اهل کساء

حدیث اسلامی خاصّه روایات سیره پیامبر (ص)، همواره مورد توجه خاورشناسان بود است و در چند دهه ی اخیر نیز توجه به این قبیل پژوهش ها،گسترش یافته است. مقاله ی «سیره اهل کساء: منابع قدیمی شیعی راجع به سیره حضرت محمد(ص)» نوشته ماهر جرار با نگاهی متفاوت و از دریچه ی منابع اولیه ی شیعه، در پی بررسی منابع قدیمی در خصوص سیره پیامبر(ص) برآمده است. دلیل پرداختن وی به موضوع مذکور، از آن جهت است که هیچ یک از پژوهش های انجام شده توسط خاورشناسان، در خصوص سیره پیامبر(ص) از آغاز قرن بیستم به بعد، به طور ویژه منابع سیره و مغازی شیعی را مورد بررسی و دقت نظر قرار ندادند. پژوهش پیش رو با رویکرد تحلیل انتقادی برخی آسیب های روشی، مبنایی و غایی مقاله جرار را استخراج کرده است، از جمله آسیب های روشی، جایگزینی روش بازیابی منابع با روش بازسازی منابع، عدم ارائه ملاک در گزینش افراد، تتبع ناقص در منابع پژوهش؛ آسیب های مبنایی اتهام عدم اهتمام شیعیان در سیره نگاری، محدود نمودن منابع متقدّم شیعی در باب سیره، تحوّل و تطوّر متون روایی در جریان انتقال حدیث و در نهایت از نگاه سوگرانه جرار به منابع شیعی می توان به عنوان آسیب غایی یاد کرد. وجه قوت اثر جرار پرداختن گشودن بابی برای سایر پژوهشگران در این حوزه مطالعات شیعه است.

یکی از دلایل شیعه بر امامت امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب(ع) و جانشینی بلافصل ایشان از پیامبر اکرم(ص) استناد به آیه 33 سوره احزاب (آیه تطهیر) است. علمای شیعه در تحلیل این آیه معتقدند اهل بیت پیامبر(ص) که عبارت اند از امیرالمؤمنین، حضرت فاطمه، امام حسن و امام حسین(ع)، همگی معصوم اند و عقل می گوید که امام امت باید معصوم باشد؛ پس جانشین پیامبر اکرم(ص)، امیرالمؤمنین(ع) است. یکی از علمای معاصر که به این استدلال اشکال کرده و به زعم خود آن را مخدوش نموده، آقای فیصل نور در کتاب «الامامه و النص» است. او در معنای اهل بیت، عصمت، اراده تکوینی، دخول سایر ائمه در آیه، امامت حضرت زهرا (س) و... اشکالاتی را وارد می کند. این نوشتار با استفاده از منابع شیعه و اهل سنت و با روشی توصیفی تحلیلی و با رویکردی انتقادی و به شیوه کتابخانه ای، می کوشد اشکالات مطرح شده را یک به یک پاسخ دهد و استدلال شیعه را بدون خدشه و محکم معرفی کند.