مطالب مرتبط با کلیدواژه

مصباح یزدی


۲۱.

اصل اولویت در تربیت اسلامی، از منظر علامه مصباح یزدی(ره)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: تربیت اسلامی اصل تربیتی اولویت مصباح یزدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۱ تعداد دانلود : ۱۸۷
هرچند در مقام تربیت، شناسایی و تشخیص اولویت و عمل بر طبق آن ضروری است و اینکه ملاک های تشخیص اولویت های تربیتی چیست؟ با چه ابزارهایی قابل تشخیص است و براساس ملاک های فوق، اولویت های مهم تربیتی کدام است؟ سؤالاتی است که این نوشتار با روش توصیفی و تحلیلی، درصدد پاسخگویی به آنها از منظر علامه مصباح یزدی(ره) است. نتایج تحقیق حاکی از این است که برای تعیین اولویت های تربیتی، ملاک هایی همچون میزان تطابق با اهداف مطلوب، تأثیرگذاری در زندگی و ارزشمندی کمّی و کیفی مطرح است. برای تشخیص ملاک های اولویت، می توان از نیروی عقل و آموزه های دینی مدد گرفت، ولی در صورت عدم تخصص در این زمینه، می توان با استفاده از روش عقلاییِ رجوع غیرمتخصص به متخصص، ملاک های اولویت را در جنبه های گوناگون تربیت تشخیص داد. همچنین، از بین اولویت های گوناگون تربیتی، موارد زیر از منظر علامه مصباح یزدی(ره) مورد توجه ویژه قرار گرفته اند: اولویت بُعد شناختی بر ابعاد گرایشی و رفتاری، اولویت تربیت معنوی بر تربیت مادی، اولویت عمل به واجبات بر عمل به مستحبات و اولویت پیش گیری بر درمان.
۲۲.

نقش روش تغییر موقعیت در تربیت اخلاقی از منظر علامه مصباح یزدی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: روش تربیتی تغییر موقعیت تربیت اخلاقی مصباح یزدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۰ تعداد دانلود : ۱۴۰
گزینش موقعیت برتر و قرار گرفتن در آن، از روش های مؤثر تربیتی محسوب می شود. درخصوص تأثیرات روش «تغییرِ موقعیت» در تربیتِ اخلاقی، این پرسش مطرح است که این روش چه تأثیری در پیشگیری و درمان آسیب های اخلاقی و نیز رشد معنوی و اخلاقی دارد؟ همچنین در هریک از حوزه های سه گانه فوق چه راهکارهایی در منابع اسلامی ارائه شده است؟ هدف از پژوهش حاضر، پاسخ به پرسش های فوق از منظر علامه مصباح یزدی(ره) است. روش تحقیق «توصیفی تحلیلی» بوده و گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای انجام شده است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که براساس روش «تغییرِ موقعیت»، راهکارهای «سیر در آفاق»، «انجام مناسکِ عبادی»، «فرار از موقعیتِ آسیب زا»، «پرهیز از همنشینی با هواپرستان» و «فاصله گرفتن از موقعیت های زمینه سازِ گناه» به منظور پیشگیری از بروز آسیب های اخلاقی تأثیرگذارند. همچنین برای درمان انحرافات اخلاقی از «انجام مناسکِ عبادی»، «همنشینی با صالحان» و «هجرت از موقعیتِ گناه» استفاده می شود. برای رشد اخلاقی نیز «انجام مناسکِ عبادی»، «همنشینی با صالحان» و «حرکت در مسیرِ معنویت» نمونه هایی از کاربرد این روش محسوب می شوند.
۲۳.

بررسی و تحلیل شیوه خودتربیتی از دیدگاه علامه مصباح یزدی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: تربیت خودتربیتی خودسازی مصباح یزدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۵ تعداد دانلود : ۲۷۱
«خودتربیتی» یعنی: تربیت نفس خود. علامه مصباح به اقتضای دیدگاه فلسفی، اخلاقی و تفسیری خود، نظریه تربیتی ویژه ای را ارائه نموده که شیوه خودتربیتی نیز متأثر از آن است. به علت اهمیت موضوع خودتربیتی و به سبب جامع بودن اندیشه این دانشمند، بررسی و تحلیل این شیوه دارای اهمیت است. این تحقیق ضمن ارائه اندیشه تربیتی مشارالیه به صورت «توصیفی»، ابعاد گوناگون آن را به شیوه «تحلیلی» بررسی و واکاوی کرده و شواهدی از آیات قرآن برای این منظور ارائه داده است. از جمله یافته های پژوهش این است که در این شیوه، به پیش فرض های عقلی و منطقی و ویژگی های مشترک و اختصاصی انسان ها و همچنین به همه ابعاد نفس توجه شده است. با وجود پیچیدگی نفس، به وضوح ارتباط ابعاد نفس و جایگاه آنها مشخص است. نقطه ثقل در خودتربیتی، امیال و گرایش هاست و جایگاه عبودیت و دین مداری به خوبی در آن روشن است.
۲۴.

نظام سیاسی مطلوب در اندیشه سیاسی آیت الله مصباح یزدی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مصباح یزدی نظام سیاسی مطلوب اصالت وجود مدل تحلیل سیستمی مردم مشروعیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۹ تعداد دانلود : ۲۰۸
پژوهش حاضر می کوشد ضمن بازخوانی اندیشه و مواضع سیاسی آیت الله مصباح یزدی، به این پرسش اصلی پاسخ دهد که ساختار بینش سیاسی وی از چه مقوله هایی تشکیل شده و بر این اساس نظام حکومتی مورد نظر وی چه بوده است؟ طبق فرضیه پژوهش، مصباح یزدی در چهارچوب فلسفه اسلامی و مشخصاً حکمت متعالیه به ارائه نظام سیاسی مطلوب مبتنی بر تقدم دانش بر قدرت و اصالت وجود مبادرت ورزیده است. اندیشه ایشان بیش از اینکه منبعث از نگاه فقاهتی باشد، منبعث از نگاه فیلسوفانه وی است. پس بر اساس نوع نگاه خود درباره انسان و عقل، به ضرورت وحی و نبوت و از دریچه آن به رابطه دین و سیاست پرداخته است. برای بررسی این فرضیه از روش هرمنوتیک لئو اشترواس، یعنی توجه به نقش متن با استفاده از آثار دیگرش در فهم متن، استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که نقص انسان و عدم کفایت عقلی او برای تأمین سعادتش در نظر آیت الله مصباح یزدی، راه را برای حکومت ولایی در اندیشه ایشان باز نموده است.مشروعیت چنین حکومتی براساس نصب و اذن الهی می باشد و مردم، هرچند نقشی در مشروعیت بخشیدن به حکومت اسلامی ندارند، اما برپایی و تشکیل حکومت اسلامی، نیازمند همراهی و پذیرش مردم است.
۲۵.

استراتژی های پژوهشی ترکیبی در حکمت اسلامی؛ مطالعه موردی آموزش فلسفه استاد مصباح(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: روش شناسی استراتژی پژوهشی ترکیبی حکمت اسلامی مصباح یزدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۸ تعداد دانلود : ۱۲۵
یکی از مهم ترین مباحث در حوزه روش شناسی، بحث استراتژی های پژوهش است که پرداختن به آن در فلسفه اسلامی بدون سابقه است. می توان استراتژی های پژوهشی در فلسفه اسلامی را بر دو بخش بسیط و ترکیبی تقسیم نمود. استراتژی های پژوهشی بسیط عبارتند از استراتژی قیاسی، استراتژی تحلیلی، استراتژی استقرائی، استراتژی تفسیری و استراتژی شهودی. تحقیق حاضر پس از ارائه تعریف از استراتژی های ترکیبی، با استفاده از استراتژی تفسیری و روش تبیینی – تحلیلی درپی پاسخ به این مسئله است که استراتژی های پژوهشی ترکیبی استاد مصباح در حکمت اسلامی چگونه است. نتیجه اینکه، وی در حکمت اسلامی از استراتژی های ترکیبیِ تحلیلی-قیاسی؛ تحلیلی-قیاسی-تفسیری نوع دوم؛ تحلیلی-قیاسی-تفسیری نوع دوم-شهودی؛ تحلیلی-تفسیری نوع اول و دوم؛ تحلیلی-تفسیری نوع دوم؛ تحلیلی-تفسیری نوع دوم-استقرائی؛ و قیاسی-تفسیری نوع دوم استفاده نموده است.
۲۶.

وجود رابط و مستقل از دیدگاه علامه طباطبایی، استاد مصباح یزدی و استاد جوادی آملی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: وجود رابط وجود محمولی هلیات بسیطه هلیات مرکبه علامه طباطبایی مصباح یزدی جوادی آملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۴ تعداد دانلود : ۱۲۲
وجود رابط و قسیمِ آن، مستقل، ازجمله مسائل و محمولات فلسفه است که در حکمت متعالیه، هم در حوزه قضایا و هم در عالم اعیان درباره آن بحث و بررسی شده است. در عالم قضایا، وجود رابط، که حقیقت آن رابط و در غیر بودن است، اگر همان نسبت حکمیه باشد، به عنوان جزئی از هل مرکبه موجبه ضرورت دارد، اما اگر همان نسبت حکمیه نباشد، از لوازم قضیه خواهد بود که به تبع تصدیق و حکم، در ذهن نقش می بندد. در عالم اعیان، کلیه ممکنات، اعمّ از جواهر و اعراضِ وجودات، رابط اند و تنها حق تعالی است که مستقل لحاظ شده است. این مطلب اثر شگرفی بر دیگر مسائل فلسفی بر جای گذاشته و بررسی آن براساس نظریه علامه طباطبایی موضوع این مقاله  است.
۲۷.

تحلیل ترابط شرور ارزشی و کمال اخلاقی از منظر استاد مصباح یزدی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۷۵ تعداد دانلود : ۱۲۷
استاد مصباح یزدی به نقش آفرینی شرور ارزشی در کمال اخلاقی انسان تصریح می نماید. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی به دنبال پاسخگویی به سؤال «بین شرور ارزشی و کمال اخلاقی انسان چه رابطه ای وجود دارد؟» می باشد و یافته های تحقیق عبارتند از: در ایضاح مفهومی ایشان، معیار سنجش کمال و مصلحت، از ملاک فردی باید به ملاک عرفی و نوعی تغییر یافته و عرف بشری سنجه خیر یا شر قرار گیرد. وجود شرور ارزشی سبب می شود که در پرتو آزمایش های گوناگون دنیایی، ارزش ها، کارکرد خود را داشته و از این رهگذر انسان را در آگاهی یافتن از ارزش های خود، رسیدن به قرب الهی، بهره مندی از وحی، انتخاب درست، آزمایش و قطع وابستگیِ مذموم به دنیا یاری رسانند. این موارد همگی در قالب لطف الهی به بنده برای رسیدن به کمال اخلاقی که همان درک فقر مطلق موجودات در پیشگاه الهی، رفع حجب بین عبد و رب و قرب الهی است، تحلیل می شود.
۲۸.

علم دینی در مقام توصیف و توصیف؛ بازخوانی نظریه علم دینی استاد مصباح یزدی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مصباح یزدی علم دین ارزش علم دینی توصیف توصیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۶ تعداد دانلود : ۷۹
تفکیک معانی علم و دین و تعیین نسبت دقیق این دو حوزه، شرط لازم برای تنقیح معنا و ماهیت علم دینی از منظر استاد مصباح است. بیان جایگاه علم در منظومه علم دینی و فهم صحیح از تاثیرات دین و مبانی ارزش شناختی بر علم، افق هایی نوین در زمینه ارائه نظریات علمی و اعتبارسنجی نظرات مذکور پیش روی محققین می گشاید. تدقیق معنای علم و توجه به ساحت های مختلف علم، حیطه انتظارات و توانمندی های موجود در شکل گیری نظریات علمی را سامان بخشیده و به قضاوت صحیح از علم می انجامد. با استناد بر آراء استاد مصباح، آنچه بر شکل گیری نظریات علمی اثرگذار بوده و در این مقاله با عنوان دین و مبانی ارزش شناختی معرفی شده است، از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده، تعیین محدوده اثرگذاری هر یک شایان توجه است. به همین سبب در این مقاله به بیان تقریرهای موجود از این بحث و ذکر اشکالات موجود پرداخته شده است. استاد مصباح در بخش توصیفی علوم انسانی همانند بخش توصیه ای، قائل به اثرگذاری دین و مبانی ارزش شناختی است.
۲۹.

بررسی نقش آرمان های انقلاب اسلامی در تحقق تمدن اسلامی با تأکید بر نظرات علامه مصباح یزدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی آرمان های انقلاب تمدن اسلامی مصباح یزدی طبقه بندی آرمان های انقلاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۹۶
تاریخ نشان داده که تمدن اسلامی در گذر زمان، منشأ تحولات عظیمی در عرصه های گوناگون بوده و خدماتی که این تمدن به بشریت کرده حتی مورد اذعان دانشمندان غربی نیز می باشد. هرچند در سده های اخیر به سبب برخی عوامل موجب کندی حرکت تمدن اسلامی شده است، اما قرن اخیر، به ویژه شکل گیری انقلاب اسلامی را می توان نقطه خیزش جدیدی برای تمدن اسلامی به شمار آورد. در تحقیق پیش رو نویسنده به دنبال آن است که با روش توصیفی تحلیلی نشان دهد که از منظر علامه مصباح یزدی چگونه آرمان های انقلاب اسلامی می تواند در تحقق تمدن نوین اسلامی نقش داشته باشد. یافته های تحقیق نشان می دهد علامه مصباح با طبقه بندیی که از آرمان های انقلاب اسلامی ارائه می دهد، معتقد است برای تحقق تمدن اسلامی، سه گام اساسی «تبیین باورها و ارزش ها»، «نظام یافتگی» و «نهادسازی در جامعه» باید برداشته شود.
۳۰.

پژوهشی در آیات متشابه قرآن با تأکید بر دیدگاه آیت الله مصباح یزدی

کلیدواژه‌ها: محکم متشابه آیه هفتم سوره آل عمران مصباح یزدی ابن تیمیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۱ تعداد دانلود : ۸۷
قرآن کریم دارای امتیازات و اختصاصاتی است که آن را از دیگر کتب جدا می سازد. بهره گیری و دریافت معارف بلند این کتاب آسمانی که برای هدایت انسان ها نازل شده است در گرو مجموعه ای از امور است که هر کدام به گونه ای در فهم صحیح آن نقش دارد که از جمله این موارد آشنایی با محکم و متشابه است همانطورکه قرآن کریم در آیه هفتم سوره آل عمران، آیاتش را به این دو دسته تقسیم می کند، که در طول ادوار مختلف مورد توجه مفسران و قرآن پژوهان قرار گرفته است، فهمیدن دلایل، هدف و موارد این تقسیم، نقش مهمی در ترسیم مسیر اعتقادی و تصور درستی از محتوای ارزشمند این کتاب آسمانی خواهد داشت که پژوهش حاضر با روش توصیفی و تحلیلی با استناد به آثار آیت الله مصباح یزدی و نگاهی به نظرات ابن تیمیه، تحقیقی در این زمینه در اختیار علاقه مندان قرار خواهد داد که طبق نظر آیت الله مصباح یزدی، فواتح سوره ها و آیات دارای معانی متعالی، مصداق آیات متشابه هستند و فلسفه وجود این آیات را تعالی محتوا، تشابه طبیعی و تشابه عارضی می داند و ابن تیمیه نیز آیات صفات را از متشابهات می خواند و ضمن معنادار دانستن متشابهات، آنها را به معنای ظاهری حمل می کند. وی رویکردهای مواجهه با زبان دین را به اهل تجهیل، اهل تأویل و اهل تخییل تقسیم می کند.
۳۱.

هندسه مفاهیم کلیدی رابطه تعدّد معنایی قرآن و هرمنوتیک فلسفی با تعدّد قرائت از نگاه علامه مصباح یزدی

کلیدواژه‌ها: باطن تعّدد معنایی تعدّد قرائات هرمنوتیک فلسفی مصباح یزدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵ تعداد دانلود : ۸۰
برداشت های متعدد و گاه متضاد از متون دینی، یکی از موضوعات جدیدی است که امروزه در فرهنگ اسلامی مطرح شده است. ازجمله بسترهای مناسبی که زمینه طرح این نظریه را فراهم آورد، تعدّد معنایی قرآن و هرمنوتیک فلسفی است. قرآن به عنوان اصلی ترین منبع فهم دین، دارای تعدّد و ساحت های مختلف معنایی است، هرمنوتیک فلسفی نیز رویکرد ویژه ای به مسئله فهم و تفسیر متون است. ضمن آن که پذیرش تعدّد قرائت ها موجب اعتباربخشیدن به همه قرائت ها و فهم ها از متون دینی ازجمله قرآن است که این خود موجب سردرگمی و ضلالت انسان ها می گردد. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی، ضمن اشاره به مبانی مختلف، طرح نظریه تعدّد قرائت ها و پیامدهای حاصل از پذیرش این نظریه، دومبنای تعدّد معنایی قرآن و هرمنوتیک فلسفی را مورد بحث و بررسی قرار داده است. نتیجه حاصل گویای این است که، از نگاه مصباح یزدی، مقصود از بطن های قرآن، فهم های طولی و ذومراتب، غیرمتعارض باهم و ضابطه مند است که با این خصوصیات، هیچ گونه ارتباط و تلازمی با هرمنوتیک فلسفی و تکثر قرائت ها ندارد؛ بنابراین امکان قرائت های مختلف از یک متن، نتیجه نوعی نگرش درباره هرمنوتیک فلسفی است.
۳۲.

وجود نامحدود خدا از نگاه استاد مصباح و ارزیابی آن برپایه دیدگاه نهایی صدرالمتألهین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: ربط علی سِعه نامحدود خدا شِدّت نامحدود خدا مصباح یزدی ملاصدرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲ تعداد دانلود : ۴۱
استاد مصباح یزدی، وجود خداوند را «نامحدود شِدّی» می داند. وی با تأکید بر تشکیک و کثرتِ طولی وجود، به مراتبی تشکیکی قائل است که هریک، کمال های رتبه های پایین را به گونه ای برتر و بدون کاستی ها داراست؛ بنابراین وجودِ الهی که در والاترین مرتبه این نظام تشکیکی قرار دارد، کمال و شدّت وجودیِ نامتناهی دارد. ایشان، برای معلول، وجودی افزون بر علّت می بیند. درنتیجه، سِعه وجودی خداوند که علّت همه علّت هاست، از سوی معلول هایش محدود می شود. بر اساسِ نگرشِ استاد مصباح، وجود خداوند تنها «نامحدود شِدّی» است و «نامحدود سِعی» نیست. وی دیدگاه خود را به ملاصدرا نسبت می دهد. این دیدگاه کاستی هایی دارد: 1. معلول ها، وجودی افزون بر علّت ندارند و چیزی جز شأنِ وجودی علّت نیستند و نمی توانند گستره وجودی علّت نخستین را محدود سازند 2. استناد این دیدگاه به صدرالمتألهین و عارفان با سخنانِ صریحِ آنها سازگاری ندارد. ملاصدرا تاکید می کند که سخن از تشکیک و کثرت طولی وجود (که مانع عدم تناهی سِعی خداوند است)، طرحی مقدّماتی است که ذهن را برای دیدگاه نهایی او آماده سازد. دیدگاهی که صدرا در آن، خدا را «نامحدود سِعی» می داند. پژوهش پیش رو با روش تحلیلی-انتقادی دیدگاه استاد مصباح را تببین کرده و آن را برپایه دیدگاه نهایی ملاصدرا ارزیابی می کند.
۳۳.

تحلیل گفتمان انتقادی مفهوم آزادی در اندیشه آیت الله مصباح یزدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: آزادی لیبرالیسم مصباح یزدی تحلیل گفتمان انتقادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴ تعداد دانلود : ۴۳
آزادی یکی از شعارها و خواست های اصلی مردم در انقلاب اسلامی ایران بوده است، اما معنای آن به مثابه مفهومی انتزاعی همواره مناقشه بردار بوده است. در سال های پس از انقلاب اسلامی جریانات مختلف سیاسی به دنبال معنادهی به دال های انقلاب اسلامی از جمله دال آزادی بر اساس مبانی فکری گفتمان خود بوده اند. آیت الله مصباح یزدی ازجمله اندیشمندانی است که در طی این سال ها همواره در جهت تصحیح و تدقیق نگاه دینی به ارزش های انقلاب اسلامی تلاش نموده است. این مقاله به دنبال فهم نگاه ایشان به مقوله آزادی است و سوال اصلی آن عبارت است از این که آزادی در اندیشه آیت الله مصباح یزدی چه مفهومی دارد؟ نتیجه حاصل از این پژوهش نشان می دهد مفهوم آزادی از منظر ایشان عبارت است از: «رهایی از تمایلات و خواسته های نفسانی». در این مقاله از روش کتابخانه ای برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است و برای فهم مفهوم آزادی در اندیشه آیت الله مصباح یزدی از روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف بهره برده شده است.
۳۴.

بررسی و نقد کمال انسان از منظر انسان شناسی پویشی، با تأکید بر آرای علامه طباطبایی و استاد مصباح یزدی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: الهیات پویشی انسان شناسی علامه طباطبایی کمال انسان مصباح یزدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲ تعداد دانلود : ۱۶
چیستی «کمال انسان» به عنوان یکی از مباحث مهم انسان شناسی، همواره مورد کنکاش اندیشمندان بوده است. در این میان، الهی دانان پویشی برمبنای دیدگاه خداباورانه خاص خویش، برآنند که کمال انسان با خداگونه شدن وی محقق می شود. این دیدگاه، هرچند با نظر علامه طباطبایی و آیت الله مصباح یزدی همخوان است، لیکن در نحوه کمال انسان -که ارتباط وثیقی با چگونگی توصیف خداوند دارد- اختلاف دارد. پیروان الهیات پویشی، خداوند را در حال تکامل و تغییر و تبدل می دانند و بر همین اساس، کمال انسان را در تکاملی می دانند که در اثر وابستگی متقابل با سایرین پدیدار می شود و بدین ترتیب، تشبه به خدا و خداگونه شدن انسان را علاوه بر کم رنگ شدن، در هاله ای از ابهام فرومی برند. این پژوهش، با روش توصیفی - تحلیلی و انتقادی، درصدد است تا نشان دهد که مبانی چنین دیدگاهی علاوه بر این که در برخی موارد فاقد دلیل است، با قواعد عقلی همچون استحاله تسلسل نیز در تناقض است. اشکال دیگری که بر این دیدگاه وارد است، عبارت است از معلق نمودن کمال انسان به شرایط محیطی و برابر دانستن آن با تکامل دائمی، بدون این که هیچ هدف ثابتی از غایت این کمال طلبی برای انسان مشخص باشد.
۳۵.

بررسی اصالت و کارایی شیوه های رفع تعارض علم و دین از نظرگاه آیت الله مصباح یزدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: مصباح یزدی علم دین شیوه های رفع تعارض

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷ تعداد دانلود : ۱۱
هدف: هدف نوشتار حاضر، بررسی اصالت و کارایی شیوه های رفع تعارض ادعایی علم و دین، ارائه شده توسط مصباح یزدی بوده است. روش: پژوهش پیش رو در گردآوری اطلاعات، از روش کتابخانه ای و در مقام داوری ابتدا از روش توصیفی، در ارائه شیوه های رفع تعارض علم و دین از دیدگاه اندیشمندان غربی و مصباح یزدی بهره برده و سپس با روش تطبیقی، شیوه های اندیشمندان غربی و مصباح یزدی را با یکدیگر مقایسه و با روش تحلیلی، اصالت و کارایی شیوه های مصباح یزدی را ارزیابی کرده است. یافته ها: مصباح یزدی با شیوه های مختلفی مانند شیوه های ناظر به ماهیت، قلمرو، مبنا، منبع و معیار علم، شیوه ناظر به اعتبار معرفت شناختی علم و شیوه تمسّک به برخی نظرات علمی به رفع تعارض ادعایی علم و دین پرداخته است. نتیجه گیری: شیوه های مصباح یزدی به طور عمده مبتنی بر فلسفه علم اسلامی است. این شیوه ها به مقدار زیادی کارامد است و تکرار شیوه های رفع تعارض متفکران غربی نیست.
۳۶.

بررسی تطبیقی معیار صدق گزاره های اولی از دیدگاه علامه مصباح یزدی و آیت الله عابدی شاهرودی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: مبناگرایی اولیات معیار صدق ارجاع معرفتی مصباح یزدی عابدی شاهرودی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲ تعداد دانلود : ۱۲
در رویکرد مبناگرایی برای توجیه معرفتی، اولیّات گزاره های ضروری اند که پایه و اساس گزاره های دیگر قرار می گیرند. اشکالی درباره ضرورت صدق اولیات مطرح شده است. همین امر موجب توجه فیلسوفان مسلمان از جمله علامه مصباح یزدی و آیت الله عابدی شاهرودی به مسئله تبیین ضرورت صدق این گزاره هاست. این نوشتار در تلاش است با مقایسه تطبیقی نظرات این دو اندیشمند، تبیین رویکرد و بیان اشتراکات و تفاوت های دو نظریه، به این سؤال پاسخ دهد که کدام یک از دو روش اتقان بیشتری داشته و کارآمدی لازم برای توجیه ضرورت صدق اولیات را دارند؟ روش تحقیق در این مقاله توصیفی- تحلیلی بوده، از منابع کتابخانه ای بهره خواهد برد. با بررسی نظریات این نتیجه قابل طرح است که روش علامه مصباح با ابتنا بر علم حضوری است. اگرچه تکیه بر اتقان شهود و علم حضوری می تواند راهکاری مناسب برای تبیین مطابقت با واقع باشد، چالش هایی نیز دارد. درمقابل نظریه آیت الله عابدی شاهرودی از راه تحلیل ساختار شناخت به ضروری بودن این قضایا برای شناخت می رسد. ضمن اینکه شباهت هایی مثل توجه به علم حضوری در هر دو نظریه وجود دارد، اشکالاتی به نظریه علامه مصباح قابل طرح است که به نظریه استاد عابدی شاهرودی وارد نیست.
۳۷.

تأثیر مؤلفه های انسان شناختی قرآن در تمدن سازی نوین اسلامی با تکیه بر دیدگاه علامه مصباح یزدی (ره)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مصباح یزدی نفس شناسی سعادت هویت جمعی تمدن نوین اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰ تعداد دانلود : ۱۲
تمدن نوین اسلامی به دنبال نهضت های اسلامی و جنبش بیداری اسلامی، ذهن اندیشمندان اسلامی را به خود متوجه ساخته است. با توجه به اهمیت مهندسی تمدن نوین اسلامی و بایستگی استخراج علوم انسانی از قرآن، جایگاه تربیت محوری تمدن اسلامی و اینکه علامه مصباح مباحث تأثیرگذاری در تمدن اسلامی ارائه کرده اند، سؤال پژوهش چیستی مؤلفه های انسان شناختی قرآن در تمدن سازی اسلامی با تکیه بر دیدگاه علامه مصباح یزدی است که با روش توصیفی تحلیلی و با هدف شناسایی ارکان تمدنی و تأثیر آن در تمدن نوین اسلامی به استخراج و استنباط مؤلفه های انسان شناختی در حوزه الهیات و ارتباط آن با تمدن سازی پرداخته است. در حوزه مؤلفه های انسان شناختی قرآن در پیوند با تمدن سازی نوین اسلامی می توان از چهار محور؛ نفس شناسی، سعادت، هویت جمعی انسان و تمدن اسلامی یاد کرد که با تعامل نفس و عمل و رفع مانع سلوک و استمداد از عقل و علم، تکامل و سعادت حاصل گردیده و تأثیر افراد واجد این شاخصه ها در هویت جمعی با تداوم خود ارزیابی مستمر، توجّه به ارزش هاى اسلامى، باعث اقبال به سنّت ها و روح مدنیّت در جامعه اسلامى و منجر به ایجاد تمدن نوین اسلامی خواهد شد.