عدالت بین فردی

هدف مطالعه حاضر بررسی ویژگی های روانسنجی (پایایی و روایی سازه) مقیاس عدالت سازمانی 20 ماده ای کالکوئیت (2001) بود. در این پژوهش 355 نفر از کارکنان ستادی دیپلم به بالای سازمان آب و برق خوزستان به روش تصادفی طبقه ای گزینش شدند. نتایج همسانی درونی کل مقیاس و عامل های چهارگانه استخراج شده همگی در حد قابل قبول بودند. همبستگی بین هر یک از ماده های مقیاس با نمره کل از 23/0 تا 72/0 متغیر و همگی معنی دار بودند. ساختار عاملی اکتشافی با روش چرخش مایل در مقیاس عدالت سازمانی، همانند پرسشنامه اصلی، چهار عامل را به دست داد که روی هم %72/64 واریانس مقیاس تبیین کردند. افزون بر این، کلیه ماده ها به استثنای یک ماده به طور معنی داری روی عامل مربوط به خود بار گذاشتند. تحلیل عامل تاییدی روی 19 ماده باقیمانده نشان داد مدل چهار عاملی با دو اصلاح نسبت به مدل های یک، دو و سه عاملی با داده ها برازش بهتر دارد. ضریب روایی ملاکی همزمان از طریق همبستگی بین هریک از عامل ها با متغیر ملاکی که به لحاظ نظری به آن مربوط بود، معنی دار بودند. به طور اخص، عدالت توزیعی با ابزاری بودن، عدالت رویه ای با تعهد گروهی، عدالت بین فردی با رفتار یاری رسانی و عدالت اطلاعاتی با عزت نفس جمعی همبسته بودند. در مجموع، یافته های حاصل از این پژوهش نشان داد که مقیاس عدالت سازمانی چهار عاملی را می توان برای بررسی و تشخیص نقطه نظرات کارکنان سازمان های دولتی و خصوصی در برقراری و ایجاد عدالت در ابعاد مختلف مورد استفاده قرار داد.

تمایل روزافزون به مباحث مربوط به سازمان های نوظهور و آوازه بسیار آنها، مدیران بسیاری از سازمان های امروزی را به سوی استقرار یکی از انواع آن سوق داد و بسیاری نیز مدعی نیل به موفقیت در ایجاد سازمان های مذکور هستند. وجود شاخص هایی برای تأیید یا رد صحت ادعاهای مذکور، یکی از موضوع هایی است که باعث می شود مدیران از نمادینه کردن مفاهیم اجتناب کنند و به سوی نهادینه کردن آنها گام بردارند. سازمان عدالت محور یکی از انواع سازمان های جدید و پرطرفدار کنونی است که در معرض این آسیب قرار دارد. هدف پژوهش حاضر، طراحی الگویی برای ارزیابی میزان استقرار عدالت در سازمان بود که با استفاده از وجوه چهارگانه سازمان در الگوی کارت امتیازی متوازن کاپلان و نورتون تحقق می یافت. در پژوهش حاضر با استفاده از ادبیات پیشین، شاخص های ابعاد عدالت سازمانی استخراج گردید و به طور فرضی، هر یک از ابعاد عدالت سازمانی متناظر با یک منظر از مناظر سازمان در کارت امتیازی (رشد و یادگیری، فراگردهای داخلی، مالی و مشتری) در نظر گرفته شد. سپس برای تعیین اینکه هر یک از شاخص های عدالت به کدام منظر تخصیص یابد، پرسشنامه ای طراحی گردید و در اختیار خبرگان و اساتید رشته مدیریت در دانشگاه های تربیت مدرس، تهران، امام صادق (ع) و پیام نور قرار گرفت. انتخاب اساتید با روش گلوله برفی انجام شد و در نهایت، از بین اساتید منتخب، هجده نفر به پرسشنامه ها پاسخ دادند. پس از برگزاری دو دور دلفی و کسب ضریب توافق کندال قابل قبول، اشباع نظری حاصل و چارچوب ارزیابی عدالت سازمانی طراحی گردید. پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع پژوهش های کاربردی توسعه ای، به لحاظ نحوه گردآوری داده ها، توصیفی و به لحاظ راهبرد، از نوع دلفی است. همچنین به لحاظ تمرکز بر سازمان ها و ویژگی های سازمان عدالت محور، بر سطح کلان سازمانی دلالت دارد و نتایج حاصل از آن در سطح کلان سازمان، استنادپذیر است.

امروزه بحث جهانی شدن و افزایش رقابت، کیفیت و غیره، دولتها و سازمانها را با چالشهای جدیدی روبرو نموده است. از جمله راههای مقابله با این چالشها، متوسل شدن به کارآفرینی و توسعه آن از طریق شرکتهای کوچک است که با مشخصات مربوط به خود نقش اساسی در اقتصاد کشورها برعهده دارند. مطالعات نشان می دهد این شرکتها نیز برای فعالیت با مشکلاتی روبرو هستند. از طرفی کارآفرینی به دست نیروی انسانی سازمان صورت می گیرد و یکی از موضوعاتی که همواره همراه انسان بوده و هست، بحث عدالت است. مطالعه عدالت در سازمانها که عدالت سازمانی نامیده می شود، دارای ابعاد چهارگانه عدالت توزیعی، عدالت رویه ای، عدالت بین فردی و عدالت اطلاعاتی می باشد. در این تحقیق کارآفرینی سازمانی و عدالت سازمانی به ترتیب متغیر مستقل و وابسته فرض شده اند و رابطه هریک از ابعاد عدالت سازمانی با کارآفرینی سازمانی در شرکتهای کوچک مورد سنجش قرارگرفته است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها نشان می دهدکه همه ابعاد چهارگانه عدالت سازمانی دارای رابطه معنادار و مثبت با کارآفرینی سازمانی در شرکتهای مذکور می باشند و در این راستا پیشنهاداتی نیز ارائه گردیده است.

با توجه به نقش سازنده دانشگاه در جامعه و اهمیت موضوع عدالت و اخلاق ؛ مطالعه ای با هدف طراحی سازه عدالت اخلاق محور در دانشگاه آزاد اسلامی انجام شد. مطالعه حاضر کاربردی و جامعه آماری  بر اساس نمونه گیری قضاوتی 20 نفر از خبرگان حوزه اخلاق و عدالت سازمانی بودند. با استفاده از روش دلفی فازی و مبانی نظری شاخص ها و ابعاد شناسایی و در اختیار خبرگان قرار داده شد. پس از بررسی نظرات خبرگان 11 شاخص عدالت توزیعی؛ هشت شاخص عدالت مراوده ای، هشت شاخص عدالت رویه ای، چهار شاخص عدالت اطلاعاتی، پنج شاخص عدالت ارتباطی، شش شاخص عدالت بین فردی  و سه شاخص عدالت زبانی به عنوان شاخص های نهایی تایید شدند. بر اساس نظرات و میانگین های وزنی؛  مهم ترین گروه شاخص ها بعد عدالت اطلاعاتی، و پس از آن به ترتیب بعد عدالت مراوده ای؛ عدالت رویه ای؛ عدالت توزیعی؛ عدالت ارتباطی؛ عدالت زبانی و در نهایت عدالت بین فردی قرار داشتند. بر اساس نتایج مهم ترین نوع عدالت محور مورد نیاز در دانشگاه آزاد عدالت اخلاق محور بر پایه مبانی دینی و فرهنگی جامعه است . لذا باید سازوکارها و بسترهای لازم برای اجرا و پیاده سازی ابعاد هفت گانه عدالت اخلاق محور در سازمان صورت بگیرد.