ظهور مهدی

 شاعران فارسی زبان با دلبستگی به دین اسلام تمدنی اسلامی– ایرانی را پایه گذاری کردند که آموزه های دینی معطوف به انتظار در شعر کهن فارسی توسط این شاعران متجلی شده است. در این پژوهش با استخراج اشعار با مضامینی پیرامون مفاهیم آخرالزمانی شامل مقولاتی چون: دجال، رجعت، امامت و ... در محدوده زمانی قرن پنجم الی دهم هجری قمری، یک طبقه بندی از اشعار ارائه شد و سپس با توجه به تفسیرهای ادبی، سیمای موعود، نشانه های ظهور و ویژگی های عصر ظهور با تطبیق بر آیات و روایات در شعر فارسی به شیوه توصیفی - تحلیلی ارائه گردید. نتایج حاکی از آن است که اشارات شاعران در اشعار به مسأله موعود ریشه روایی دارد، دیدگاه شاعران جنبه عقلانی داشته و مبتنی بر احادیث و آیات قرآنی است که مورد تأیید علمای شیعه و سنی نیز می باشد، شعر شاعران با موضوع مهدویت در گذشت قرن ها، فرهنگی با عنوان شعر مهدوی را به وجود آورده است و تمدنی عظیم و اسلامی را بنیاد گذاشته است.

خسف شهر بصره، به عنوان یکی از رویدادهایی که در آخرالزمان رخ می دهد، از روایات مورد توجه محدثان از قرون اولیه صدر اسلام به بعد بوده است. خسف به معنای فرورفتن، تاریکی و ناپدید شدن؛ یکی از نشانه های حتمی ظهور در روایات شمرده شده است. در مورد خسف بصره سه گونه روایت نقل شده است: 1. خسف بصره هم زمان با خسف برخی از شهرهای دیگر؛ 2. خسف بصره به تنهایی؛ 3. غرق شدن شهر بصره در آب. براساس این روایات شهر بصره پس از خسف ویران و نابود می شود. موضوع این روایت نخستین بار در نهج البلاغه آمده است. تعداد قابل توجهی از منابع روایی اهل سنت و  برخی از منابع شیعی  بدون توجه به معیارهای اعتبارسنجی، این روایات را نقل کرده اند. امروزه نیز برخی درصدد اعتبار سنجی برخی علایم ظهور از جمله خسف بصره برآمده اند ولی هیچکدام بررسی جامع و کاملی در این زمینه ارائه نداده اند. این تحقیق درپی پاسخ به این سؤال است که روایات خسف بصره چه مقدار اعتبار داشته و می توان بر آن ها تکیه کرد؟ در این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی به این مهم پرداخته شده است. ضعف سند از عمده اشکالاتی است که این روایات از آن رنج می برند. نتایج به دست آمده از بررسی این روایات نشان می دهد بیشتر آن ها از نظر سند ضعیف بوده و نمی توان به آن ها استناد کرد.