تفسیر مدیریتی

قرآن کتاب هدایت است و برای سعادت انسان در تمام دوران بشریت تقدیم شده است. این ویژگی بی همتای قرآن نیازمند آن است تا در عرصه های گوناگون علمی و عملی حیات آدمی تبلور یابد. یکی از این عرصه ها مدیریت است که نقش مهمی در پیشرفت و بقای جوامع داشته و دارد. در قدم نخستین ضابطه مند سازی تفسیر مدیریتی قرآن از ضرورت ها است. هدف پژوهش حاضر؛ استخراج و تبیین مبانی تفسیر مدیریتی قرآن، همچون تبار (گرایش) شناسی، مبانی عام و خاص تفسیر مدیریتی قرآن، رویکردها و روش هاست که با شیوه توصیفی تحلیلی، به روش اسنادی از منابع و پژوهش های قرآنی انجام شده است. پیوستگی این علم با تفسیر علمی و دارا بودن مبانی خاصی مانند وجود آموزه های مدیریتی در قرآن، معطوف به رفتار بودن آیات قرآنی، مرجعیت و نجات بخشی قرآن در شرایط بحرانی و وجود دو روش صحیح استخدام علوم در فهم آیات مدیریتی و نظریه پردازی های مدیریتی بر اساس آیات قرآن و دو روش غلط استخراج همه مسائل مدیریتی از قرآن و تحمیل و تطبیق نظریات مدیریتی بر قرآن از یافته های این پژوهش است.

مقوله تدبیر، از جمله مؤلفه های شاخص در حیات اجتماعی انبیا و اولیای الهی به شمار می آید. خداوند، با توجه بر جایگاه بی بدیل آن در نیل به سعادت یا هلاکت انسان، الزامات راهبردی مختلفی را جهت نیل به اهداف و موفقیت آنان در برنامه ریزی های بلند مدت و بهبود آن، در لابلای آیات قرآن بیان فرموده است. تحلیل و تبیین مؤلفه های اداره امور در زندگی اجتماعی انبیا برای نیل به اهداف الهی و انسانی، حائز اهمیت فراوان است که در پژوهش های محققان مشاهده نمی شود. یافته های پژوهش با روش توصیفی - تحلیل مضمون و درون متنی در آیات قرآن، معطوف به این حقیقت مهم است که در امر مدیریت اجتماعی، مؤلفه هایی مهم و راهبردی وجود دارد که می توان با التزام نظری و عینی به هر یک از آن ها، هم مدیریت اسلامی را به نمایش گذاشت و هم جامعه اسلامی را در نیل به اهدافش کمک نمود. در نتیجه می توان مدعی شد که برای نیل به اهداف مطلوب، شناخت محورهای مذکور و عمل به آن ها از لوازم لاینفک تدبیر و مدیریت اسلامی به شمار می آید.