حروف نگاری

بیان مسئله: استعاره در دهه های اخیر در زمینه های گوناگون از زبان و ادبیات گرفته تا فلسفه و زیبایی شناسی، موردمطالعه قرار گرفته است. مطالعات استعاره تاکنون با رویکردهای مختلف معناشناسانه، شناختی، عملگرا و بدیع انجام شده اند. بااین وجود پژوهش های اندکی به بررسی حضور انواع استعاره و بیان استعاری در رسانه های هنری مختلف پرداخته اند. پوستر به عنوان یکی از پرکاربردترین رسانه های هنری، از ابتدا شامل عناصر تصویری و نوشتاری بوده است. طراحان همواره این عناصر را به صورت مکمل در یک اثر به کار می برده است. اما نکته قابل توجه این است که طراحان معاصر به ویژه در دهه 90، با حذف تصویر از پوستر و به کاربردن نوشتار به عنوان عنصر اصلی، بیشتر به طراحی پوستر های نوشتار-محور روی آورده اند. حضور نوشتار به عنوان سوژه اصلی در اثر را می توان از منظر انواع روابط استعاری که با مفهوم پوستر ایجاد می کند موردمطالعه قرار داد. هدف مقاله: هدف از این مقاله تحلیل استعاری نوشتار فارسی و یافتن روابط استعاری میان نوشتار و دیگر عناصر تصویری از طریق تحلیل «بیان استعاری واسازی» در حروف نگاری پوسترهای فارسی دهه 90، به ویژه پوسترهای نوشتار-محور گالری طراحان آزاد بوده است. سؤال مقاله: ا ستعاره واسازی چه بیان هنری در حروف نگاری پوستر می یابد؟ روش تحقیق: در این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده، اطلاعات و داده های مورداستفاده از منابع کتابخانه ای جمع آوری شده است. نتیجه گیری: در نهایت نتایج حاصل از تحلیل آثار نشان داد که می توان «بیان استعاری واسازی» را به عنوان یک الگوی پرکاربرد توسط طراحان معاصر به شمار آورد. بیان استعاری واسازی موجب تغییر شکل نوشتار به نفع معنا و ایده اصلی اثر شده و نوشته را از ساختار اصلی و کلیشه ای خود خارج می کند. در واقع می توان شناسایی سوژه شدن حروف در طراحی نوشتار و ازهم پاشیدگی حروف در جریان بازنمایی مفاهیم دیگر را از مهم ترین نتایج مقاله حاضر به شمار آورد.

   تحقق نسبی ایده ی دهکده ی جهانی در کنار بار هژمونیک مبتنی بر فن آوری کشورهای غربی، فرهنگ و به تبع آن نوع نوشتار کشورهای در حال توسعه از جمله کشور ما را در آستانه ی تهدیدی جدی قرار داده است. این گونه جوامع، برای بقای نوع نوشتار خود، باید شاخصه های گوناگون آن را مورد تحلیل و بررسی قرار دهند و با آسیب شناسی و به روز رسانی، سعی در انطباق آن با معیارهای روز نمایند. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و با هدف آسیب شناسی نظام های فاصله گذاری در تایپ فِیس های فارسی تدوین شده است. بدین منظور ابتدا نظام های فاصله گذاری محورهای عرضی و طولی و زیرمجموعه های آنها تعریف شده اند و سپس با تحلیلی قیاسی، عملکرد آنها در تایپ فیس های فارسی با دو سنجه ی قواعد خوشنویسی اسلامی- ایرانی و نیز مبانی حروف نگاری غربی مورد ارزیابی قرار گرفته است. مشکلاتی که تایپ فیس های فارسی در این حوزه با آن مواجه هستند را می توان به دو دسته ی مشکلات “ساختاری” و “ترسیمی” دسته بندی نمود. برای بهبود عملکرد و مرتفع نمودن این مشکلات، انطباق صرف با هیچ یک از دو مولفه ی مذکور به تنهایی بسنده نمی کند. برای رفع این آسیب ها، طرّاحان باید با آگاهی به هر دو مولفه و به کار بستن توأمان آنها، اقدام به طراحی حروف و تعریف نظام های فاصله گذاری نمایند

از زمان شکل گیری طراحی گرافیک مدرن در ایران، عوامل و زمینه های متعددی در پیشبرد این رشته و کاربست حروف نگاری در آثار هنرمندان دخیل بوده است. در این راستا، گفتمان های مختلفی ازجمله انتقادی، فرهنگی و اجتماعی تأثیر بسزایی در معناسازی و شکل گیری آثار حروف نگاری داشته اند. اگر اعلان های حروف نگاری را به مثابه تولیدی گفتمانی در نظر بگیریم، در یک سوی آن هنرمند به عنوان تولیدکننده و در سوی دیگر مخاطبان قرار دارند که معنای موردنظر طراح را درک و دریافت می کنند. هدف این تحقیق، شناسایی خواستگاه اجتماعی نشانه های اعلان های حروف نگاری موزه آنلاین طراحان گرافیک ایران در دهه نود و نحوه بازنمود گفتمان هویت فرهنگی در این اعلان هاست. برای تحلیل گفتمان فرهنگی اعلان های حروف نگاری موزه آنلاین طراحان گرافیک ایران از ترکیب دو روش تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف و نشانه شناسی کرس و لیوون استفاده شده است. سؤالات این مطالعه عبارت اند از: 1. هنرمندان حروف نگار دهه نود چه رویکردی نسبت به هویت فرهنگی داشته اند؟ 2. نگرش های تأثیرگذار بر انتخاب رویکرد اجرایی هنرمندان کدام اند؟ تحقیق حاضر ازنظر هدف، بنیادی و از حیث روش، توصیفی-تحلیلی است. جمع آوری اطلاعات از طریق مطالعات اسنادی و کتابخانه ای صورت گرفته و روش تجزیه وتحلیل اطلاعات از نوع کیفی است. بر اساس نتایج حاصل از تحقیق، می توان گفت شکل گرایی در این دهه به ضرورتی تبدیل شده تا طراحان حروف را از یکدیگر متمایز کنند، گویی این هنرمندان توجه به شکل حروف را جزئی از اسلوب آفرینش نوگرایی می دانند؛ به بیان دیگر برای طراح حروف دهه نود، محتوا مؤلفه ضروری طراحی حروف نیست؛ زیرا شکل و ظاهر رسالتش را در خلق لذت بصری حروف به اتمام رسانده است. هنرمند با بهره وری غیر چشمگیر از مؤلفه های فرهنگی و تاریخی ایران، قصد دارد فصلی تازه از هنر مدرن را آغاز کند. او در این دهه، دیگر قصد توقف در لحظه تاریخی را ندارد و برای به تصویر کشیدن و ارائه هنر طراحی حروف خود تلاش می کند، نه اینکه به حواشی فرهنگی میدان دهد و به عنوان فعال فرهنگی، با خلق حروفی که پاسخ گوی نیاز های اجتماعی و فرهنگی هستند، به کار خود ارزش فرهنگی می دهد و در این فرایند اجتماعی، به عنوان مبلغ و تولیدکننده حروف ناب با ظاهر انتزاعی و شکل گرا، نقش بسزایی در اقتصاد هنر دارد.