هنرتعاملی

لباس هوشمند متناسب با تحولات فکری و علمی بشر در دوران معاصر از جایگاه ویژه ای برخوردار شده است. اهمیت این نوع لباس ها به گونه ای است که مهندسین و هنرمندان به کمک دیگر متخصصین حوزه نساجی و پزشکی و ... همه با هم برای نیازهای مختلف جامعه از این نوع لباس ها طراحی می کنند. ازاین جهت این لباس ها به دو صورت کاربردی و زیباشناسانه در این پژوهش مورد مطالعه قرار گرفت. هدف اصلی در پژوهش حاضر این بود که چه ارتباطی میان لباس هوشمند به عنوان متغیر اول و تعامل به عنوان متغیر دوم وجود دارد که ازاین رو با استفاده از روش مطالعات کتابخانه ای و با اتخاذ رویکرد کیفی به روش توصیفی تحلیلی مبتنی بر داده های متنی و تصویری لباس های هوشمند در دو حوزه علمی و آثار هنری مورد تحلیل محتوایی قرار گرفته اند که مسئله اصلی یعنی عملکرد هر کدام از لباس های هوشمند از منظر تعامل با مخاطب مورد کنکاش قرار گیرد و پاسخی به سؤال اصلی پژوهش باشد که لباس هوشمند دارای چه ویژگی هایی است و نقش تعامل در آن چیست؟ ازاین رو یافته های پژوهش نشان داد به طورکلی لباس های هوشمند مرتبط با عصر تکنولوژی و یا استفاده از علم الکترونیک و مکانیک نمی باشد و این مقاله صرفاً مبتنی بر تحولات تکنولوژی در عصر حاضر به لباس هوشمند اضافه شده است لباس های هوشمند بر روی حواس انسان تاثیر می گذارند بنابراین آنچه به عنوان نتیجه نهایی در این پژوهش رقم خورد بدین گونه است که لباس هوشمند در تعامل با مخاطب گاهی در روبروی مخاطب و گاه ی بر روی بدن مخاطب قرار می گیرد و در هر دو صورت گاهی به صورت علمی خواسته ای از نیازهای انسانی را پاسخ می دهد و یا در خدمت هنرمند ایده و یا فکر هنرمند را در قالب آن پیام هوشمند ارائه می دهد بنابراین لباس هوشمند لباسی نیست که صرفاً در حوزه طراحی لباس قرار گیرد و از سه حوزه طراحی لباس، هنر و علم کمک میگیرد تا در نهایت نیاز خواسته شده را برطرف نماید.

در طول تاریخ حیات فلسفی هنر، برخی از فیلسوفان نظیر کانت ، شیلر و ویتگنشتاین از تمثیل «بازی» در تبیین دیدگاه های فلسفی و زیباشناسانه خود استفاده کرده اند؛ اما بیشتر این اندیشمندان بر جنبه سوبژکتیو و ناظر به سوژه تأکید دارند. دراین میان، گادامر کوشید تا جنبه مشارکت و درگیری دو طرفه در تجربه هنری در یک کل را، با بهره گیری از مفهوم «بازی» نشان دهد و از سوی دیگر منظر سوبژکتیو و شناخت شناسی مدرن را، در سپهر هنر بزداید. گادامر برای ملموس ساختن ویژگی های هستی-شناختی بازی نزد مخاطبان، شاخصه های یاد شده را در بستر هنرهای نمایشی مطرح کرده است. پژوهش حاضر با هدف امکان سنجی گسترش مفهوم بازی در هنرهای تعاملی، که در آن رابطه مخاطب و اثر، وارد مرز جدیدی از مشارکت می شود، شکل گرفته است. این تحقیق با بهره گیری از روش توصیفی-تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه ای درصدد است تا نظرات هرمنوتیکی گادامر درباره وجه «بازی مند» اثر هنری را بر بستر هنرهای تعاملی بگستراند؛ از این رو مفاهیم یاد شده را در چیدمان تعاملی Onde Pixel در نمایشگاه سال 2016 میلان، بررسی کرده و به این نتیجه دست یافت، آن چه از مفاهیم بازی در اثر هنری در آرای گادامر مشهود است، در بستر مفهومی هنر تعاملی نیز قابل تعمیم است.

هنر تعاملی شاخه ای از هنر جدید است که اساس آن بر تعامل مخاطب با اثر هنری، هنرمند و نیز دیگر مخاطبان است. در این ژانر هنری مخاطب از حالت انفعالی خارج شده، در فرایند خلق اثر هنری بنا به اندیشه و سلیقه خود، نقش آفرینی می کند. بنابراین اثر هنری در هنر تعاملی ترکیبی از صداها و اندیشه های مخاطبان است که با سهیم شدن در تجربه ای مشترک و در چارچوب طرح ریزی شده آن با یکدیگر به تعامل و گفت وگو می پردازند. این ویژگی ها در هنر تعاملی قابل انطباق با اندیشه های میخائیل باختین است که به اهمیت مخاطب و مشارکت او در تولید اثر اشاره دارند. هدف این پژوهش ارزیابی ویژگی های هنر تعاملی و جایگاه مخاطب در آن، مطابق با اندیشه های باختین است. این پژوهش در جستجوی پاسخ این پرسش ها است: رابطه هنر تعاملی با اندیشه های باختین چگونه است؟ براساس این رابطه، نقش و جایگاه مخاطب در ایجاد اثر هنری تعاملی چگونه تبیین می شود؟ این پژوهش با هدف بنیادی و روش تحلیلی تطبیقی انجام شده و تجزیه و تحلیل داده ها نیز به - صورت کیفی صورت گرفته است. در بیان نتایج آن می توان گفت مشارکت و حضور مخاطب در هنر تعاملی، تنها یک رویداد ذهنی نیست، بلکه بخشی جدایی ناپذیر از فرایند آفرینش هنری است که بر خروجی آن نیز تأثیر می گذارد و اثر هنری تعاملی، بنا به مشارکت و تعامل مخاطبان و دریافت کنندگان آن با اثر، هنرمند و دیگر مخاطبان واجد ویژگی های دیگربودگی، چندصدایی و گفت وگومندی است.