معلمان با عملکرد حرفه ای)، و در نهایت پیامدها (نتایج شخصی-سازی یادگیری) می باشد. برای روایی و پایایی از روش لینکلن و گوبا که شامل: اعتبار، اعتماد، تأییدپذیری و انتقال پذیری است، استفاده شد. و از نظر روایی و پایایی مورد تأیید قرار گرفت. در پایان یافته های پژوهش نشان داد معلمان دوره دوم ابتدایی، با عملکرد حرفه ای برای شخصی سازی یادگیری دانش آموزان، فاصله زیادی دارند و همچنین معلمان آموزش های لازم را در این زمینه دریافت نمی کنند.

دو هدف عمده از پژوهشِ حاضر واکاوی راهبردهای آموزش اصیل و اولویت بندی این راهبردها در بافت مدارس ابتدایی است. برای شناسایی راهبردهای آموزش اصیل از روش گروه های کانونی مجازی استفاده شد. به این منظور با استفاده از رویکرد هدفمند و ازطریق روش نمونه گیری گلوله برفی سه گروه کانونی پنج نفره از متخصصان تعلیم وتربیت (به جز گرداننده جلسه) انتخاب و بررسی شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات در این بخش مصاحبه غیرساختاریافته بود و تحلیل مصاحبه ها در دو سطح مفاهیم فرعی و مفاهیم اصلی صورت گرفت. درنهایت اعتبار تحلیل ها ازطریق شناخت بازخورد گروه کانونی و مثلث سازی تحلیل گر تأیید شد. همچنین برای اولویت بندی راهبردهای آموزش اصیل از روش تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد. به این منظور، بیست نفر از معلمان خبره به صورت هدفمند و با استفاده از روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب و بررسی شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه مقایسه های زوجی مشتمل بر پنج ماتریس مقایسه دوبه دو بود که از دل تحلیل مصاحبه ها در بخش قبلی بیرون آمدند. نرخ ناسازگاری هریک از ماتریس های پنج گانه کمتر از 0/1 بود و لذا از اعتبار مقایسه ها اطمینان حاصل شد. درنهایت برای تجزیه وتحلیل داده ها به شاخص هایی همچون میانگین هندسی و بردار ویژه استناد شد. نتایج این پژوهش شناسایی و اولویت بندی 35 راهبرد آموزش اصیل بود که این راهبردها در چهار مؤلفه دسته بندی شدند. براین اساس مهم ترین راهبردهای کلی آموزش اصیل به ترتیب عبارت از «فرصت های کسب تجارب آموزشی اصیل»، «سنجش یادگیری»، «شخصی سازی یادگیری»، و «اصالت معلم» بودند.